5 Φεβρ. 2011 Εργασιακές σχέσεις δίπλα στο Βεζούβιο
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 5/2/2011
Οι τάσεις της απασχόλησης και των εργασιακών σχέσεων στην αυτοκινητοβιομηχανία είναι από δεκαετίες αντιπροσωπευτικές των ευρύτερων τάσεων και εξελίξεων. Πριν από εξι χρόνια η παρούσα στήλη ανέλυε τον ρόλο «πλοηγού» της Volkswagen στις νέες τάσεις στην Ευρώπη (βλ. Tο παράδειγμα της Volkswagen στην απασχόληση και τις εργασιακές σχέσεις, ΗτΣ, 27/2/2005). Τώρα ανάλογο ρόλο έχει η Fiat με το εργοστάσιό της στο Pomigliano D'Arco, στους πρόποδες του Βεζούβιου.
Τον Ιούνιο 2010 η Fiat επεδίωξε συμφωνία με τα συνδικάτα για την εισαγωγή νέων πρακτικών εργασίας στο εργοστάσιο του Pomigliano D'Arco, ως προϋπόθεση για επένδυση 700 εκατ. ευρώ, ώστε η παραγωγή του νέου μοντέλου Panda να γίνει εκεί, αντί της Πολωνίας. Πέτυχε αλλαγές στο σύστημα βαρδιών, στην οργάνωση του χρόνου εργασίας και τρόπους περιορισμού των απουσιών και των εργασιακών συγκρούσεων. Η συμφωνία εγκρίθηκε με δημοψήφισμα από το 62% των 5.200 εργαζομένων. Υπεγράφη από δύο (FIM-CISL και UILM-UIL) εκ των τριών εργατικών ομοσπονδιών του κλάδου (η FIOM-CGIL την αμφισβητεί).
Η Fiat είναι μέλος της κλαδικής ένωσης μεταλλουργίας Federmeccanica, που ανήκει στην Confindustria, την εθνική συνομοσπονδία των εργοδοτικών ενώσεων. Ωστόσο τον Ιούλιο του 2010 η Fiat ανακοίνωσε τη δημιουργία της θυγατρικής Fabbrica Italia Pomigliano για να λειτουργήσει το Pomigliano, χωρίς να ανήκει στη Federmeccanica, ώστε να μην υπάγεται στην κλαδική σύμβαση της μεταλλουργίας. Το Σεπτέμβριο του 2010 οι συμβάσεις εργασίας του Pomigliano θα μεταφέρονταν σταδιακά από την Fiat στη Fabbrica Italia Pomigliano.
Η δημιουργία της θυγατρικής από μία μεγάλη εταιρεία, όπως η Fiat που είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης ιδιωτικού τομέα στην Ιταλία, με πρωταγωνιστικό και καθοριστικό ρόλο στο εθνικό σύστημα εργασιακών σχέσεων της χώρας, με σκοπό να παρακαμφθεί η κλαδική συλλογική σύμβαση της μεταλλουργίας, αποτέλεσε ιστορικό σημείο καμπής για τις εργασιακές σχέσεις στην Ιταλία.
Το Σεπτέμβριο 2010 η Federmeccanica επιδίωξε διαπραγματεύσεις με τα κλαδικά συνδικάτα ώστε, στο πλαίσιο της κλαδικής σύμβασης εργασίας, να είναι επιτρεπτή μεγαλύτερη ευελιξία σε επιχειρησιακό επίπεδο με σκοπό την ανάκαμψη του κλάδου από τη οικονομική κρίση, καθώς η απασχόληση μειώθηκε 3,2% μεταξύ του α’ εξάμηνου του 2009 και της ίδιας περιόδου του 2010. Οι εργατικές ομοσπονδίες FIM-CISL και UILM-UIL συμμετείχαν, η FIOM-CGIL απείχε, και επετεύχθη συμφωνία στις 30 Σεπτεμβρίου.
Η συμφωνία επιτρέπει μεμονωμένες επιχειρήσεις να συνάπτουν με τα συνδικάτα επιχειρησιακές συμβάσεις που παρεκκλίνουν από τους όρους της εθνικής κλαδικής σύμβασης της μεταλλουργίας, σε δύο περιπτώσεις: α) για να εξασφαλισθούν προϋποθέσεις νέων επενδύσεων ή να υποστηριχθούν «νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες», β) για να αντιμετωπισθούν οικονομικά προβλήματα και πιθανές, λόγω της κρίσης, απώλειες θέσεων εργασίας στις καλυπτόμενες επιχειρήσεις. Οι συμβάσεις πρέπει να ορίζουν τους στόχους, τη διάρκειά τους και τις κυρώσεις σε περίπτωση αθετήσεων.
