24 Απρ. 2010 Ηγεσία σε περίοδο κρίσης
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 24/4/2010
Η διάρκεια και η έκβαση της ελληνικής οικονομικοπολιτικής Οδύσσειας, που ήδη ξεκίνησε, και ο βαθμός που αυτή η μεγάλη κρίση «δεν θα πάει χαμένη» για την Ελλάδα, τους πολίτες και τις επόμενες γενιές συνδέονται με το ζήτημα της ηγεσίας σε περίοδο κρίσης. Το σχεδόν χρόνιο ζήτημα της ηγεσίας στην ελληνική πολιτεία οξύνθηκε ιδιαίτερα την τελευταία -χαμένη- δεκαετία και ενδεικτικό αυτού είναι ο τρόπος εκλογικής αποχώρησης των κυβερνήσεων, ιδιαίτερα στις εκλογές του 2009.
Κατ’ ουσίαν η Ελλάδα στη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του αιώνα με την είσοδο στην ευρωζώνη είχε εξουσίες αλλά δεν είχε ηγεσίες και έτσι, χωρίς ηγεσίες, κατρακύλησε στην ενδογενή και εξωγενή κρίση που μόλις άρχισε. Στην τρέχουσα δε κρίση έχει ιδιαίτερη σημασία η διάκριση εξουσίας και ηγεσίας. Για να κυβερνηθεί η χώρα και να στραφεί στην ορθή κατεύθυνση με τις αναγκαίες τομές χρειάζεται ηγεσίες που να κινητοποιούν, να συγκροτούν σχέδιο και να φέρνουν αποτελέσματα.
Παρά την υπερχρέωση και τα ελλείμματα η Ελλάδα παραμένει χώρα πλουσίων δυνατοτήτων. Την παραγωγική κρίση με επίκεντρο τη βιομηχανία που βιώνει τώρα το μεγαλύτερο μέρος της Ένωσης η Ελλάδα τη βίωσε αργόσυρτα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Καθώς το κέντρο βάρους του σύγχρονου κόσμου μεταφέρεται ανατολικά η Ελλάδα αυξάνει τις γεωοικονομικές δυνατότητές της. Διατηρεί δε ακόμα, παρά τις αλλεπάλληλες εκτρώσεις που υπέστη, ενδογενείς παραγωγικές δυνάμεις.
Σε προηγούμενες δεκαετίες η ενδογενής και εξωστρεφής ανάπτυξη της Ελλάδας βασίσθηκε και στην αναζήτηση ρόλου γέφυρας μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής. Τώρα μέσα από την κρίση αναδιάρθρωσης της διεθνούς οικονομίας η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να είναι μέρος της μεγαλύτερης γέφυρας μεταξύ της υπό αναδιάρθρωση Ευρώπης και των τριών από τα τέσσερα συστατικά των αναδυόμενων BRIC.
Η παρούσα βαθειά κρίση, λόγω του συνδυασμού ενδογενών και εξωγενών παραγόντων είναι εκ των πραγμάτων η 3η μεγάλη ευκαρία για την χώρα μετά τις κρίσεις-ευκαιρίες του 1974 (με την κατάρρευση των δικτατοριών στην Νότια Ευρώπη) και του 1989 (με την κατάρρευση του διπολικού κόσμου). Συνιστά δε μεγαλύτερη πρόκληση λόγω της συσσώρευσης ελλειμμάτων των προηγούμενων περιόδων και του μεγάλου αδιεξόδου της περιόδου 2004-2009, στην διάρκεια της οποίας υπήρξε απουσία ηγεσιών στις αρχές διακυβέρνησης της χώρας.
Γιατί η ηγεσία δεν είναι η κατοχή της θέσης αλλά δραστηριότητα που κινητοποιεί τις δυνάμεις της προσαρμογής και της αλλαγής. Στις σημερινές συνθήκες η αποτελεσματική ηγεσία προϋποθέτει πολιτική-πολιτισμική σύγκρουση με την μεταπολιτευτική ιδεολογική και πολιτική κλεισούρα που εμποδίζει την ορατότητα σε προβλήματα, δυνατότητες και ευκαιρίες ώστε να συναντηθεί με την απαιτητική διάθεση των πολιτών για ριζικές τομές σε ότι ευθύνεται για την κρίση, και με θυσίες που πιάνουν τόπο.
