Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 3/9/2011
Με φορολογικές επιλογές στερούμενες συνεκτικότητας και αποτελεσματικότητας τροφοδοτείται ο φαύλος κύκλος αρνητικών επιδράσεων στην πραγματική οικονομία και την απασχόληση. Ναι μεν η αναγκαία (λόγω δημοσιονομικής χρεοκοπίας) ραγδαία δημοσιονομική προσαρμογή επιβάλλει και τη συλλογή φόρων και τη μείωση δαπανών αλλά οι επιλογές βάσει των οποίων αυτό επιχειρείται, δεν είναι οικονομικά αποτελεσματικές.
Είναι αναληθές το και διεθνώς διακινούμενο ότι «οι Έλληνες δεν πληρώνουν φόρους». Στην Ελλάδα τα φορολογικά έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι υψηλότερα εκείνων των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Ισπανίας. Η σύνθεσή τους πάσχει κι επιδεινούμενη επιβαρύνει τα μόνιμα φορολογικά υποζύγια. Έχει χαθεί η αναγκαία ισορροπία μεταξύ των φόρων που επιβάλλονται στη (μισθωτή) εργασία, στο κεφάλαιο και στην κατανάλωση. Κι είναι θέμα οικονομικής αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας, όχι μόνο κοινωνικής-φορολογικής δικαιοσύνης.
Αγνοείται συνεχώς, και παντελώς, (ευθύνεται η πολιτική ηγεσία, οι τεχνικοί σύμβουλοί της, η κρατική φορολογική γραφειοκρατία;) ότι στην Ελλάδα άλλο ο νομοθετημένος ονομαστικός φόρος, άλλο ο πράγματι καταβαλλόμενος από πολίτες και επιχειρήσεις (και στις οικονομικές συναλλαγές, και στη βεβαίωση φόρων με ή άνευ ελέγχους) και άλλο ο πράγματι εισπραττόμενος από το δημόσιο ταμείο. Γι αυτό είναι αναποτελεσματικότατη η μόνιμα «ευκαιριακή» αλλαγή ονομαστικών φορολογικών συντελεστών και ρυθμίσεων.
Δρέπουμε φέτος τους καρπούς από «Λάθος Επιλογές για το ΦΠΑ» (βλ. «ΗτΣ», 13/8/2010) καθώς παραβλέφθηκε ότι οι χαμηλότεροι συντελεστές ΦΠΑ (π.χ. σε τομείς της οικονομίας εντάσεως εργασίας) ήταν μέρος του προτεινόμενου πακέτου ανασυγκρότησης της Ε.Ε. έναντι της κρίσης του 2008-2009. Παραβλέφθηκε η επίδραση (αναδειχθείσα διεθνώς από τον νυν επιστημονικό διευθυντή του ΔΝΤ) στην ανεργία/απασχόληση του tax wedge της εργασίας (διαφορά συνολικού μισθολογικού κόστους στην επιχείρηση και καθαρής αμοιβής του μισθωτού) που επιδεινώνεται μέσω υψηλότερων συντελεστών ΦΠΑ συνεργούντων σε αδήλωτη εργασία/παραοικονομία/ανεργία.
Η Ελλάδα είχε εισέλθει το 2008 στην κρίση με το υψηλότερο στην Ε.Ε.-15 tax wedge επί της εργασίας, έχοντας «προσπεράσει» τη Σουηδία, τη Γαλλία και το Βέλγιο. Όταν στην Ε.Ε. από το 2001 η τάση του ήταν καθοδική, στην Ελλάδα ήδη από το 1996 οι μισθωτοί ήταν οι κύριοι τροφοδότες των αυξανόμενων φορολογικών εσόδων και το tax wedge ανοδικό. Το υψηλό ελληνικό tax wedge στην εργασία επιταχύνει την αύξηση της ανεργίας γι' αυτό και στην 4η Έκθεση Αξιολόγησης του Μνημονίου (σημείο 30) τίθεται ως προτεραιότητα η μείωσή του.
Στην Ευρώπη το tax wedge μεταξύ συνολικού μισθολογικού κόστους και καθαρής αμοιβής είναι υψηλό, συνδέεται κυρίως με υπηρεσίες κοινωνικού κράτους, οι οποίες στην ελληνική περίπτωση, παρά το υψηλό tax wedge επί της μισθωτής εργασίας απουσιάζουν, καθώς τροφοδοτείται, απλά, η κρατι(κομματι)κή «φούσκα». Ούτε επιχειρείται η μείωσή του συμψηφίζοντας μειώσεις των άμεσων επιβαρύνσεων στην εργασία με αύξηση φορολογικών εσόδων από την κατανάλωση (π.χ. του ΦΠΑ). Γιατί όσο κι αν αυξάνονται οι συντελεστές του ΦΠΑ ένας «σάπιος» φοροδοτικός και φοροεισπρακτικός μηχανισμός οδηγεί σε ανάλογες «διαρροές», ανατροφοδοτώντας το φαύλο κύκλο.
