25 Σεπ. 2010 Μπροστά στον χειμώνα
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 25/9/2010
Το εξάμηνο Οκτωβρίου 2010 - Μαρτίου 2011 πιθανότατα θα λάβει χώρα η κορύφωση της οικονομικής ύφεσης στην Ελλάδα, πριν αυτή αρχίσει, στα μέσα του 2011, να υποχωρεί, με προοπτική επιστροφής τις αρχές του 2012 σε θετικούς, αλλά ισχνούς, ρυθμούς ανάπτυξης. Μέχρι τώρα η βαθύτερη ύφεση απεφεύχθη λόγω της παραοικονομίας, της υστέρησης της επίδρασης των εισοδηματικών περικοπών που νομοθετήθηκαν τον Μάρτιο και τον Μάιο του 2010, αλλά υλοποιήθηκαν και φάνηκαν στην οικονομία (και στην ψυχολογία) το καλοκαίρι, ενώ ο τουρισμός απέφυγε τα χειρότερα.
Οι συνέπειες των εισοδηματικών περικοπών στη μείωση της ζήτησης θα γίνουν πλήρως αισθητές στην αγορά του Δεκεμβρίου. Είναι αυτό ένας ακόμη λόγος γιατί τα «πρόσθετα» φορολογικά μέτρα (μετατάξεις στους συντελεστές ΦΠΑ, γενικευμένη αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης) θα είχαν «καταστροφικές» συνέπειες στην, ακόμη επιδεινούμενη, υφεσιακή δυναμική της οικονομίας με συγκριτικά μηδαμινές δημοσιονομικές αποδόσεις. Η προσαρμογή ας στραφεί στη φοροδιαφυγή και στη δημοσιονομική σπατάλη.
Οι συγκυριακοί -αλλά κρίσιμοι- χειρισμοί έχει σημασία να αξιολογούνται σε συνδυασμό με την αποσαφήνιση, από «τον πάτο του πηγαδιού», της ουσίας του προβλήματος και της συνολικής εικόνας. Πέρα από τα «με ή χωρίς Μνημόνιο», το «μείγμα» κ.λπ., η ελληνική οικονομία θα μπει σε αυτόν τον χειμώνα κλείνοντας 10 χρόνια στην ευρωζώνη. Αυτά που (της) συμβαίνουν συνδέονται με το γεγονός ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ είχε διπλή όψη, παρουσίαζε μία ευκαιρία και έναν κίνδυνο.
Η ευκαιρία ήταν αυτή της επίτευξης νομισματικής σταθερότητας και άρα χαμηλότοκου δανεισμού της οικονομίας σε μακροχρόνια βάση που θα υποβοηθούσε ή/και θα απογείωνε την εγχώρια επένδυση, αναδιάρθρωση και ανάπτυξη. Ο κίνδυνος ήταν να υπονομευθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας λόγω της λειτουργίας της εντός ενός νομισματικού πλαισίου, το οποίο η Ελλάδα δεν μπορούσε πλέον να ορίσει και το οποίο εξελισσόταν ουσιαστικά, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας.
Λόγω «εγκληματικών» λαθών, κυρίως της προηγούμενης κυβέρνησης (που αξιοποίησε και «έτοιμα λάθη» από τα συρτάρια της προ-προηγούμενης), η μεν ευκαιρία-πλεονέκτημα όχι μόνο ακυρώθηκε, αλλά και μετατράπηκε στο αντίθετό της, δηλαδή στον εφιάλτη της οιονεί χρεοκοπίας, ο δε κίνδυνος εξελίχθηκε σε καταστροφή όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα. Η Ελλάδα σήμερα δεν διαθέτει παρά μόνο μία οδό, προκειμένου να αποφύγει την καταστροφή και την παρακμή.
Υπό τις πιο δύσκολες συνθήκες που θα μπορούσαν να υπάρξουν πρέπει να εξυγιάνει τα δημοσιονομικά της, να εκσυγχρονίσει την παραγωγή της ώστε να γίνει ανταγωνιστική, να αποκτήσει θεσμούς που λειτουργούν για τους πολίτες. Δεν έχει ούτε χρόνο διαθέσιμο, ούτε εξωτερική βοήθεια φιλανθρωπικού χαρακτήρα. Δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση που να προσπερνά το παραγωγικό έλλειμμα και το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, τα παράγωγα δημόσια ελλείμματα και χρέη, τις αναγκαίες αναδιαρθρώσεις και τομές.
