18 Σεπτ. 2010 Θεσμοί, Διακυβέρνηση και Ανταγωνιστικότητα
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 18/9/2010
«Όποια πέτρα κι αν σηκώσεις» για την τρέχουσα δυσπραγία και τη χρεοκοπία της μεταπολίτευσης βρίσκεις το ζήτημα των Θεσμών, της Διακυβέρνησης. Η μελέτη για τους Δείκτες Ανταγωνιστικότητας των Περιφερειών της ΕΕ (EU Regional Competitiveness Index 2010) του Institute for the Protection and Security of the Citizen του JRC και της ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που μόλις δημοσιεύθηκε εισφέρει μία νέα (και αναγκαία) προσέγγιση της ανταγωνιστικότητας σε επίπεδο Περιφερειών, αναλύοντας 11 κίονες της ανταγωνιστικότητας 268 Περιφερειών της Ε.Ε.
Οι 11 κίονες της ανταγωνιστικότητας των Περιφερειών είναι: Θεσμοί, Μακροοικονομική Σταθερότητα, Υποδομές, Υγεία, Ποιότητα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Ανώτατη Εκπαίδευση Κατάρτιση και Δια Βίου Μάθηση, Αποδοτικότητα Αγορών Εργασίας, Μέγεθος Αγοράς, Τεχνολογική Ευχέρεια, Επιτήδευση Επιχειρήσεων, Καινοτομία. Εξ αυτών, σύμφωνα με την ανάλυση, ο πλέον σημαντικός και συνεπής, στατιστικά, κίων της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας είναι οι Θεσμοί.
Στους Θεσμούς, όπου περιλαμβάνεται το νομικό πλαίσιο, ο βαθμός γραφειοκρατίας, το ρυθμιστικό πλαίσιο, η διαφθορά, η δίκαιη διαχείριση των δημόσιων συμβάσεων, η διαφάνεια, η λογοδοσία και η πολιτική εξάρτηση/ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, η Ελλάδα και οι περιφέρειές της κατατάσσονται, σύμφωνα με στοιχεία του 2008 και 2009, στην τελευταία 27η θέση. Αυτό συνδέεται κυρίως με την χείριστη 27η θέση τους στη διαφθορά σε επίπεδο χώρας και περιφερειών, τη συχνότητα της διαφθοράς και τις καταχρήσεις στον δημόσιο προϋπολογισμό.
Το ζήτημα των Θεσμών είναι άμεσου πρακτικού ενδιαφέροντος για τη στροφή από τη χρεοκοπία στη βιώσιμη ανάπτυξη. Όπως έχει δειχθεί στη βιβλιογραφία, η ποιότητα των Θεσμών υπερκαθορίζει τις προοπτικές οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης, καθώς βελτιώνει την παροχή δημοσίων αγαθών, διορθώνει τις αποτυχίες των αγορών, βελτιώνει την οικονομική αποδοτικότητα, μειώνει το κόστος των συναλλαγών, ενισχύει τη διαφάνεια, προωθεί τη δημιουργικότητα και την επιχειρηματικότητα, ευκολύνει την αποδοτική λειτουργία των αγορών εργασίας.
Η μελέτη EU Regional Competitiveness Index 2010 επιβεβαιώνει ότι αποτελεσματικές και δραστικές περιφερειακές και τοπικές διοικήσεις είναι αυτές που προσφέρουν τις κατάλληλες συνθήκες για επενδύσεις, οικονομικές συναλλαγές, εμπόριο και ταυτόχρονα ελαχιστοποιούν τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους για τους πολίτες. Οι συνεκτικοί περιφερειακοί και τοπικοί θεσμοί είναι κρίσιμες προϋποθέσεις για την καινοτομία, τη βελτίωση της παραγωγικότητας, την τροφοδότηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Τη σημασία Θεσμών και Διακυβέρνησης υπογραμμίζουν στο έργο τους και οι λιγότερο «γνωστοί» οικονομολόγοι που προσετέθησαν δίπλα στους Krugman και Stiglitz με το προ μηνός άρθρο του πρωθυπουργού στο government.gov.gr: ο Kenneth Sokoloff και ο Paul Collier. Ο μεν Sokoloff μελέτησε τη σχέση διαθέσιμων πόρων, θεσμών και ανάπτυξης. Ο δε Collier στο πρόσφατο βιβλίο του «Ο Λεηλατημένος Πλανήτης» ανέπτυξε τις φόρμουλες: Φύση-Τεχνολογία + Ρύθμιση = Πείνα, Φύση+ Τεχνολογία - Ρύθμιση = Λεηλασία, Φύση+Τεχνολογία+Ρύθμιση (Καλή Διακυβέρνηση) = Ευπραγία.
