Κλειδί η ανθρώπινη νοημοσύνη, ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Ανάπτυξη, Γνώμη, σελ. Β12 / 36, Κυριακή 13 Αυγούστου 2023 και tovima.gr, Γνώμες, Κυριακή 13 Αυγούστου 2023.
Τρείς προηγούμενες βιομηχανικές
επαναστάσεις, αλλά και η 4η μέχρι σήμερα, δείχνουν ότι οι
θρυλλούμενες αρνητικές επιπτώσεις της τεχνολογίας στην απασχόληση
αντισταθμίζονται από αύξηση παραγωγικότητας και δημιουργία νέων καθηκόντων-επαγγελμάτων,
νέων περισσοτέρων θέσεων εργασίας. Η τεχνολογία αυξάνει την παραγωγικότητα της
εργασίας, η παραγωγικότητα της εργασίας την κοινωνική ευημερία. Ισχύει το ίδιο
με τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ);
Η ΤΝ, υψηλό δημιούργημα της ανθρώπινης
νοημοσύνης (ΑΝ), διαφέρει από τις προηγούμενες τεχνολογικές αλλαγές, και τις
ψηφιακές. Πρώτον, διευρύνει σημαντικά το εύρος των εργασιών που μπορούν να
αυτοματοποιηθούν, πέρα από τις απλές εργασίες ρουτίνας. Δεύτερον, είναι τεχνολογία γενικής χρήσης,
σχεδόν κάθε τομέας και επάγγελμα μπορεί να την αξιοποιήσει ή θα επηρεαστεί. Τρίτον,
η ταχύτητα ανάπτυξης της είναι άνευ προηγουμένου στην τεχνολογική και κοινωνική
ιστορία.
Οι τεχνολογίες ΤΝ επηρεάζουν
περισσότερο εργαζόμενους και εργασίες υψηλής ειδίκευσης, σε αντίθεση π.χ. με το
λογισμικό ή τα ρομπότ που επηρέασαν εκείνες της μεσαίας και χαμηλής ειδίκευσης.
Οι εφαρμογές της την προηγούμενη δεκαετία (ρομποτική, εποπτευόμενη και μη
εποπτευόμενη εκμάθηση, επεξεργασία φωνής και γλώσσας, μηχανική μετάφραση,
αναγνώριση εικόνων, υποδείξεις βάσει αλγορίθμων, εντοπισμός απάτης) επέτρεψαν την
αυτοματοποίηση της ανθρώπινης εργασίας και πέρα από καθήκοντα ρουτίνας. Σε πολλούς
τομείς οικονομικής δραστηριότητας και
στην μεταποίηση και στις υπηρεσίες (από
συγγραφή κώδικα έως ιατρικές διαγνώσεις και συμβουλές).
Οι εφαρμογές της την προηγουμένη πρώτη
δεκαετία άνθησης της ΤΝ στις ανεπτυγμένες οικονομίες, και στην Ευρώπη, πριν την
έλευση της γενετικής ΤΝ, δείχνουν ότι τα επαγγέλματα που είναι περισσότερο
εκτεθειμένα σε τεχνολογίες ΤΝ αύξησαν το μερίδιο απασχόλησης τους, ιδιαίτερα εκείνα
με σχετικά υψηλότερο ποσοστό νεότερων και ειδικευμένων εργαζομένων. Δεν είχαν
αρνητικές επιπτώσεις στην ποσότητα της εργασίας, είχαν θετικές στην ποιότητα
της εργασίας. Αλλάζοντας το περιεχόμενο ειδικευμένων θέσεων εργασίας, καθήκοντα
των οποίων «αναλαμβάνει» πλέον η ΤΝ.
Οι θετικές επιπτώσεις της ΤΝ, αν και
η υιοθέτηση της εξακολουθεί να είναι στα αρχικά
στάδια, στην παραγωγικότητα και στις
θέσεις ειδικευμένης εργασίας συνδέονται με τον ρυθμό υιοθέτησης της τεχνολογίας
και τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην οικονομία και την εκπαίδευση, το μερίδιο και τον ρυθμό δημιουργίας θέσεων
εργασίας υψηλής ειδίκευσης, αλλά και με τον βαθμό ρύθμισης των αγορών
(ανταγωνισμός) και την ευελιξία στις αγορές εργασίας.
Η Ελλάδα, με τις σχετικές υποκείμενες
διαθρωτικές παθογένειες την περασμένη δεκαετία (με το χαμηλότερο μερίδιο ειδικευμένων
θέσεων εργασίας, και αποκλίνουσα, στην ΕΕ), και την συνεπαγόμενη πολύ χαμηλή
αξιοποίηση της τεχνολογίας και της ΤΝ, δεν είναι στους ωφελημένους και δυνητικά
ωφελημένους της ΤΝ.
Χρειαζόμαστε, μεταξύ άλλων, θετική
αντιμετώπιση της ΤΝ. Ρυθμίζοντας με την ΑΝ την ποιότητα της εργασίας και την
θέση των ανθρώπων στο εργασιακό περιβάλλον. Συν τα ηθικά ζητήματα κατά τη χρήση
της ΤΝ στην εργασιακή διαδικασία: διακρίσεις ή υπερβολική παρακολούθηση,
διαφάνεια, ασφάλεια, λογοδοσία και δεοντολογία.
Αναγνωρίζοντας, όπως υπογράμμισαν
με πρόσφατη Συμφωνία τους για την ΤΝ οι αμέσως και πρακτικά ενδιαφερόμενοι
εκπρόσωποι επιχειρήσεων (CEEMET) και εργαζομένων (IndustriAll Europe) στην ευρωπαϊκή
μεταλλοβιομηχανία, τις δημιουργικές δυνατότητες της για την δημιουργία νέων θέσεων
εργασίας, επιτρέποντας την απασχόληση σε πιο δημιουργικές εργασίες.
