Δεκαετία Παιδείας και Ανθρωπίνου Κεφαλαίου, ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο, Γνώμη, σελ. 37, Σαββάτο 22 Ιουλίου 2023.
Στη Ευρωπαϊκή Ένωση το 2023 είναι Έτος Δεξιοτήτων για να αναδειχθεί η σημασία τους σε όλους τους τομείς της
οικονομίας και κυρίως οι σημαντικές για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Η
Ελλάδα χρειάζεται κάτι περισσότερο: δεκαετία παιδείας, ανθρωπίνου κεφαλαίου, δεξιοτήτων
και παραγωγικής απασχόλησης. Για την αλλαγή χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας, την μετατροπή
της σε δυναμική και ευσταθή παραγωγική οικονομία, που θα έχει ξεφύγει από την
παραγωγική, επενδυτική, αναπτυξιακή και δημογραφική καθήλωση στην οποία έχει
περιέλθει.
Η εθνική και κοινωνική ευημερία και η θέση της Ελλάδας
στην Ευρωζώνη, στην ΕΕ και στον διεθνή καταμερισμό της παραγωγής και της εργασίας εξαρτάται από την στροφή μας
στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας που απαιτούν
οργάνωση, δεξιότητες, ανθρώπινο κεφάλαιο, επιχειρηματικότητα και επιστημονική
και τεχνολογική έρευνα. Και από τις επενδύσεις: την επενδυτική
βαθμίδα, νέες και αυξανόμενες
παραγωγικές επενδύσεις, επενδύσεις στο
ανθρώπινο κεφάλαιο. Επιχειρήσεις που ακολουθούν
τα όρια της τεχνολογίας, βιομηχανία και υπηρεσίες τεχνολογίας, διεθνείς επιχειρηματικές
υπηρεσίες, πράσινη ενέργεια, βιώσιμο τουρισμό, γαλάζια οικονομία, ανταγωνιστική
και βιώσιμη πρωτογενή παραγωγή, αξιοποίηση των δώρων της ιστορίας και της
γεωγραφίας.
Για να συμμετάσχουμε μαζί με την Ευρώπη στην τέταρτη
βιομηχανική επανάσταση που είναι σε εξέλιξη, που είναι μία ευκαιρία για την
Ελλάδα, χρειαζόμαστε παιδεία, ανθρώπινο κεφάλαιο με δεξιότητες. Δεξιότητες πολλών
ειδών και κατηγοριών, οι οριζόντιες-κεντρικές, οι κάθετες–τεχνικές. Για εκατοντάδες
επαγγέλματα που αλλάζουν γρήγορα και νέα
που δημιουργούνται. Η επιτάχυνση της
τεχνολογίας είναι τόσο γρήγορη δημιουργεί την νέα μεγάλη πρόκληση η εκπαίδευση
να την παρακολουθήσει, όπως, εντέλει, τα
κατάφερνε και στις προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις.
Αυτήν την κούρσα μεταξύ εκπαίδευσης και τεχνολογίας
πρέπει να την παρακολουθήσουμε. Απαντώντας και στο τι δεξιότητες χρειαζόμαστε: Με όρους Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων θα το έλεγα “paideia skills”,
σε ελληνικούς όρους είναι παιδεία. Χρειαζόμαστε παιδεία όπου μετράει, και μετριέται, το πνευματικό,
μορφωτικό και μαθησιακό αποτέλεσμα, και όχι το πόσα χρόνια, και πόσες ώρες
πέρασες στα θρανία (και στα φροντιστήρια). Όπου οι μαθητές, και οι φοιτητές
μαθαίνουν να μαθαίνουν, να συνεργάζονται και να αναπτύσσουν τα ταλέντα τους και
τις κλίσεις τους. Εκπαίδευση πέρα από τον δημοσιοϋπαλληλικό φορμαλισμό της, που αξιοποιεί και την
τεχνολογική επανάσταση. Δεν μαθαίνουν όλοι με τον ίδιο τρόπο: άλλοι ακούγοντας,
άλλοι διαβάζοντας, άλλοι κάνοντας, άλλοι γράφοντας.
Το μέλλον της εργασίας στην Ελλάδα συνδέεται αφενός με την
αναγκαία δεκαετία παιδείας, αφετέρου με
τον ηγετικό ρόλο των βιώσιμων ιδιωτικών
επιχειρήσεων (όπως αυτές των μελών του
ΣΕΒ) προσανατολισμένων προς διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες
προστιθέμενης αξίας, ως κύριας πηγής οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας
θέσεων παραγωγικής απασχόλησης. Επιχειρήσεις σύγχρονες, παραγωγικές,
εξωστρεφείς του κατάλληλου μεγέθους, που αξιοποιούν, δημιουργούν, αναπτύσσουν
στελέχη. Αυτές μπορούν να γίνουν πόλος αναστροφής της «διαρροής μυαλών», να
ηγηθούν στην διευκόλυνση της μετάβασης των νέων από την εκπαίδευση και την
κατάρτιση στην εργασία. Την αξιοποίηση και την καλλιέργεια της καινοτομίας. Βελτιώνοντας
το βιοτικό επίπεδο για όλους.
Με το εκπαιδευτικό σύστημα που και στα τρία επίπεδά του παρακολουθεί
τις μορφωτικές και τεχνολογικές εξελίξεις, και παρέχει σε μαθητές και φοιτητές
τη δυνατότητα να μαθαίνουν και να αναπτύσσουν το ανθρώπινο κεφάλαιό τους.
Αξιοποιώντας την τεχνολογική πρόοδο, αξιοποιώντας και τροφοδοτώντας την
καινοτομία. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με εισαγωγή μεταρρυθμίσεων που
προτείνει ο ΣΕΒ όπως η υποχρεωτική
πρακτική άσκηση σε πτυχία STEM διάρκειας 4-6 μηνών, με κοινούς κανόνες
πρακτικής άσκησης στα πανεπιστήμια, η επανίδρυση της ανώτατης τεχνολογικής εκπαίδευσης,
η αύξηση εισακτέων ΤΠΕ με τη
δημιουργία επιπλέον τμημάτων ΤΠΕ, ώστε να αυξηθεί το ποσοστό σπουδαστών από το
3,42% σε 6-7%. Με αναβάθμιση της δευτεροβάθμιας τεχνολογικής επαγγελματικής
εκπαίδευσης και της μαθητείας.
Ως γνωστόν, «με όποιον δάσκαλο καθίσεις τέτοια γράμματα
θα μάθεις». Χρειάζεται να βοηθηθούν και οι εκπαιδευτικοί σε αυτή την στροφή
στην παιδεία, και στην σύνδεση
εκπαίδευσης και σύγχρονης παραγωγής, ώστε το εκπαιδευτικό σύστημα να κινείται
προς τα όρια της πνευματικής επάρκειας και της τεχνολογίας όπου θέλει να φθάσει
η Ελλάδα. Δεν αφορά αυτό μόνο τα σχεδόν δύο εκατομμύρια νέους που είναι σήμερα
στο εκπαιδευτικό σύστημα, και που, δυστυχώς, λόγω δημογραφίας θα λιγοστεύουν τα
επόμενα χρόνια. Αφορά και τα τέσσερα και πλέον εκατομμύρια εργαζομένους που
είναι ήδη στην αγορά εργασίας, που παρά
τις βελτιώσεις των τελευταίων ετών, δεν είναι και στα καλύτερα της, ιδιαίτερα
όσον αφορά την κατάρτιση και την
επανακατάρτιση εργαζομένων: μια ακόμη μεγάλη μεταρρύθμιση που μένει να
υλοποιηθεί και όπου η πρωτοβουλία του
ΣΕΒ skills4jobs δίνει ένα παράδειγμα που πρέπει
να αξιοποιηθεί.
