8 Μαΐου 2011 Τα κλισέ της χρεοκοπίας και το «θεμελιώδες ζήτημα»
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία- Οικονομία, Κυριακή 8 Μαΐου 2011
Σε συνθήκες «τεχνικής» χρεοκοπίας της χώρας από το 2009, και την μέσω των «μηχανισμών στήριξης» αποφυγή της ανοικτής χρεοκοπίας, αντιλαλούν στη δημόσια σκηνή, από τον ναό της δημοκρατίας έως τα τηλεπαράθυρα, τα κλισέ της χρεοκοπίας: διαγνώσεις και θέσεις ίδιες με τις «λύσεις» και τις αυταπάτες που μας έφεραν εδώ.
1. Πρώτο κλισέ η «επιστροφή στην ανάπτυξη». Ομως χρειάζεται στροφή στην ανάπτυξη κι όχι επιστροφή. Αυτό που προηγήθηκε τη δεκαετία του 2000 δεν ήταν ανάπτυξη. Η «θωρακισμένη οικονομία», η «βελτιούμενη ανταγωνιστικότητα» και η «πραγματική σύγκλιση» ήταν μία «φούσκα» που έσκασε - ακριβέστερα μία συστάδα από «φούσκες»: κρατι(κομματι)κή, κατοικία-real estate, τραπεζική, «νοσοκομειακή-νοσηλευτική», «εκπαιδευτική», των ΜΜΕ, κοκ.
Η ελληνική οικονομία δεν εισήλθε σε κυκλική ύφεση αλλά σε διαρθρωτική κατάρρευση. Οι υψηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ το 2000-2009 δεν ήταν βιώσιμη ανάπτυξη διότι α) το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ απογειώθηκε από το ήδη υψηλό 7,7% το 2000 σε 14,6% το 2008, β) οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών υποχώρησαν από το ήδη χαμηλό 25% του ΑΕΠ το 2000, σε 19% το 2009, γ) το μερίδιο του κράτους στο ΑΕΠ αυξήθηκε από το ήδη υψηλό 44% το 2005 στο «σοβιετικό» 53,6% το 2009.
2. Δεύτερο κλισέ η «δημοσιονομική προσαρμογή». Η παραγωγική δυναμικότητα της χώρας έφθινε διαρκώς και καλύφθηκε προσωρινά από τα ετησίως διευρυνόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα. Ελλείμματα που τροφοδοτούσαν την κρατική φούσκα και τους τροφίμους του ευρύτατου ελληνικού ιδιωτικοδημόσιου τομέα - που αποφεύγει κάθε έκθεση στον ανταγωνισμό των «διεθνώς εμπορευσίμων προϊόντων» και επιβιώνει «δημιουργώντας δουλειές» με το ελληνικό Δημόσιο.
Τα διευρυνόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα αφενός δεν είχαν καμία αναπτυξιακή ή κοινωνική βιωσιμότητα, αφετέρου δεν είχαν ούτε στοιχειώδη αντικυκλική λειτουργία στην οικονομία όταν αυτή θα ήταν αναγκαία, ήτοι την περίοδο 2008-2010 όταν, μετά τις πρόωρες εκλογές για την διαχείριση του δημοσιονομικού ελλείμματος, η μεν οικονομία βυθιζόταν στην υποτιθέμενη «ύφεση» (2008: 2,0%, 2009:-2,0%, 2010:-4,5%) ταυτόχρονα δε τα ελλείμματα της γενικής κυβέρνησης εκτροχιάζονταν (2008: 9,4%, 2009: 15,4%, 2010 10,3%).
3. Τρίτο κλισέ οι «κερδοσκόποι δανειστές» που απογείωσαν το δημόσιο χρέος της χώρας. Παρά τα επί σειρά ετών (2000-2008) αρνητικά πραγματικά επιτόκια δανεισμού της χώρας, μετά την είσοδό της στην ΟΝΕ, το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε από το 103% το 2000 σε 97% το 2003 και απογειώθηκε εκ νέου σε 110% το 2008, 127% το 2009, 140% το 2010, κινούμενο προς το 153% του ΑΕΠ το 2011.
Αντί με νομισματική σταθερότητα και χαμηλά επιτόκια να μειωθεί το χρέος και να ενισχυθούν οι προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης με προσαρμογή της παραγωγικής δομής, ώστε να αντιμετωπισθούν οι επιδράσεις από τις δομικές ατέλειες της ΟΝΕ, η είσοδος σε αυτήν αντιμετωπίσθηκε ως συνέχεια και εδραίωση του αντιπαραγωγικού μεταπολιτευτικού αρχέτυπου.
Στην τρέχουσα χρεοκοπία και απέναντι στα κλισέ της είναι εντελώς επίκαιρη η αντίθεση που το 1912 ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε συνοψίσει ως θεμελιώδες ζήτημα του 1909: «Προ της επαναστάσεως, οι έχοντες σχέσιν με την στήλην των εξόδων (δηλ. οι τρόφιμοι) του προϋπολογισμού διηύθυνον κυρίως την Ελλάδα. Ηδη αι τύχαι αυτής διευθύνονται κυρίως παρ' εκείνων οίτινες τροφοδοτούν την στήλην των εσόδων του προϋπολογισμού».
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία- Οικονομία, Κυριακή 8 Μαΐου 2011
1. Πρώτο κλισέ η «επιστροφή στην ανάπτυξη». Ομως χρειάζεται στροφή στην ανάπτυξη κι όχι επιστροφή. Αυτό που προηγήθηκε τη δεκαετία του 2000 δεν ήταν ανάπτυξη. Η «θωρακισμένη οικονομία», η «βελτιούμενη ανταγωνιστικότητα» και η «πραγματική σύγκλιση» ήταν μία «φούσκα» που έσκασε - ακριβέστερα μία συστάδα από «φούσκες»: κρατι(κομματι)κή, κατοικία-real estate, τραπεζική, «νοσοκομειακή-νοσηλευτική», «εκπαιδευτική», των ΜΜΕ, κοκ.
Η ελληνική οικονομία δεν εισήλθε σε κυκλική ύφεση αλλά σε διαρθρωτική κατάρρευση. Οι υψηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ το 2000-2009 δεν ήταν βιώσιμη ανάπτυξη διότι α) το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ απογειώθηκε από το ήδη υψηλό 7,7% το 2000 σε 14,6% το 2008, β) οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών υποχώρησαν από το ήδη χαμηλό 25% του ΑΕΠ το 2000, σε 19% το 2009, γ) το μερίδιο του κράτους στο ΑΕΠ αυξήθηκε από το ήδη υψηλό 44% το 2005 στο «σοβιετικό» 53,6% το 2009.
2. Δεύτερο κλισέ η «δημοσιονομική προσαρμογή». Η παραγωγική δυναμικότητα της χώρας έφθινε διαρκώς και καλύφθηκε προσωρινά από τα ετησίως διευρυνόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα. Ελλείμματα που τροφοδοτούσαν την κρατική φούσκα και τους τροφίμους του ευρύτατου ελληνικού ιδιωτικοδημόσιου τομέα - που αποφεύγει κάθε έκθεση στον ανταγωνισμό των «διεθνώς εμπορευσίμων προϊόντων» και επιβιώνει «δημιουργώντας δουλειές» με το ελληνικό Δημόσιο.
Τα διευρυνόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα αφενός δεν είχαν καμία αναπτυξιακή ή κοινωνική βιωσιμότητα, αφετέρου δεν είχαν ούτε στοιχειώδη αντικυκλική λειτουργία στην οικονομία όταν αυτή θα ήταν αναγκαία, ήτοι την περίοδο 2008-2010 όταν, μετά τις πρόωρες εκλογές για την διαχείριση του δημοσιονομικού ελλείμματος, η μεν οικονομία βυθιζόταν στην υποτιθέμενη «ύφεση» (2008: 2,0%, 2009:-2,0%, 2010:-4,5%) ταυτόχρονα δε τα ελλείμματα της γενικής κυβέρνησης εκτροχιάζονταν (2008: 9,4%, 2009: 15,4%, 2010 10,3%).
3. Τρίτο κλισέ οι «κερδοσκόποι δανειστές» που απογείωσαν το δημόσιο χρέος της χώρας. Παρά τα επί σειρά ετών (2000-2008) αρνητικά πραγματικά επιτόκια δανεισμού της χώρας, μετά την είσοδό της στην ΟΝΕ, το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε από το 103% το 2000 σε 97% το 2003 και απογειώθηκε εκ νέου σε 110% το 2008, 127% το 2009, 140% το 2010, κινούμενο προς το 153% του ΑΕΠ το 2011.
Αντί με νομισματική σταθερότητα και χαμηλά επιτόκια να μειωθεί το χρέος και να ενισχυθούν οι προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης με προσαρμογή της παραγωγικής δομής, ώστε να αντιμετωπισθούν οι επιδράσεις από τις δομικές ατέλειες της ΟΝΕ, η είσοδος σε αυτήν αντιμετωπίσθηκε ως συνέχεια και εδραίωση του αντιπαραγωγικού μεταπολιτευτικού αρχέτυπου.
Στην τρέχουσα χρεοκοπία και απέναντι στα κλισέ της είναι εντελώς επίκαιρη η αντίθεση που το 1912 ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε συνοψίσει ως θεμελιώδες ζήτημα του 1909: «Προ της επαναστάσεως, οι έχοντες σχέσιν με την στήλην των εξόδων (δηλ. οι τρόφιμοι) του προϋπολογισμού διηύθυνον κυρίως την Ελλάδα. Ηδη αι τύχαι αυτής διευθύνονται κυρίως παρ' εκείνων οίτινες τροφοδοτούν την στήλην των εσόδων του προϋπολογισμού».
