21 Νοεμ 2009 Η Κρίση ως 3η Ευκαιρία
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 21/11/2009
Κι όμως, η τρέχουσα διεθνής χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, ανεξαρτήτως του πόσο συγκρίσιμη είναι με εκείνη του 1929, αφενός είναι η πρώτη παγκοσμιοποιημένη ύφεση, αφετέρου κατά την έξοδο από αυτήν η παγκοσμιοποιημένη οικονομία θα είναι διαφορετική ως προς τις ιεραρχίες της και τους συσχετισμούς της. Και σε αυτό εμπεριέχεται μία πλευρά της ουσίας της ως «ευκαιρία».
Μέσω της κρίσης επιταχύνεται η πορεία προς έναν πολυπολικό-πολυκεντρικό κόσμο. Η φαινομενική πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στους διεθνείς συσχετισμούς, μετά την κατάρρευση του Τείχους στο Βερολίνο το 1989 και της Σοβιετικής Ένωσης το 1990, αποδεικνύεται εφήμερη και παραπλανητική. Το κέντρο βάρους της διεθνούς οικονομίας ήδη μεταφέρεται ανατολικότερα της Wall Street και του City, που ιστορικά αναδεικνύονται σε μεγάλους «χαμένους» της κρίσης.
Συμβολικό και ουσιαστικό δείγμα αλλαγής είναι ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2009 ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών στον κόσμο δεν είναι πλέον ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Γερμανία. Μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών στον κόσμο γίνεται, για πρώτη φορά στην ιστορία, η Κίνα. Αυτό συμβαίνει την ίδια εποχή που ο πρόεδρος της Bundesbank υποστηρίζει συστηματικά ότι η Γερμανία θα πρέπει να αναθεωρήσει το παραδοσιακό μοντέλο της βασισμένης κυρίως σε εξαγωγές ανάπτυξής της.
Η κρίση φέρνει μεταβολές σε «παραδοσιακές» οικονομικές ? πολιτικές σχέσεις. Π.χ στις στρατηγικές σχέσεις ΗΠΑ?Ιαπωνίας καθώς η Κίνα «αντικατέστησε» τις ΗΠΑ ως σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Ιαπωνίας. Οι ΗΠΑ είναι σημαντικότατη αγορά για τις ιαπωνικές εξαγωγές, αλλά δημιουργούνται «αποκλίσεις» λόγω της συστηματικής υποτίμησης του δολλαρίου έναντι του γιεν, και της πιθανής αναβίωσης εμπορικών πολέμων για την αυτοκινητοβιομηχανία ή τους ημιαγωγούς, όπως τη δεκαετία του 1990.
Οι Ιάπωνες «βλέπουν», ή αναζητούν «ευκαιρίες» για το μέλλον της οικονομίας τους περισσότερο και στο εσωτερικό της Ασίας. Κάτι ανάλογο μοιάζει να αναζητούν και οι Γερμανοί, που δεν επιδιώκουν ευρωπαϊκές ? διεθνείς θέσεις, π.χ. προέδρου ή υπουργού Εξωτερικών της ΕΕ, ενώ θα ενδιαφέρονταν για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, «βλέποντας», ή δημιουργώντας «ευκαιρίες» για, την οικονομική πορεία της Γερμανίας στην Ευρωζώνη, και μέσω αυτής στην πολυπολικότητα που αναδεικνύεται από την κρίση.
Η τρέχουσα κρίση αποτελεί ευκαιρία, την 3η, για την Ελλάδα της γενιάς μας. Η 1η ήταν με την κατάρρευση των δικτατοριών της Νότιας Ευρώπης το 1974. Η 2η ήταν με το τέλος του ψυχρού πολέμου και του διπολικού κόσμου το 1989. Κάθε μία αύξανε εκθετικά τους δυνητικούς βαθμούς ελευθερίας της χώρας για μια εξωστρεφή παραγωγική ανάπτυξη με μία «κανονική» κοινωνική και πολιτική Ελλάδα. Αλλά, για λόγους ενδογενείς, δεν αξιοποιήθηκαν αναλόγως. Τώρα, εν μέσω κρίσης, είμαστε ενώπιον της 3ης ευκαιρίας. Την βλέπει κανείς;
