3 Ιουλίου 2010 Τι λείπει από το Ασφαλιστικό
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 3/7/2010
Είκοσι χρόνια τώρα, από το 1990, για το ασφαλιστικό έρχονται και επανέρχονται οι συζητήσεις, οι «μεταρρυθμίσεις» και οι συγκρούσεις με συστηματικά απόντα τα κρίσιμα στοιχεία του ποιος πληρώνει, ποιος χάνει, ποιος κερδίζει, τα «συμφέροντα» που κινητοποιούνται- εκφράζονται, για τα μεγέθη που διακυβεύονται. Το ασφαλιστικό αντιμετωπιζόταν ως νομικο-διοικητικό ζήτημα που αφέθηκε να γίνει από κοινωνικό ζήτημα με οικονομικές πλευρές σε οικονομικό ζήτημα με κοινωνικές πλευρές.
Η πολυετής ασφαλιστική κρίση προηγήθηκε και εξελίχθηκε πριν την οιονεί χρεοκοπία της χώρας, ως μέρος του προβλήματος, και όχι ως μέρος της λύσης, όπως π.χ. συμβαίνει με πλείστα ασφαλιστικά συστήματα που λειτουργούν παρέχοντας ασφάλεια στους πολίτες τους και, επιπλέον, λειτουργούν ως σταθεροποιητικοί παράγοντες οικονομιών και επενδύσεων στις οικονομίες τους, αντί να είναι «έρμαια», και συνιστώσες, της δημοσιονομικής χρεοκοπίας, όπως εδώ.
Από την πολυετή συζήτηση και σύγκρουση έλειψε, και ακόμη λείπει, ένας (πολλ)απλός πίνακας για τις βασικές κατηγορίες ασφαλισμένων του επιμελώς κατακερματισμένου ασφαλιστικού «συστήματος» όπου να φαίνεται για την «κεκτημένη» σύνταξη εκάστης κατηγορίας συνταξιούχου πολίτη ποιος πλήρωσε, και πληρώνει, τι. Τι βασίζεται σε εισφορές του ασφαλισμένου, τι σε εισφορές εργοδότη, τι σε φορολογικές εισφορές των πολιτών - όλων των πολιτών, και τι σε έμμεσες φορολογίες μέσω πόρων «υπέρ τρίτων».
Αν υπήρχε αυτή η αναπαράσταση της εκτενούς αρνητικής αναδιανομής που επί δεκαετίες πραγματοποιεί το επιμελώς κατακερματισμένο ασφαλιστικό «σύστημα», η διαπραγμάτευση για την αναγκαία ασφαλιστική μεταρρύθμιση θα ήταν αποτελεσματικότερη. Το θέμα δεν θα ήταν εάν το κράτος θα επιβάλει και νέα φορολογία για το ασφαλιστικό «υπέρ τρίτων», πλέον αυτής που εμμέσως και αδήλως ήδη επιβάλλει, ούτε εάν πρέπει να υφίστανται ένα, ή τρία, η δέκα εκατομμύρια ταμεία. Ας υπήρχαν και είκοσι εκατομμύρια ταμεία στη χώρα, αρκεί να λειτουργούν με ενιαίους όρους και ανταποδοτικά για όλους τους πολίτες, και με διαφάνεια για το στοιχειώδες «ποιος και πόσο πληρώνει» και «ποιος και πόσο ωφελείται».
Το ότι δεν έχει υπάρξει τέτοια κατανοητή αναπαράσταση της αρνητικής αναδιανομής που επιτελείται με το ισχύον «ασφαλιστικό» σύστημα, σε συνδυασμό και με την πολυετή συστηματική ανεπάρκεια των στοιχείων για έγκυρες αναλογιστικές μελέτες, οφείλεται στην επί πολλές δεκαετίες εκκρεμότητα μιας προσπάθεια που ξεκίνησε την δεκαετία του 1920 με τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου για τη δημιουργία ενός εθνικού ασφαλιστικού συστήματος με «καθαρούς λογαριασμούς».
Ιστορική σύμπτωση είναι ότι, εν τέλει, η Ελλάδα άρχισε να κινείται προς τη δημιουργία του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων με την οικονομική κρίση του 1930, ενώ με την τρέχουσα κρίση (και οιονεί χρεοκοπία) υποχρεώνεται να ξαναπιάσει το νήμα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης. Αν το έκανε εγκαίρως και με ανοικτούς και καθαρούς λογαριασμούς τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν καλύτερα.
