28 Ιαν. 2012 Τρόικα ή Τριμερής Συμφωνία Εθνικής Ανόρθωσης;
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 28/1/2012
Εν μέσω της τρέχουσας δημοσιονομικής χρεοκοπίας και της διαρθρωτικής οικονομικής κατάρρευσης (που συνήθως βαφτίζεται -και υποβαθμίζεται- σε «ύφεση»), το κωμικοτραγικό απέρχεσθαι του πολιτευτ)ικού προσωπικού που ήταν αδιάβαστο, πορεύθηκε αυτάρκες στην ανεπάρκειά του, και τώρα «πάει αδιάβαστο», κινδυνεύει να συμπαρασύρει την χώρα στην δική του εξόδια περιδίνηση, επιτείνοντας-εμβαθύνοντας την εγχώρια οικονομική και παραγωγική κατάρρευση. Ως αντίβαρο χρειάζονται ενδογενή «σημεία στήριξης».
Παρά τις ατέλειές της, η πρωθυπουργική πρωτοβουλία κοινωνικού διαλόγου των κορυφαίων
εργατικών και εργοδοτικών οργανώσεων, ο διμερής διάλογος που αναλήφθηκε, και οι πολυποίκιλες αντιδράσεις και κριτικές από τα μέλη και τα «ακροατήρια» των εργατικών και των εργοδοτικών οργανώσεων, ίσως είναι μία τελευταία ευκαιρία να διερευνηθεί η δυνατότητα για μία Τριμερή Συμφωνία Εθνικής Ανόρθωσης. Αν η χώρα «ξεφορτωθεί» 100-150 δισ. ευρώ δημόσιου χρέους έχει την ευκαιρία να βάλει το άλογο μπροστά από το κάρο.
Η ευρωπαϊκή οικονομική ιστορία εθνικών «μοντέλων» εξόδου από βαθιές οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, ωστόσο όχι βαθύτερες της τρέχουσας ελληνικής, αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο που είχαν εθνικές τριμερείς κοινωνικές συμφωνίες π.χ. στην Σουηδία, στην Ολλανδία, στην Ιρλανδία, όπου μικρές ανοικτές οικονομίες μεταπήδησαν από βαθιές κρίσεις και κοινωνικές συγκρούσεις σε εθνικά «μοντέλα» μικρών ανοικτών οικονομιών που προσέφεραν για δεκαετίες εισόδημα, απασχόληση και ευημερία στους πολίτες τους.
Αναλόγως σήμερα στην Ελλάδα το ζήτημα είναι εάν ενδογενείς παραγωγικές κοινωνικές δυνάμεις είναι ικανές να στοιχηθούν και να ηγηθούν στη σταδιακή οικοδόμηση μιας «στρατηγικής αντίδρασης» στην εθνική παραγωγική κατάρρευση. «Στρατηγική αντίδραση» δεν σημαίνει καταγγελία, απόρριψη και αποχή από την τρέχουσα διαμόρφωση των πολιτικών επιλογών ή αναπόληση του status quo της εποχής που παρήλθε οριστικά. Σημαίνει ενεργητική παρέμβαση στα μείζονα ζητήματα της παραγωγής, του εισοδήματος, της απασχόλησης σε προοπτική μηνός, έτους, τριετίας, πενταετίας, δεκαετίας, εν τέλει για την Ελλάδα του 2021.
Μια Τριμερής Συμφωνία Εθνικής Ανόρθωσης προϋποθέτει υποκείμενα και εταίρους με δυνατότητα να δρουν στρατηγικά, αναγνωρίζοντας την κεφαλαιώδη σημασία που έχει η διάκριση μεταξύ δύο τομέων της οικονομίας: πρώτον, του τομέα των διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, που είναι ανοικτός στο διεθνή ανταγωνισμό, και δεύτερον, του τομέα των διεθνώς μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, που είναι προστατευμένος από το διεθνή ανταγωνισμό.
Το βιώσιμο εθνικό εισόδημα, η βιώσιμη απασχόληση και ευημερία των πολιτών δεν μπορούν να βασίζονται στην πρωτοκαθεδρία του προστατευμένου τομέα των διεθνώς μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών. Είναι ακριβώς η υπερδιόγκωση αυτού του τομέα της οικονομίας (του κράτους, των οικοδομών, του υπερεμπορισμού και των υπόλοιπων υπηρεσιών) σε βάρος του ανταγωνιστικού τομέα, που έφερε τη χρόνια και ραγδαία αύξηση των εξωτερικών ελλειμμάτων, αποψιλώνοντας την εγχώρια παραγωγή και μειώνοντας την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης διεθνώς εμπορευσίμων, με αποτέλεσμα την εξαγωγή θέσεων εργασίας και εισοδήματος (και με τη μορφή χρέους) στο εξωτερικό. Αυτή η ιεράρχηση τομέων, μισθών, απασχόλησης κοκ (μας) χρεοκόπησε, και η μετάβαση είναι, ούτως ή άλλως, επίπονη.
Παρά τις ατέλειές της, η πρωθυπουργική πρωτοβουλία κοινωνικού διαλόγου των κορυφαίων
εργατικών και εργοδοτικών οργανώσεων, ο διμερής διάλογος που αναλήφθηκε, και οι πολυποίκιλες αντιδράσεις και κριτικές από τα μέλη και τα «ακροατήρια» των εργατικών και των εργοδοτικών οργανώσεων, ίσως είναι μία τελευταία ευκαιρία να διερευνηθεί η δυνατότητα για μία Τριμερή Συμφωνία Εθνικής Ανόρθωσης. Αν η χώρα «ξεφορτωθεί» 100-150 δισ. ευρώ δημόσιου χρέους έχει την ευκαιρία να βάλει το άλογο μπροστά από το κάρο.
Η ευρωπαϊκή οικονομική ιστορία εθνικών «μοντέλων» εξόδου από βαθιές οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, ωστόσο όχι βαθύτερες της τρέχουσας ελληνικής, αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο που είχαν εθνικές τριμερείς κοινωνικές συμφωνίες π.χ. στην Σουηδία, στην Ολλανδία, στην Ιρλανδία, όπου μικρές ανοικτές οικονομίες μεταπήδησαν από βαθιές κρίσεις και κοινωνικές συγκρούσεις σε εθνικά «μοντέλα» μικρών ανοικτών οικονομιών που προσέφεραν για δεκαετίες εισόδημα, απασχόληση και ευημερία στους πολίτες τους.
Αναλόγως σήμερα στην Ελλάδα το ζήτημα είναι εάν ενδογενείς παραγωγικές κοινωνικές δυνάμεις είναι ικανές να στοιχηθούν και να ηγηθούν στη σταδιακή οικοδόμηση μιας «στρατηγικής αντίδρασης» στην εθνική παραγωγική κατάρρευση. «Στρατηγική αντίδραση» δεν σημαίνει καταγγελία, απόρριψη και αποχή από την τρέχουσα διαμόρφωση των πολιτικών επιλογών ή αναπόληση του status quo της εποχής που παρήλθε οριστικά. Σημαίνει ενεργητική παρέμβαση στα μείζονα ζητήματα της παραγωγής, του εισοδήματος, της απασχόλησης σε προοπτική μηνός, έτους, τριετίας, πενταετίας, δεκαετίας, εν τέλει για την Ελλάδα του 2021.
Μια Τριμερής Συμφωνία Εθνικής Ανόρθωσης προϋποθέτει υποκείμενα και εταίρους με δυνατότητα να δρουν στρατηγικά, αναγνωρίζοντας την κεφαλαιώδη σημασία που έχει η διάκριση μεταξύ δύο τομέων της οικονομίας: πρώτον, του τομέα των διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, που είναι ανοικτός στο διεθνή ανταγωνισμό, και δεύτερον, του τομέα των διεθνώς μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, που είναι προστατευμένος από το διεθνή ανταγωνισμό.
Το βιώσιμο εθνικό εισόδημα, η βιώσιμη απασχόληση και ευημερία των πολιτών δεν μπορούν να βασίζονται στην πρωτοκαθεδρία του προστατευμένου τομέα των διεθνώς μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών. Είναι ακριβώς η υπερδιόγκωση αυτού του τομέα της οικονομίας (του κράτους, των οικοδομών, του υπερεμπορισμού και των υπόλοιπων υπηρεσιών) σε βάρος του ανταγωνιστικού τομέα, που έφερε τη χρόνια και ραγδαία αύξηση των εξωτερικών ελλειμμάτων, αποψιλώνοντας την εγχώρια παραγωγή και μειώνοντας την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης διεθνώς εμπορευσίμων, με αποτέλεσμα την εξαγωγή θέσεων εργασίας και εισοδήματος (και με τη μορφή χρέους) στο εξωτερικό. Αυτή η ιεράρχηση τομέων, μισθών, απασχόλησης κοκ (μας) χρεοκόπησε, και η μετάβαση είναι, ούτως ή άλλως, επίπονη.
