3 Ιαν. 2010 Πανευρωπαϊκή πρωτιά στην αύξηση της ανεργίας
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία- Οικονομία, σελ. 7, Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2010
Οικονομική κρίση και ύφεση έφεραν μαζική ανεργία στην Ευρώπη, αλλά το ανησυχητικό είναι ότι η μείωση της απασχόλησης στην Ελλάδα είναι αναλογικά πολύ μεγαλύτερη έναντι όλων των άλλων χωρών της ευρωζώνης και της Ενωσης.
Μεταξύ β' τριμήνου 2008 και 2009 στην Ενωση το ΑΕΠ συρρικνώθηκε σχεδόν 5% και η απασχόληση κατά 1,9% και στην ευρωζώνη -4,8% και -1,8% αντιστοίχως. Στην Ελλάδα, που απλώς «άγγιξε» την ύφεση με -0,3%, η απασχόληση μειώθηκε 1%. Οταν π.χ. η αντίστοιχη σχέση μεταβολής ΑΕΠ και απασχόλησης ήταν στην Γερμανία -5,9% και -0,1%, στη Γαλλία -2,8% και -1,2%, στην Ιταλία -6,0% και -0,9%. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα πριν καν μπει στην ύφεση εμφάνισε επιδόσεις βαθιάς ύφεσης στην απασχόληση. Η επιδείνωση έκτοτε είναι μεγαλύτερη. Γι' αυτό ποτέ δεν είναι αργά για μέτρα πολιτικής μπροστά στο δύσκολο α' εξάμηνο του 2010.
Η αιτία της μοναδικής για την Ενωση πολλαπλάσιας μείωσης της απασχόλησης σε σχέση με τη μείωση του ΑΕΠ στην Ελλάδα οφείλεται στην ουσιαστική απουσία πολιτικής απασχόλησης και, ιδιαίτερα, στοιχειωδών αντανακλαστικών πολιτικής.
Στην Ελλάδα ουσιαστικά έλειψαν τα προσωρινά μέτρα δημόσιας στήριξης της απασχόλησης ώστε ακόμη και με μειωμένη ζήτηση και εν μέσω της κρίσης το «αργούν» εργατικό δυναμικό να μην απολύεται, να μην χάνει ασφαλιστικά δικαιώματα, να συμπληρώνεται το εισόδημά του, και, επιπλέον, να επανεκπαιδεύεται για την παραγωγικότερη λειτουργία αυτού και της επιχείρησης μετά την κρίση. Με παραλλαγές τέτοιων μέτρων Γερμανία (Kurzarbei-tergeld), Γαλλία (Indemnisation du Chomage Partiel) και πολλές ευρωπαϊκές χώρες συγκράτησαν την απασχόληση εξερχόμενες συντομότερα από την ύφεση, με σχετικά χαμηλότερο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Οχι όμως η Ελλάδα.
Από τις αρχές του 2009 οι ελληνικές επιχειρήσεις δοκίμασαν λόγω κρίσης τη συγκράτηση των λειτουργικών δαπανών με επιλογές όπως η μη ανανέωση συμβάσεων ορισμένου χρόνου, οι διαθεσιμότητες, η εκ περιτροπής εργασία, οι τετραήμερες εβδομάδες, οι προκαταβολές αδειών, οι οικιοθελείς αποχωρήσεις και οι απολύσεις όταν δεν υπήρχαν άλλες εναλλακτικές.
Ελειψε όμως η πολιτική απασχόλησης που θα επέτρεπε στις επιχειρήσεις «να πάρουν τις ζημιές τους» αλλά και να περιορίσουν το οικονομικό και κοινωνικό κόστος για τους εργαζόμενους, τις τοπικές οικονομίες, τις εργασιακές σχέσεις.
Ο ι αναγκαίοι πόροι για τις λύσεις που προαναφέρθηκαν υπήρχαν. Για την απασχόληση ήταν στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (που γι' αυτό έγινε πιο «ευέλικτο»), στα 38 δισ. του ΕΣΠΑ 2007-2013, στον ΟΑΕΔ και στο αποθεματικό του ΛΑΕΚ. Για τις επιχειρήσεις ήταν στα 28 δισ. της ρευστότητας των τραπεζών, από τα οποία ούτε ευρώ δεν έφθασε στις επιχειρήσεις.
Αποτέλεσμα ήταν τελικά η πολλαπλάσια μείωση της απασχόλησης έναντι της μείωσης του ΑΕΠ και η αυξημένη πιθανότητα μετατροπής της, συγκριτικά μικρής έναντι άλλων χωρών, ύφεσης σε μεγαλύτερη κρίση απασχόλησης και, μέσω αυτής, σε διαρκέστερη ύφεση και οικονομική καθήλωση.
