Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 12/8/2011
Οταν η πάλαι ποτέ οικονομική και στρατιωτική υπερδύναμη φθάνει στα όρια της στάσης πληρωμών, κάτι σοβαρό συμβαίνει στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία. Ο υπουργός Oικονομικών των ΗΠΑ είχε, ήδη από τις 6 Ιανουαρίου του 2011, παρακινήσει το Κογκρέσο να αυξήσει το όριο του δημόσιου χρέους άνω του ισχύοντος των 14,29 τρισ. δολαρίων. Τα αντιπροσωπευτικά σώματα των ΗΠΑ το έπραξαν τη «12η ώρα», στις 2 Αυγούστου του 2011.
Το όριο των 14,29 τρισ. δολαρίων είχε «εξαντληθεί» στις 16 Μαΐου του 2011. Έκτοτε, χρησιμοποιούνταν μόνο «αντισυμβατικά μέτρα». Η αύξηση του ορίου δημοσίου χρέους για τις ΗΠΑ από το Κογκρέσο δεν είναι πρωτοφανής. Επί προεδρίας Ομπάμα, το όριο έχει αυξηθεί τρεις φορές με συνολικό ποσό αυξήσεων 2,979 τρισ. δολάρια. Κατά τη διάρκεια των δύο θητειών του προκατόχου του το ανώτατο όριο είχε αυξηθεί επτά φορές.
Στις ΗΠΑ η θεσμοποίηση ανώτατου ορίου δημόσιου χρέους έχει σχεδόν ενός αιώνα ιστορία και εισήχθη το 1917. Από το 1960, όταν η μεταπολεμική οικονομική μεγέθυνση/ανάπτυξη άρχισε να έχει «αρρυθμίες», το Κογκρέσο είχε αυξήσει το ανώτατο όριο δημόσιου χρέους 78 φορές, ήτοι το αύξανε, κατά μέσο όρο, κάθε οκτώ μήνες. Αυτό συνέβαινε κατά κανόνα επί θητείας Προέδρου των Δημοκρατικών (49 φορές) και λιγότερο επί θητείας προέδρου των Ρεπουμπλικανών (29 φορές).
Η συμφωνία Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών της 31ης Ιουλίου του 2011 για μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και αύξηση του ανωτάτου ορίου δημοσίου χρέους των ΗΠΑ, που επετεύχθη μετά από μακρές και σκληρές διαπραγματεύσεις, και ψηφίσθηκε στις 2 Αυγούστου, προβλέπει αύξηση του ανώτατου ορίου δημοσίου χρέους των ΗΠΑ κατά 2,1 τρισ. δολάρια, σε δύο δόσεις έως και το 2012, αλλά και περικοπή του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά 2 τρισ. δολάρια τα επόμενα δέκα χρόνια χωρίς επιβολή νέων φόρων.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ ζητούσε την αύξηση του ορίου, όχι μόνο για να αποφευχθεί η στάση πληρωμών, αλλά και ως προϋπόθεση στις κυβερνητικές προσπάθειες δημιουργίας θέσεων εργασίας και στη δυνατότητα των αμερικανικών επιχειρήσεων να έχουν πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια. Η μεν αύξηση του ορίου δεν ήταν κάτι σπάνιο, η δε στάση πληρωμών των ΗΠΑ θα ήταν κάτι πρωτόγνωρο, παρά το ότι μιας μορφής στάση πληρωμών είχε συμβεί σε ανάλογους κρίσιμους καιρούς.
Το 1933 ο Ρούσβελτ και το Κογκρέσο έκαναν? αναδιάρθρωση των ληγόντων, συνδεδεμένων με το χρυσό κρατικών ομολόγων, που είχαν χρηματοδοτήσει τις ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, εξοφλώντας τα σε χαρτονόμισμα αντί σε χρυσό. Το 1979, μετά την ήττα στην Ινδοκίνα και εν μέσω πετρελαϊκών κρίσεων, για «τεχνικούς λόγους» (μεταξύ των οποίων και η καθυστέρηση αύξησης του ανώτατου ορίου δημοσίου χρέους στο Κογκρέσο), καθυστέρησε η πληρωμή τόκων ορισμένων ομολόγων. Τώρα με την Κίνα να κατέχει περισσότερα κρατικά ομόλογα ΗΠΑ (12% του συνόλου) από ό,τι η Fed (10%) τα πράγματα είναι σοβαρότερα.
