22 Μαΐου 2010 Πού οδηγεί η κρίση το ευρώ;
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 22/5/2010
Η απάντηση διευκολύνεται αν κατανοήσουμε ότι βρισκόμαστε εν μέσω μιας ιστορικής διεθνούς οικονομικής κρίσης που εκδηλώθηκε το 2008 ως χρηματοπιστωτική. Το κόστος της, με μετριοπαθείς εκτιμήσεις του ΔΝΤ, είναι ήδη στα 12 τρισ. δολάρια ή στο 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Λόγω ενισχύσεων κεφαλαιακής επάρκειας τραπεζών- για να μην χρεοκοπήσουν, «εξουδετέρωσης» «τοξικών» χρηματοπιστωτικών προϊόντων, παροχής ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες και κρατικών εγγυήσεων.
Ο λόγος που δεν έχουμε ζήσει «Μεγάλη Υφεση» και κοινωνικές κρίσεις όπως του 1929 είναι η «εξωσυμβατική» παροχή ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες (που «κόβουν χρήμα») και η μεγάλη αύξηση στα δημόσια ελλείμματα για κρατική στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Όμως, αυτό αφενός είναι μόνον βραχυπρόθεσμη λύση, αφετέρου το κόστος της κρίσης ήδη περνά στην πραγματική οικονομία με τη μορφή της κρίσης δημόσιου χρέους.
Ευρωπαϊκή Ένωση και, κυρίως, Ευρωζώνη βρέθηκαν στην κρίση απροετοίμαστες -χωρίς «οικονομική διακυβέρνηση». Το ανακαλύπτουν ακολουθούντες, παρά προλαμβάνοντες, διαδοχικές εκφάνσεις της. Η Ελλάδα το ένιωσε αυτό τους τελευταίους μήνες. Κινούνται στα όρια των Συνθηκών της Ένωσης και ανακαλύπτουν την ανάγκη ρύθμισης των χρηματοπιστωτικών αγορών, τις διαφορετικές-αντίθετες επιδράσεις επενδυτικής (κερδοσκοπικής) και εμπορικής τραπεζικής στην πραγματική οικονομία, κ.ο.κ.
Εν μέσω διεθνούς χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης η παγκόσμια οικονομία αλλάζει ραγδαία επί το πολυκεντρικότερον. ΗΠΑ και βόρεια Ευρώπη «υποχωρούν» προς όφελος των BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα). Κοινωνίες και οικονομίες αναδιαρθρώνονται σταθερά, αντιμετωπίζοντας κορυφαίες επιλογές. Στις ΗΠΑ η μεγάλη κρίση έφερε, μεταξύ άλλων, επιλογές όπως το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης υγείας. Η Ευρώπη ακόμα «ψάχνεται» για το κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο της προσαρμογής της.
Η κρίση χρέους επιβάλλει στην Ευρώπη τη μείωση δημοσίων ελλειμμάτων και τον αυστηρό έλεγχό τους. Όμως, για να μειωθούν χρέος και ελλείμματα μάλλον πρέπει να ξεχασθεί το «σκληρό» και υπερτιμημένο ευρώ του 1,30 - 1,50 ως προς το δολάριο. Χρέος και ελλείμματα μειώνονται αποτελεσματικότερα με επιστροφή στη μεγέθυνση. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ μία υποτίμηση του ευρώ κατά 10% μεταφράζεται σε επιπλέον ετήσια μεγέθυνση 1% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, με σχετικά χαμηλή επίπτωση (0,5% - 1%) στον πληθωρισμό.
Υποτίμηση του ευρώ και μεταβλητότητά του περί την εκτιμώμενη τιμή ισορροπίας 1,10 έναντι του δολαρίου μπορεί να είναι μέρος της λύσης. Η κατανομή του κόστους της κρίσης παίζεται και στον «πόλεμο των νομισμάτων». Το φθηνό, έναντι του ευρώ, δολάριο «απάλυνε» ύφεση και κρίση στις ΗΠΑ, που θα ρυθμιζόταν περισσότερο αν το δολάριο κέρδιζε τον «πόλεμο» με το, κατά τις ΗΠΑ, υποτιμημένο κινεζικό γιουάν. Το φθηνότερο ευρώ βοηθά την ομαλότερη αναδιάρθρωση της Ευρωζώνης και τη δημοσιονομική προσαρμογή με πιθανότητα λιγότερων (πολύ) μεγάλων κοινωνικών συγκρούσεων.
