7 Απρ. 2011 «Nα 'σαν τα νιάτα δυο φορές»
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 7/4/2011
Η χώρα από το 2009 είναι σε συνθήκες τεχνικής χρεοκοπίας. Διεκδικεί, από τα μέσα του 2010, μέσω των «μηχανισμών στήριξης» αποφυγή της ανοικτής χρεοκοπίας. Σε αυτές τις συνθήκες η «ανάπτυξη» κλίνεται, από όλους, σε όλες τις κλίσεις. Τα συμπτώματα της χρεοκοπίας έχουν μόνον εχθρούς, η ανάπτυξη έχει μόνο φίλους. Ομως δεν είναι ενθαρρυντική η διαδεδομένη ρητορική για την ανάπτυξη που αποτελεί απλή παραλλαγή ενός παραδοσιακού δημοτικού στίχου.
Εκκλήσεις, αιτήματα, προτάσεις για «επιστροφή στην ανάπτυξη» της προηγούμενης περιόδου, κυρίως της δεκαετίας 2000-2009, αναπαράγουν κατά κανόνα τα κλισέ: ισοδυναμούν με το «να 'σαν τα νιάτα δυο φορές, τα γηρατειά καμία» του γνωστού τσάμικου. Στην περίπτωση του δημοτικού άσματος τα «νιάτα» υπήρξαν έστω την πρώτη φορά, όμως στην περίπτωση της εγχώριας ανάπτυξης τα υποτιθέμενα «νιάτα», αν υπήρξαν, ήταν καχεκτικά ή/και άσωτα.
Οι υψηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ της δεκαετίας 2000-2009 δεν ήταν ανάπτυξη διότι α) το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ απογειώθηκε από το ήδη υψηλό 7,7% το 2000 σε 14,6% το 2008, β) οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών υποχώρησαν από το ήδη χαμηλό 25% του ΑΕΠ το 2000 σε 19% το 2009, γ) το μερίδιο του κράτους στο ΑΕΠ αυξήθηκε από το ήδη υψηλό 44% το 2005 στο 53,6% το 2009.
Η διαρκώς φθίνουσα παραγωγική δυναμικότητα της χώρας καλύφθηκε με επέκταση παρακμιακών δημόσιων και ιδιωτικο-δημόσιων πρακτικών. Παρά τους υψηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης και τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια δανεισμού της χώρας μετά την είσοδό της στην ΟΝΕ το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε από το 103% το 2000 σε 97% το 2003 και απογειώθηκε εκ νέου σε 110% το 2008, 127% το 2009, 140% το 2010 κινούμενο προς το 153% του ΑΕΠ το 2011.
Γι' αυτό το χρέος και τη δυναμική του δεν ευθύνονται κυρίως όσοι επένδυσαν σε αυτό ή οι κρατικοί/διακρατικοί δανειστές που διευκολύνουν (προσωρινά;) την ομαλή (και διευρυμένη) ανανέωσή του, αλλά η εγχώρια πρωτογενής παραγωγή του, η εγχώρια μεγέθυνση της υπανάπτυξης, που αφελώς εκλαμβάνεται, ακόμη, ως ανάπτυξη. Η χώρα αντί με «Θωρακισμένη» οικονομία (βλ. την στήλη ΗτΣ 22/11/2008) βρέθηκε «Χορεύοντας με τις φούσκες» (βλ. ΗτΣ 12/9/2009).
Η ανάπτυξη θέλει εργασία, δημιουργία, καινοτομία. Υπερβαίνει «απορροφήσεις του ΕΣΠΑ» (που χρήζει αναθεώρησης για να επενδυθεί ό,τι μπορεί να επενδυθεί) κι εξαγγελίες του νέου επενδυτικού (που χρήζει συνάρθρωσης με πολιτική πραγματικών συνθηκών σε πραγματικό χρόνο). Προϋποθέτει πρωτοκαθεδρία κλάδων, επιχειρήσεων και εργαζομένων «διεθνώς εμπορευσίμων» προϊόντων και υπηρεσιών, έναντι των προστατευμένων (κρατικών ή μη) «μη εμπορευσίμων». Οχι παραλλαγές του «να 'σαν τα νιάτα δυο φορές…» της «Πτωχεύσασας Μεταπολίτευσης» (βλ. ΗτΣ 13/2/2010).
