16 Ιαν. 2010 ΕΥΔΗΜΟΣ Προϋπολογισμός
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 16/1/2010
Η μείωση των κρατικών δαπανών με ταυτόχρονη ραγδαία βελτίωση της ποιότητάς τους είναι εκ των ων ουκ άνευ για τη βιώσιμη δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας. Βελτίωση της ποιότητάς τους σημαίνει καταρχήν περιορισμό της «σπατάλης», και κυρίως δαπανών που δεν αφορούν το δημόσιο συμφέρον για αναπτυξιακά και κοινωνικά αποτελέσματα, αλλά πελατειακές σχέσεις του πολιτικού διαχειριστή / «περιοδικού ιδιοκτήτη» του κράτους με τους ιδιώτες πελάτες του (χορηγούς, ομάδες πίεσης ή ψηφοφόρους).
Η εξαγγελία - απαίτηση του πρωθυπουργού να δημοσιεύονται στο διαδίκτυο όλες οι κρατικές αποφάσεις και δαπάνες και να περιορισθεί η σπατάλη των δημόσιων πόρων, μέσω (και) της πλήρους διαφάνειας, είναι μία από τις προϋποθέσεις για σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος, τη δημόσια διοίκηση και τον δημόσιο προϋπολογισμό. Αν υπάρχει διαφάνεια για το «πού πηγαίνουν τα λεφτά» τότε γίνεται εφαρμόσιμη, στην πράξη, και η αρχή της λογοδοσίας.
Διαφάνεια δαπανών σημαίνει να βλέπει ο πολίτης (διαδικτυακά) «ποιος πληρώνει ποιον και για ποιον σκοπό», σε ποια πολιτική επιλογή (π.χ. παιδεία, μέση εκπαίδευση κ.λπ.) πηγαίνουν τα λεφτά, σε ποιον τελικό δικαιούχο (νομικό ή φυσικό πρόσωπο). Αυτό απαιτεί διαφάνεια στο στοιχειώδες - πρωτογενές επίπεδο, μέσα στους ΚΑΕ (Κωδικούς Αριθμούς Εξόδων) του Προϋπολογισμού, στις λεγόμενες «στοιχειώδεις ληψοδοσίες». Και πληροφορικό σύστημα μεταξύ των σημείων παραγωγής της πρωτογενούς δαπάνης/πληροφορίας: Της κάθε «στοιχειώδους ληψοδοσίας».
Αυτή η διαφάνεια δαπανών είναι άμεσα εφαρμόσιμος στόχος, καθώς η τεχνική λύση υπάρχει δοκιμασμένη και λειτουργεί, και τα σημεία παραγωγής δαπανών/πληροφορίας είναι ήδη δικτυωμένα μέσω του ΣΥΖΕΥΞΙΣ. Προϋποθέτει γενικευμένη εφαρμογή του υφιστάμενου στο ΓΛΚ συστήματος ΕΥΔΗΜΟΣ (Ενιαία Υλοποίηση Διαφάνειας Ηλεκτρονικών Μητρώων Οικονομικών Συστημάτων) με ένταξη των 17 υπουργείων, των 13 περιφερειών, των 80 Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου και των λοιπών μεγάλων «παραγωγών σπατάλης» (νοσοκομεία, νομαρχίες, δήμοι).
Σημειωτέον το όνομα ΕΥΔΗΜΟΣ φέρουν ονομαστοί άνδρες της αρχαιότητας, ένας δε εξ αυτών υπήρξε μαθητής του Αριστοτέλη, και όπως σημειώνει ο κύριος εισηγητής του συστήματος «ο συνειρμός με τα Ηθικά Ευδήμεια του Αριστοτέλη προϊδεάζει για την οραματική αναφορά του συστήματος στην ενάρετη διαχείριση των δαπανών». Το δε σύστημα «κοιτάει μπροστά» καθώς κάνει εφικτή την αποτελεσματική εφαρμογή του «Προϋπολογισμού Προγραμμάτων» και του «Προϋπολογισμού από μηδενική βάση».
Η περίπτωση του ΕΥΔΗΜΟΣ δείχνει ότι η εφαρμογή της διαφάνειας στις δημόσιες δαπάνες, ο περιορισμός της δημόσιας σπατάλης, η βελτίωση της ποιότητας των δαπανών και η λογοδοσία για την, στην πράξη, εφαρμογή του κρατικού προϋπολογισμού δεν αντιμετωπίζουν τεχνολογικά εμπόδια. Οι τεχνικές λύσεις υπάρχουν -και λειτουργούν. Είναι κυρίως ζήτημα πολιτικής απόφασης, εφαρμοσμένης πολιτικής και αποτελεσματικής διοίκησης σε ένα κράτος/δημόσιο που επί δεκαετίες έχει μάθει αλλιώς, στην αδιαφάνεια, στη σπατάλη και στις πελατειακές εξυπηρετήσεις.
