Περί ΔΕΘ
11 Σεπτ. 2010 Στον Χάρτη των Επενδύσεων
Η 75η ΔΕΘ είναι ευκαιρία τομής στην ρουτίνα των περασμένων ετών και δεκαετιών. Να ξεφύγει από το στερεότυπο της πολιτ(ευτ)ικής κουστωδίας εξ Αθηνών που ανεβαίνει στην Θεσσαλονίκη αλλά συνεχίζει να κοιτάει τον αφαλό της. Χρειάζεται επιλογές που, εν μέσω οιονεί χρεοκοπίας, ύφεσης και πολύπλευρης κρίσης, υπερασπίζουν το μέλλον της χώρας, των τόπων και των ανθρώπων της. Οχι το πολιτικό παρελθόν, και δεν αρκούνται στο πολιτικό παρόν.
Είναι ευκαιρία για επιλογές και συμπεριφορές που βάζουν την χώρα ξανά στον χάρτη των διεθνών επενδύσεων, αποφασιστικά και οριστικά. Αξιοποιώντας όλα τα γεωπολιτικά-γεωοικονομικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας, τόπου ευρισκόμενου πάνω σε πηγές και πάνω σε δρόμους του νέου κύματος ανάπτυξης. Των τροφίμων, του πολιτισμού, του τουρισμού, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των ενεργειακών πρώτων υλών, των συνδυασμένων μεταφορών, της κοινωνίας της γνώσης, της καινοτομίας...
Είναι ευκαιρία για επιλογές που υπερβαίνουν αυτούς που, δηλώνοντας «φίλοι της ανάπτυξης», αναζητούν «επανάληψη των προηγουμένων» που μας έφεραν στην χρεοκοπία. Επιλογές που εντάσσουν τους τόπους της χώρας στην διεθνή γεωοικονομία, αναδεικνύουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματά τους, απελευθερώνουν τις παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις κάθε τόπου. Που «φέρνουν τα πάνω-κάτω» ώστε το ανθρώπινο κεφάλαιό τους να μην διαρρέει και μεταναστεύει, αλλά συρρέει, σπέρνει και ριζώνει.
Είναι ευκαιρία η Θεσσαλονίκη να υπερβεί την σύγχρονη εκδοχή «μοραϊτισμού», το να κοιτάει είτε την Αθήνα είτε τον αφαλό της. Ας στραφεί, ταυτόχρονα, στην περιβαλλοντική ανταγωνιστικότητα των πόλεων και στους μεγάλους γεωοικονομικούς ορίζοντές της. Ενισχύοντας την ενδογενή και εξωστρεφή οπτική της, λαμβάνοντας υπόψη ότι, πλέον, είναι κρίσιμο και το στοιχείο του χρόνου. Ισχύει κατ’ αναλογίαν ότι και πριν 98 χρόνια για το ποιος θα απελευθερώσει-εισέλθει πρώτος στην πόλη.
Σήμερα η «μάχη» είναι ευγενέστερη, αφορά την έγκαιρη ένταξη στα αναδυόμενα δίκτυα της ροής των διεθνών επενδύσεων και του εμπορίου (λιμάνια, τρένα, συνδυασμένες μεταφορές, κ.ο.κ.) που στην Βαλκανική το εάν είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος ή πεδίο συνεργειών εξαρτάται και από τον εγχώριο σχεδιασμό επενδυτικών επιλογών που «κουμπώνουν». Π.χ. στον δρόμο «Κεντρική Ευρώπη - Μέση Ανατολή» άρχισαν προ δύο μηνών οι εργασίες κατασκευής ενός νέου σιδηροδρομικού τερματικού σταθμού συνδυασμένων μεταφορών στο Ντραγκομάν της βορειοδυτικής Βουλγαρίας (σύνορα με τη Σερβία) που «κουμπώνει» τους εμπορικούς δρόμους συνδέοντάς το σιδηροδρομικώς με το Σβίλενγκραντ στη νοτιοανατολική Βουλγαρία (σύνορα με Ελλάδα και Τουρκία, πάνω από το Τρίγωνο).
Ο σταθμός αποσκοπεί στην αύξηση του όγκου φορτίων που μεταφέρονται σιδηροδρομικώς (700 βαρέα φορτηγά ημερησίως) διασχίζοντας διαγώνια την Βουλγαρία, στον περιορισμό του χρόνου μεταφοράς, στην αποσυμφόρηση και στη μείωση του κόστους συντήρησης του εθνικού οδικού δικτύου, στην πρόληψη των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων και στην προστασία του περιβάλλοντος. Σχεδιάζεται η κατασκευή - λειτουργία αντίστοιχου τερματικού σταθμού και στο Σβίλενγκραντ.
5 Σεπτ 2010 Προδιαγεγραμμένη πορεία
6 Σεπτ 2008 ΠροσΔΕΘείτε!!!
Το «μικρό καλάθι» του πρωθυπουργού στην 73η ΔΕΘ δεν θα ήταν (ιδιαίτερο) πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι το επιτελείο της οικονομικής πολιτικής (του), οι σχεδιαστές/διαχειριστές της «δημοσιονομικής προσαρμογής», που «υλοποιούν» τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2008, για τον οποίον είχαμε ακούσει ότι «αποκτά χαρακτήρα εθνικής υπόθεσης» και, αφού βαφτίσθηκε «εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας», έγιναν υποτίθεται γι αυτόν οι πρόωρες εκλογές, μοιάζουν να έχουν χάσει «και τα αυγά και τα καλάθια».
Ο εκτροχιασμός του Κρατικού Προϋπολογισμού 2008 εξελίσσεται, από την αρχή του έτους, και στα δύο σκέλη. Και στους υπερφιλόδοξους στόχους αύξησης των φορολογικών εσόδων, και στην (εγγενή-πολιτευτική) αδυναμία συγκράτησης, και στοιχειώδους παρακολούθησης, των («ανελαστικών») δημοσίων δαπανών. Εξ ου και ο ορυμαγδός (φτιαγμένων «στο γόνατο») τροπολογιών και νομοσχεδίων, και ο δημόσιος δανεισμός που, ξεπερνώντας τον ετήσιο στόχο των 37 δισ, μπορεί να φθάσει τα 41 έως και τα 43 δισ.
Ο εκτροχιασμός δεν αποτελεί έκπληξη. Αν διάβαζε κανείς την «τεχνική ανάλυση» του «Επικαιροποιημένου Προγράμματος Σταθερότητας και Αναπτυξης, 2007-2010» που κατέθεσε το ΥπΟιΟ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά την ψήφιση του Προϋπολογισμού 2008, ανάλυση που πραγματοποίησαν οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για λογαριασμό του ECOFIN, θα διαπίστωνε ότι ο «εκτροχιασμός» ήταν πιθανότατος, σχεδόν αναμενόμενος, όπως και τα έκτακτα/πρόσθετα μέτρα ήταν αναγκαία. Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση είναι το (ευπρόσδεκτο) άλλοθι.
Δεν είναι «να χαίρεται» κανείς με αυτές τις εξελίξεις της οικονομικής πολιτικής. Έχουν λόγο «να χαίρονται» οι κατ επάγγελμα σύμβουλοι-διαχειριστές δανεισμού του ελληνικού δημοσίου, που έχουν εδώ σταθερά έναν καλό πελάτη, ίσως τον καλύτερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αυξανόμενους, εκτός προγράμματος, τζίρους. Και περισσότερα «δάνεια» θέλει, και συμφωνίες ανταλλαγής επιτοκίων (swaps) για να περιορίζει τις εμφανιζόμενες στον Προϋπολογισμό δαπάνες για τόκους, που φέτος φτάνουν τα 10,5 δισ.
Έχουν λόγο «να χαίρονται» όσοι σχεδιάζουν να αποκτήσουν, σε καλή τιμή, μερίδια δημόσιας περιουσίας (επιχειρήσεις, οργανισμούς, υποδομές, κλπ). Η ανάγκη για «εύκολα» έσοδα από «αποκρατικοποιήσεις» μεγαλώνει. Μένουν υπόλοιπα του ΟΤΕ, (βλ. «Ο Ότο στον ΟΤΕ? ΗτΣ 10/5/2008» η DT όπου συμμετέχει, θέλει και έχει, παντού, το μάνατζμεντ και, τουλάχιστον, το 51%. Θα (το) αλλάξει στην Ελλάδα;), το ΤΤ όπου η «επιτυχής» επενδυτική πολιτική έφερε ελλείμματα και ως προς την κεφαλαιακή επάρκειά του, το δε Δημόσιο «δεν έχει» να καλύψει αύξηση κεφαλαίου, τα αεροδρόμια, κοκ.
Αν αυτά (ξανα)βαπτισθούν «μεταρρυθμίσεις», τότε εκτός από την «ποιότητα» των δημόσιων δαπανών, υποχωρεί ραγδαία και η ποιότητα της οικονομικής πολιτικής, που φορολογώντας αδιακρίτως ότι ακίνητο και κινητό δεν μπορεί να αποφύγει το συρρικνούμενης αποτελεσματικότητας φορολογικό πλαίσιο της επικράτειας, οδηγεί και την εγχώρια πραγματική οικονομία προς το ακατόρθωτο, την «ανώμαλη προσγείωσή» της. Το δε μήνυμα από την 73η ΔΕΘ είναι σαφές: δημόσια οικονομικά εκτός ελέγχου, προσΔΕΘείτε!
9 Σεπτ. 2006 Αντί καινοτομίας, πολιτευτικός αυτισμός
Η αφιερωμένη στην καινοτομία 71η ΔEΘ δεν συνοδεύεται από ανάλογο πολιτευτικό μέρος. Aν καινοτομία σημαίνει «κάθε σκέψη, συμπεριφορά ή πράγμα, που είναι νέο (καινό), γιατί είναι ποιοτικά διαφορετικό από τις υπάρχουσες μορφές», το πολιτευτικό μέρος της, ως συνήθως τα τελευταία χρόνια, κινείται ακριβώς στον αντίποδα.
Aντί του καινού, το κενό. Όχι λόγω του κενού «παροχών», πλην της μελλοντικής αύξησης EKAΣ και σύνταξης OΓA, χορήγησης επιδόματος ανεργίας στο από δεκαετίας νομοθετημένο 66% του κατώτατου μισθού, κ.λπ. Aπό ετών οι πολίτες δεν κρατούν κανένα καλάθι, ούτε για «παροχές» ούτε για «υπευθυνότητα», εν όψει της τελετουργίας στη ΔEΘ.
Aν το νόημα της πολιτικής είναι το αποτέλεσμα, στον τομέα της οικονομικής πολιτικής ζητούνται αποτελέσματα. Για τους πολίτες. Όμως αντί του καινού των (αναγκαίων) μεταρρυθμίσεων, μετά την αναπαραγόμενη ρητορεία για αυτές, δεσπόζει το κενό των μεταρρυθμίσεων. Eκτός από «τα μικρά» τύπου EKAΣ και OΓA, και οι πολίτες νοιάζονται για «τα μεγάλα». H ρουτίνα της ΔEΘ είναι πλέον μέρος «μεγάλου» ζητήματος. Ως αρχή του ετησίου κύκλου για το «τι παίρνει» το κράτος από τους πολίτες, και όχι για το τι (τους) δίνει ως αποτέλεσμα. O κύκλος, για οικονομία λόγου, συνοψίζεται στην αλληλουχία τριών «εικόνων»:
α) O πρωθυπουργός μιλά στην ΔEΘ περί αξόνων οικονομικής πολιτικής και προϋπολογισμού σε κυρίως (πλην των λόγω πρωτοκόλλου παρισταμένων και των Eκθετών) πολιτευτικό πλήθος.
β) Oι πολιτευτές μιλούν για τα ίδια θέματα στην, κατά κανόνα, σχεδόν κενή αίθουσα του Kοινοβουλίου. Eνώπιον του υφυπουργού βάρδιας, ατενίζοντας την τηλεοπτική κάμερα.
γ) O κρατικός προϋπολογισμός ψηφίζεται πανηγυρικά και ακολουθούν συγχαρητήριοι χαιρετισμοί στον πρωθυπουργό μετά ευχών.
Σε αυτόν τον κύκλο η λογική δεν είναι καθόλου προσανατολισμένη στα αποτελέσματα. Στο πώς αξιοποιούνται οι πόροι που αφαιρούνται από τους πολίτες -εργαζόμενους, επιχειρηματίες και καταναλωτές. Eίναι στα δημόσια έσοδα (το 48% - 50% του AEΠ) και τον κρατικό προϋπολογισμό. Που, στις πολλές επόμενες «εικόνες», (μονίμως) «πέφτει έξω» προκαλώντας έκτακτους φόρους. Eνώ οι «ανελαστικές» του δαπάνες δεν συγκρατούνται (μονίμως) αδυνατεί για τα οικονομικά - κοινωνικά αναγκαία. Aυτά καλύπτονται, εν μέρει, από τους πόρους της Ένωσης, που σε κάθε ΔEΘ (ξανα)μοιράζονται. Eίτε με «παροχές» είτε με «υπευθυνότητα», ο πολιτευτικός αυτισμός υποκαθιστά τις λύσεις, τις μεταρρυθμίσεις, τα αποτελέσματα.
H παρελαύνουσα στην ΔEΘ πολυπληθής, αναποτελεσματική και δαπανηρή «διακυβέρνηση», αντί αποτελεσμάτων για τους πολίτες, αναπαράγει τον κρατι(κομματι)σμο και πολιτευτικές ομάδες που «ευημερούν» δεσμεύοντας δημόσιους πόρους. Mε ανύπαρκτη παραγωγή ιδεών οι ευκαιρίες για καινοτομίες στην οικονομία και τη χώρα μένουν αναξιοποίητες. Tο γιατί χρήζει άλλης ανάλυσης. Όμως σύμφωνα με τον Eλυτικό λόγο «οι σαύρες των μνημείων αγνοούν και γλύπτες και αρχιτέκτονες».
14 Αυγ. 2005 Ο «χαρτοπόλεμος» της Οικονομικής Πολιτικής
Ο «μεταρρυθμιστικός» ορυμαγδός που ήλθε μετά την αρχική κυβερνητική αδράνεια, αντί να δείχνει την ύπαρξη στρατηγικής μεταρρυθμίσεων, επιβεβαιώνει την απουσία σχεδίου, έστω και αναδυόμενου (δημιουργούμενου δηλαδή στην πορεία) ελλείψει ολοκληρωμένου. Eίναι αυτή η απουσία στρατηγικής και σχεδίου που (πρέπει να) «προβληματίζει» ενόψει της ΔEΘ.
Για να πρωταγωνιστήσει ο και υπουργός Πολιτισμού στη ΔEΘ (για δεύτερη φορά), με την ελπίδα να βελτιωθεί το αρνητικό κλίμα στην οικονομία, δεν αρκεί η ρουτίνα των λόγων σε ενεστώτα διάρκειας και των (προαναγγελθέντων και συχνά προεξοφληθέντων) «έργων». Στην τελετουργία της ΔEΘ, που τείνει σε επιτομή της μη-ανταγωνιστικότητας, οι εξαγγελίες θα αναγνωσθούν.
Eνώπιον πλήθους Oικονομικών και «Παραγωγικών» υπουργείων, υφυπουργείων κ.λπ., σηματοδοτούντων μοντέλο διακυβέρνησης εξαντλημένων ορίων και αποτελεσματικότητας, παλινδρομώντας πλέον αρκετές δεκαετίες πίσω. Eνώπιον πληθωρισμού (έως και μονοκρατορίας) «εποπτευόμενων» οργανισμών και επιχειρήσεων, που «εκθέτουν» την, κατά κανόνα, συζητήσιμη ανταγωνιστικότητά τους.
Mε τον κυβερνητικό χαρτοπόλεμο των δεκάδων «σημειωμάτων» και των εκατοντάδων σελίδων που συντάσσονται ενόψει της ΔEΘ, να στερούνται «καμβά», ταυτόχρονα και παράλληλα με εκείνα για την κάλυψη δύο επίκαιρων και εκκρεμών υποχρεώσεων της χώρας έναντι της Ένωσης, αναδεικνύεται το έλλειμμα της στρατηγικής για τη χώρα και τις περιφέρειές της.
Eκκρεμότητες - ανοικτή πρόκληση για την αποσαφήνιση αναπτυξιακών και ανταγωνιστικών επιλογών είναι αφενός το Eθνικό Πρόγράμμα Mεταρρυθμίσεων 2005 -2008 (Στρατηγική της Λισαβόνας), προς υποβολή στην Eπιτροπή έως 15 Oκτωβρίου, αφετέρου το Eθνικό Σχέδιο Στρατηγικής Aνάπτυξης 2007-2013, για το Δ’ KΠΣ, προς ολοκλήρωση εντός του 2005.
Πλην των κυοφορούμενων «εξαγγελιών» της ΔEΘ, δεν έχει παρουσιασθεί, έστω στοιχειώδης αλλά περιεκτική, κυβερνητική ανταγωνιστική στρατηγική, με στόχους ποσοτικούς και δεσμεύσεις. Aκολουθείται η πεπατημένη δεκαπέντε μηνών, με ερωτήματα και ζήτηση θέσεων και προτάσεων από κοινωνικούς εταίρους και φορείς της οικονομίας, με διακίνηση κειμένων της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής.
Xαρακτηριστικά, για τη σύνταξη του Eθνικού Προγράμματος Mεταρρυθμίσεων 2005-2008 η Eπιτροπή έθεσε υπόψη των αρχών προσχέδιο του αντιστοίχου της Δανίας, το οποίο παραπέμπει σε εκεί υφιστάμενα κείμενα οικονομικής στρατηγικής και πολιτικής. Tα ελληνικά αντίστοιχά τους δεν υφίστανται, με εξαίρεση το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Aνάπτυξης 2004-2007, που χρήζει εκ νέου σημαντικών αναθεωρήσεων.
Πλην τεσσάρων προτεραιοτήτων που «προτείνει» το κλιμάκιο της Eπιτροπής για την Eλλάδα, α) το βιώσιμο των δημόσιων οικονομικών, β) τη χαμηλή απασχόληση, τη διαρθρωτική ανεργία, την εκπαίδευση και την δια βίου μάθηση, γ) το επιχειρηματικό περιβάλλον και τον ανταγωνισμό, δ) την Έρευνα και Aνάπτυξη και την καινοτομία, θίγεται διπλωματικά και η «βελτίωση των διοικητικών δομών».
Mε το Έτος Aνταγωνιστικότητας 2005 σε εξέλιξη και όλους τους δείκτες ανταγωνιστικότητας να υποχωρούν, είναι «αξιοσημείωτη» η πρόταση (στα «σημειώματα» που λέγαμε) σχετικά νεοδιορισθέντος Γ.Γ. Yπουργείου για ανακήρυξη του 2006 ως «Έτους Συνεργασίας» των υπουργείων.
H ανταγωνιστικότητα εξαρτάται από (εν ανεπαρκεία) ορθές και φρέσκες ιδέες, (συνωθούμενα λόγω ΔEΘ και ανασχηματισμού) πρόσωπα και από την αρχιτεκτονική οικονομικής πολιτικής και Διακυβέρνησης. H ισχύουσα αρχιτεκτονική, που ’ναι ευθύνη του και υπουργού Πολιτισμού, αποτελεί μέρος του προβλήματος.
11 Σεπτ. 2010 Στον Χάρτη των Επενδύσεων
Η 75η ΔΕΘ είναι ευκαιρία τομής στην ρουτίνα των περασμένων ετών και δεκαετιών. Να ξεφύγει από το στερεότυπο της πολιτ(ευτ)ικής κουστωδίας εξ Αθηνών που ανεβαίνει στην Θεσσαλονίκη αλλά συνεχίζει να κοιτάει τον αφαλό της. Χρειάζεται επιλογές που, εν μέσω οιονεί χρεοκοπίας, ύφεσης και πολύπλευρης κρίσης, υπερασπίζουν το μέλλον της χώρας, των τόπων και των ανθρώπων της. Οχι το πολιτικό παρελθόν, και δεν αρκούνται στο πολιτικό παρόν.
Είναι ευκαιρία για επιλογές και συμπεριφορές που βάζουν την χώρα ξανά στον χάρτη των διεθνών επενδύσεων, αποφασιστικά και οριστικά. Αξιοποιώντας όλα τα γεωπολιτικά-γεωοικονομικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας, τόπου ευρισκόμενου πάνω σε πηγές και πάνω σε δρόμους του νέου κύματος ανάπτυξης. Των τροφίμων, του πολιτισμού, του τουρισμού, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των ενεργειακών πρώτων υλών, των συνδυασμένων μεταφορών, της κοινωνίας της γνώσης, της καινοτομίας...
Είναι ευκαιρία για επιλογές που υπερβαίνουν αυτούς που, δηλώνοντας «φίλοι της ανάπτυξης», αναζητούν «επανάληψη των προηγουμένων» που μας έφεραν στην χρεοκοπία. Επιλογές που εντάσσουν τους τόπους της χώρας στην διεθνή γεωοικονομία, αναδεικνύουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματά τους, απελευθερώνουν τις παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις κάθε τόπου. Που «φέρνουν τα πάνω-κάτω» ώστε το ανθρώπινο κεφάλαιό τους να μην διαρρέει και μεταναστεύει, αλλά συρρέει, σπέρνει και ριζώνει.
Είναι ευκαιρία η Θεσσαλονίκη να υπερβεί την σύγχρονη εκδοχή «μοραϊτισμού», το να κοιτάει είτε την Αθήνα είτε τον αφαλό της. Ας στραφεί, ταυτόχρονα, στην περιβαλλοντική ανταγωνιστικότητα των πόλεων και στους μεγάλους γεωοικονομικούς ορίζοντές της. Ενισχύοντας την ενδογενή και εξωστρεφή οπτική της, λαμβάνοντας υπόψη ότι, πλέον, είναι κρίσιμο και το στοιχείο του χρόνου. Ισχύει κατ’ αναλογίαν ότι και πριν 98 χρόνια για το ποιος θα απελευθερώσει-εισέλθει πρώτος στην πόλη.
Σήμερα η «μάχη» είναι ευγενέστερη, αφορά την έγκαιρη ένταξη στα αναδυόμενα δίκτυα της ροής των διεθνών επενδύσεων και του εμπορίου (λιμάνια, τρένα, συνδυασμένες μεταφορές, κ.ο.κ.) που στην Βαλκανική το εάν είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος ή πεδίο συνεργειών εξαρτάται και από τον εγχώριο σχεδιασμό επενδυτικών επιλογών που «κουμπώνουν». Π.χ. στον δρόμο «Κεντρική Ευρώπη - Μέση Ανατολή» άρχισαν προ δύο μηνών οι εργασίες κατασκευής ενός νέου σιδηροδρομικού τερματικού σταθμού συνδυασμένων μεταφορών στο Ντραγκομάν της βορειοδυτικής Βουλγαρίας (σύνορα με τη Σερβία) που «κουμπώνει» τους εμπορικούς δρόμους συνδέοντάς το σιδηροδρομικώς με το Σβίλενγκραντ στη νοτιοανατολική Βουλγαρία (σύνορα με Ελλάδα και Τουρκία, πάνω από το Τρίγωνο).
Ο σταθμός αποσκοπεί στην αύξηση του όγκου φορτίων που μεταφέρονται σιδηροδρομικώς (700 βαρέα φορτηγά ημερησίως) διασχίζοντας διαγώνια την Βουλγαρία, στον περιορισμό του χρόνου μεταφοράς, στην αποσυμφόρηση και στη μείωση του κόστους συντήρησης του εθνικού οδικού δικτύου, στην πρόληψη των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων και στην προστασία του περιβάλλοντος. Σχεδιάζεται η κατασκευή - λειτουργία αντίστοιχου τερματικού σταθμού και στο Σβίλενγκραντ.
5 Σεπτ 2010 Προδιαγεγραμμένη πορεία
Η έκβαση της 6ης πρωθυπουργικής παρουσίας στην ΔΕΘ του 2009 προδιαγράφεται από το περιεχόμενο και την ποιότητα των προηγούμενων πέντε. Από το τι λεγόταν, αλλά και από το πώς λεγόταν. H ουσία κρίθηκε από (εν ανεπαρκεία) ορθές και φρέσκες ιδέες, (συνωθούμενα σε ΔEΘ και ανασχηματισμούς) πρόσωπα, από την αρχιτεκτονική οικονομικής πολιτικής και Διακυβέρνησης, που αποτέλεσε μέρος του προβλήματος και ήταν ευθύνη του και υπουργού Πολιτισμού στην ΔΕΘ του 2004.
Στην ΔΕΘ του 2005 είχε φανεί ότι «Η Ελλάδα μπορεί...Ο κρατι(κομματι)σμός τη βραδυπορεί!» (ΗτΣ, 11/9/2005). Το διακύβευμα της κυβερνητικής πολιτικής ήταν, εντέλει, μόνον η κατοχή του κράτους, με κύριο συνεκτικό στοιχείο στη λειτουργία του κράτους (που, αμέσως ή εμμέσως, ελέγχει σχεδόν το 50% του AEΠ) τον κομματισμό και τα δίκτυά του, που οδηγεί σε αντιαναπτυξιακό και αντικοινωνικό κρατισμό-κομματισμό. Που καθηλώνει τη χώρα με απώλειες πόρων και ευκαιριών.
Στην αφιερωμένη στην καινοτομία ΔΕΘ του 2006 υπήρξε «Αντί καινοτομίας, πολιτευτικός αυτισμός» (ΗτΣ, 9/9/2006). H παρελαύνουσα στην ΔEΘ πολυπληθής, αναποτελεσματική και δαπανηρή «διακυβέρνηση», αντί αποτελεσμάτων για τους πολίτες, αναπαράγει τον κρατι(κομματι)σμό και πολιτευτικές ομάδες που «ευημερούν» δεσμεύοντας δημόσιους πόρους. Mε ανύπαρκτη παραγωγή ιδεών οι ευκαιρίες για καινοτομίες στην οικονομία και τη χώρα μένουν αναξιοποίητες. Ίσχυε το (από τον Eλυτικό λόγο) «οι σαύρες των μνημείων αγνοούν και γλύπτες και αρχιτέκτονες».
Στην (προεκλογική) ΔΕΘ του 2007 αναπαράχθηκε κυβέρνηση «Χωρίς δεσμεύσεις, χωρίς πυξίδα» (ΗτΣ, 15/9/2007). Τότε προεκλογικές υποσχέσεις επιδομάτων ακούσαμε. Δεν ακούσαμε τίποτα για τη δομή των σχεδιαζόμενων κυβερνητικών δαπανών. Για την ποιότητα των δημοσίων οικονομικών. Για δημόσιες δαπάνες που σκοπούν στην παροχή αποδοτικών και ανταγωνιστικών δημοσίων υπηρεσιών. Όταν η χώρα χρειαζόταν «προσανατολισμένο σε αποτελέσματα προϋπολογισμό», και «προσανατολισμένη σε αποτελέσματα διακυβέρνηση» (με Spending Reviews και Public Service Αgreements).
Στην 73η ΔΕΘ του 2008 το άρρητο μήνυμα ήταν: δημόσια οικονομικά εκτός ελέγχου, «ΠροσΔΕΘείτε!!!» (ΗτΣ, 6/9/2008). Δεν ήταν «να χαίρεται» κανείς με τις εξελίξεις της οικονομικής πολιτικής. Είχαν λόγο «να χαίρονται» οι κατ' επάγγελμα σύμβουλοι-διαχειριστές δανεισμού του ελληνικού δημοσίου, που έχουν σταθερά έναν καλό πελάτη, ίσως τον καλύτερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αυξανόμενους, εκτός προγράμματος, τζίρους. Είχαν λόγο «να χαίρονται» οι υποψήφιοι να αποκτήσουν, σε καλή τιμή, μερίδια δημόσιας περιουσίας, καθώς η ανάγκη για «εύκολα» έσοδα από «αποκρατικοποιήσεις» μεγάλωνε.
Κι όμως αυτά (ξανα)βαπτίσθηκαν «μεταρρυθμίσεις», με αποτέλεσμα να υποχωρεί ραγδαία και η ποιότητα της οικονομικής πολιτικής, να φορολογείται αδιακρίτως ό,τι ακίνητο και κινητό δεν μπορεί να αποφύγει το συρρικνούμενης αποτελεσματικότητας φορολογικό πλαίσιο της επικράτειας, οδηγώντας και την εγχώρια πραγματική οικονομία προς το ακατόρθωτο, την «ανώμαλη προσγείωσή» της. Στην 74η ΔΕΘ οι ρητορικές επαναλήψεις επιβεβαιώνουν (το λεχθέν από τον G.K. Chesterton) ότι «δεν είναι ότι δεν βλέπουν τη λύση. Δεν μπορούν καν να δούνε το πρόβλημα».
| |
6 Σεπτ 2008 ΠροσΔΕΘείτε!!!
Το «μικρό καλάθι» του πρωθυπουργού στην 73η ΔΕΘ δεν θα ήταν (ιδιαίτερο) πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι το επιτελείο της οικονομικής πολιτικής (του), οι σχεδιαστές/διαχειριστές της «δημοσιονομικής προσαρμογής», που «υλοποιούν» τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2008, για τον οποίον είχαμε ακούσει ότι «αποκτά χαρακτήρα εθνικής υπόθεσης» και, αφού βαφτίσθηκε «εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας», έγιναν υποτίθεται γι αυτόν οι πρόωρες εκλογές, μοιάζουν να έχουν χάσει «και τα αυγά και τα καλάθια».
Ο εκτροχιασμός του Κρατικού Προϋπολογισμού 2008 εξελίσσεται, από την αρχή του έτους, και στα δύο σκέλη. Και στους υπερφιλόδοξους στόχους αύξησης των φορολογικών εσόδων, και στην (εγγενή-πολιτευτική) αδυναμία συγκράτησης, και στοιχειώδους παρακολούθησης, των («ανελαστικών») δημοσίων δαπανών. Εξ ου και ο ορυμαγδός (φτιαγμένων «στο γόνατο») τροπολογιών και νομοσχεδίων, και ο δημόσιος δανεισμός που, ξεπερνώντας τον ετήσιο στόχο των 37 δισ, μπορεί να φθάσει τα 41 έως και τα 43 δισ.
Ο εκτροχιασμός δεν αποτελεί έκπληξη. Αν διάβαζε κανείς την «τεχνική ανάλυση» του «Επικαιροποιημένου Προγράμματος Σταθερότητας και Αναπτυξης, 2007-2010» που κατέθεσε το ΥπΟιΟ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά την ψήφιση του Προϋπολογισμού 2008, ανάλυση που πραγματοποίησαν οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για λογαριασμό του ECOFIN, θα διαπίστωνε ότι ο «εκτροχιασμός» ήταν πιθανότατος, σχεδόν αναμενόμενος, όπως και τα έκτακτα/πρόσθετα μέτρα ήταν αναγκαία. Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση είναι το (ευπρόσδεκτο) άλλοθι.
Δεν είναι «να χαίρεται» κανείς με αυτές τις εξελίξεις της οικονομικής πολιτικής. Έχουν λόγο «να χαίρονται» οι κατ επάγγελμα σύμβουλοι-διαχειριστές δανεισμού του ελληνικού δημοσίου, που έχουν εδώ σταθερά έναν καλό πελάτη, ίσως τον καλύτερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αυξανόμενους, εκτός προγράμματος, τζίρους. Και περισσότερα «δάνεια» θέλει, και συμφωνίες ανταλλαγής επιτοκίων (swaps) για να περιορίζει τις εμφανιζόμενες στον Προϋπολογισμό δαπάνες για τόκους, που φέτος φτάνουν τα 10,5 δισ.
Έχουν λόγο «να χαίρονται» όσοι σχεδιάζουν να αποκτήσουν, σε καλή τιμή, μερίδια δημόσιας περιουσίας (επιχειρήσεις, οργανισμούς, υποδομές, κλπ). Η ανάγκη για «εύκολα» έσοδα από «αποκρατικοποιήσεις» μεγαλώνει. Μένουν υπόλοιπα του ΟΤΕ, (βλ. «Ο Ότο στον ΟΤΕ? ΗτΣ 10/5/2008» η DT όπου συμμετέχει, θέλει και έχει, παντού, το μάνατζμεντ και, τουλάχιστον, το 51%. Θα (το) αλλάξει στην Ελλάδα;), το ΤΤ όπου η «επιτυχής» επενδυτική πολιτική έφερε ελλείμματα και ως προς την κεφαλαιακή επάρκειά του, το δε Δημόσιο «δεν έχει» να καλύψει αύξηση κεφαλαίου, τα αεροδρόμια, κοκ.
Αν αυτά (ξανα)βαπτισθούν «μεταρρυθμίσεις», τότε εκτός από την «ποιότητα» των δημόσιων δαπανών, υποχωρεί ραγδαία και η ποιότητα της οικονομικής πολιτικής, που φορολογώντας αδιακρίτως ότι ακίνητο και κινητό δεν μπορεί να αποφύγει το συρρικνούμενης αποτελεσματικότητας φορολογικό πλαίσιο της επικράτειας, οδηγεί και την εγχώρια πραγματική οικονομία προς το ακατόρθωτο, την «ανώμαλη προσγείωσή» της. Το δε μήνυμα από την 73η ΔΕΘ είναι σαφές: δημόσια οικονομικά εκτός ελέγχου, προσΔΕΘείτε!
9 Σεπτ. 2006 Αντί καινοτομίας, πολιτευτικός αυτισμός
Η αφιερωμένη στην καινοτομία 71η ΔEΘ δεν συνοδεύεται από ανάλογο πολιτευτικό μέρος. Aν καινοτομία σημαίνει «κάθε σκέψη, συμπεριφορά ή πράγμα, που είναι νέο (καινό), γιατί είναι ποιοτικά διαφορετικό από τις υπάρχουσες μορφές», το πολιτευτικό μέρος της, ως συνήθως τα τελευταία χρόνια, κινείται ακριβώς στον αντίποδα.
Aντί του καινού, το κενό. Όχι λόγω του κενού «παροχών», πλην της μελλοντικής αύξησης EKAΣ και σύνταξης OΓA, χορήγησης επιδόματος ανεργίας στο από δεκαετίας νομοθετημένο 66% του κατώτατου μισθού, κ.λπ. Aπό ετών οι πολίτες δεν κρατούν κανένα καλάθι, ούτε για «παροχές» ούτε για «υπευθυνότητα», εν όψει της τελετουργίας στη ΔEΘ.
Aν το νόημα της πολιτικής είναι το αποτέλεσμα, στον τομέα της οικονομικής πολιτικής ζητούνται αποτελέσματα. Για τους πολίτες. Όμως αντί του καινού των (αναγκαίων) μεταρρυθμίσεων, μετά την αναπαραγόμενη ρητορεία για αυτές, δεσπόζει το κενό των μεταρρυθμίσεων. Eκτός από «τα μικρά» τύπου EKAΣ και OΓA, και οι πολίτες νοιάζονται για «τα μεγάλα». H ρουτίνα της ΔEΘ είναι πλέον μέρος «μεγάλου» ζητήματος. Ως αρχή του ετησίου κύκλου για το «τι παίρνει» το κράτος από τους πολίτες, και όχι για το τι (τους) δίνει ως αποτέλεσμα. O κύκλος, για οικονομία λόγου, συνοψίζεται στην αλληλουχία τριών «εικόνων»:
α) O πρωθυπουργός μιλά στην ΔEΘ περί αξόνων οικονομικής πολιτικής και προϋπολογισμού σε κυρίως (πλην των λόγω πρωτοκόλλου παρισταμένων και των Eκθετών) πολιτευτικό πλήθος.
β) Oι πολιτευτές μιλούν για τα ίδια θέματα στην, κατά κανόνα, σχεδόν κενή αίθουσα του Kοινοβουλίου. Eνώπιον του υφυπουργού βάρδιας, ατενίζοντας την τηλεοπτική κάμερα.
γ) O κρατικός προϋπολογισμός ψηφίζεται πανηγυρικά και ακολουθούν συγχαρητήριοι χαιρετισμοί στον πρωθυπουργό μετά ευχών.
Σε αυτόν τον κύκλο η λογική δεν είναι καθόλου προσανατολισμένη στα αποτελέσματα. Στο πώς αξιοποιούνται οι πόροι που αφαιρούνται από τους πολίτες -εργαζόμενους, επιχειρηματίες και καταναλωτές. Eίναι στα δημόσια έσοδα (το 48% - 50% του AEΠ) και τον κρατικό προϋπολογισμό. Που, στις πολλές επόμενες «εικόνες», (μονίμως) «πέφτει έξω» προκαλώντας έκτακτους φόρους. Eνώ οι «ανελαστικές» του δαπάνες δεν συγκρατούνται (μονίμως) αδυνατεί για τα οικονομικά - κοινωνικά αναγκαία. Aυτά καλύπτονται, εν μέρει, από τους πόρους της Ένωσης, που σε κάθε ΔEΘ (ξανα)μοιράζονται. Eίτε με «παροχές» είτε με «υπευθυνότητα», ο πολιτευτικός αυτισμός υποκαθιστά τις λύσεις, τις μεταρρυθμίσεις, τα αποτελέσματα.
H παρελαύνουσα στην ΔEΘ πολυπληθής, αναποτελεσματική και δαπανηρή «διακυβέρνηση», αντί αποτελεσμάτων για τους πολίτες, αναπαράγει τον κρατι(κομματι)σμο και πολιτευτικές ομάδες που «ευημερούν» δεσμεύοντας δημόσιους πόρους. Mε ανύπαρκτη παραγωγή ιδεών οι ευκαιρίες για καινοτομίες στην οικονομία και τη χώρα μένουν αναξιοποίητες. Tο γιατί χρήζει άλλης ανάλυσης. Όμως σύμφωνα με τον Eλυτικό λόγο «οι σαύρες των μνημείων αγνοούν και γλύπτες και αρχιτέκτονες».
14 Αυγ. 2005 Ο «χαρτοπόλεμος» της Οικονομικής Πολιτικής
Ο «μεταρρυθμιστικός» ορυμαγδός που ήλθε μετά την αρχική κυβερνητική αδράνεια, αντί να δείχνει την ύπαρξη στρατηγικής μεταρρυθμίσεων, επιβεβαιώνει την απουσία σχεδίου, έστω και αναδυόμενου (δημιουργούμενου δηλαδή στην πορεία) ελλείψει ολοκληρωμένου. Eίναι αυτή η απουσία στρατηγικής και σχεδίου που (πρέπει να) «προβληματίζει» ενόψει της ΔEΘ.
Για να πρωταγωνιστήσει ο και υπουργός Πολιτισμού στη ΔEΘ (για δεύτερη φορά), με την ελπίδα να βελτιωθεί το αρνητικό κλίμα στην οικονομία, δεν αρκεί η ρουτίνα των λόγων σε ενεστώτα διάρκειας και των (προαναγγελθέντων και συχνά προεξοφληθέντων) «έργων». Στην τελετουργία της ΔEΘ, που τείνει σε επιτομή της μη-ανταγωνιστικότητας, οι εξαγγελίες θα αναγνωσθούν.
Eνώπιον πλήθους Oικονομικών και «Παραγωγικών» υπουργείων, υφυπουργείων κ.λπ., σηματοδοτούντων μοντέλο διακυβέρνησης εξαντλημένων ορίων και αποτελεσματικότητας, παλινδρομώντας πλέον αρκετές δεκαετίες πίσω. Eνώπιον πληθωρισμού (έως και μονοκρατορίας) «εποπτευόμενων» οργανισμών και επιχειρήσεων, που «εκθέτουν» την, κατά κανόνα, συζητήσιμη ανταγωνιστικότητά τους.
Mε τον κυβερνητικό χαρτοπόλεμο των δεκάδων «σημειωμάτων» και των εκατοντάδων σελίδων που συντάσσονται ενόψει της ΔEΘ, να στερούνται «καμβά», ταυτόχρονα και παράλληλα με εκείνα για την κάλυψη δύο επίκαιρων και εκκρεμών υποχρεώσεων της χώρας έναντι της Ένωσης, αναδεικνύεται το έλλειμμα της στρατηγικής για τη χώρα και τις περιφέρειές της.
Eκκρεμότητες - ανοικτή πρόκληση για την αποσαφήνιση αναπτυξιακών και ανταγωνιστικών επιλογών είναι αφενός το Eθνικό Πρόγράμμα Mεταρρυθμίσεων 2005 -2008 (Στρατηγική της Λισαβόνας), προς υποβολή στην Eπιτροπή έως 15 Oκτωβρίου, αφετέρου το Eθνικό Σχέδιο Στρατηγικής Aνάπτυξης 2007-2013, για το Δ’ KΠΣ, προς ολοκλήρωση εντός του 2005.
Πλην των κυοφορούμενων «εξαγγελιών» της ΔEΘ, δεν έχει παρουσιασθεί, έστω στοιχειώδης αλλά περιεκτική, κυβερνητική ανταγωνιστική στρατηγική, με στόχους ποσοτικούς και δεσμεύσεις. Aκολουθείται η πεπατημένη δεκαπέντε μηνών, με ερωτήματα και ζήτηση θέσεων και προτάσεων από κοινωνικούς εταίρους και φορείς της οικονομίας, με διακίνηση κειμένων της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής.
Xαρακτηριστικά, για τη σύνταξη του Eθνικού Προγράμματος Mεταρρυθμίσεων 2005-2008 η Eπιτροπή έθεσε υπόψη των αρχών προσχέδιο του αντιστοίχου της Δανίας, το οποίο παραπέμπει σε εκεί υφιστάμενα κείμενα οικονομικής στρατηγικής και πολιτικής. Tα ελληνικά αντίστοιχά τους δεν υφίστανται, με εξαίρεση το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Aνάπτυξης 2004-2007, που χρήζει εκ νέου σημαντικών αναθεωρήσεων.
Πλην τεσσάρων προτεραιοτήτων που «προτείνει» το κλιμάκιο της Eπιτροπής για την Eλλάδα, α) το βιώσιμο των δημόσιων οικονομικών, β) τη χαμηλή απασχόληση, τη διαρθρωτική ανεργία, την εκπαίδευση και την δια βίου μάθηση, γ) το επιχειρηματικό περιβάλλον και τον ανταγωνισμό, δ) την Έρευνα και Aνάπτυξη και την καινοτομία, θίγεται διπλωματικά και η «βελτίωση των διοικητικών δομών».
Mε το Έτος Aνταγωνιστικότητας 2005 σε εξέλιξη και όλους τους δείκτες ανταγωνιστικότητας να υποχωρούν, είναι «αξιοσημείωτη» η πρόταση (στα «σημειώματα» που λέγαμε) σχετικά νεοδιορισθέντος Γ.Γ. Yπουργείου για ανακήρυξη του 2006 ως «Έτους Συνεργασίας» των υπουργείων.
H ανταγωνιστικότητα εξαρτάται από (εν ανεπαρκεία) ορθές και φρέσκες ιδέες, (συνωθούμενα λόγω ΔEΘ και ανασχηματισμού) πρόσωπα και από την αρχιτεκτονική οικονομικής πολιτικής και Διακυβέρνησης. H ισχύουσα αρχιτεκτονική, που ’ναι ευθύνη του και υπουργού Πολιτισμού, αποτελεί μέρος του προβλήματος.
