8 Ιουν. 2013 Ευθυγράμμιση του Δημοσίου με το κοινό συμφέρον
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 8/6/2013
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 8/6/2013
Ο μεγάλος ασθενής, αλλά όχι ο μοναδικός, στην ελληνική χρεοκοπία, που ήρθε μετά την ένδοξη πρώτη ελληνική δεκαετία συμμετοχής στο ευρώ, ήταν ο δημόσιος τομέας, ευρύτερος και στενότερος. Ο οποίος με τα ανεπανάληπτα δημοσιονομικά ελλείμματά του και το ταχέως συσσωρευόμενο εξωτερικό δημόσιο χρέος άνοιξε «το κουτί της Πανδώρας» για την ελληνική οικονομική διαρθρωτική κατάρρευση και για την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη και την Ε.Ε.
Με επίκεντρο τον ελληνικό δημόσιο τομέα και με σκοπό τη διαχείριση της ελληνικής χρεοκοπίας και της κρίσης στην Ευρωζώνη έγιναν από τα τέλη του 2009 πολλά, τα οποία αποτελούν αντικείμενο τόσο των εσωτερικών πολιτικών και κοινωνικών συγκρούσεων όσο και των αλληλοσυγκρουόμενων αξιολογήσεων και προτάσεων των μελών και των εμπειρογνωμόνων της τριμερούς ΔΝΤ - Ε.Ε. - ΕΚΤ. Ωστόσο κοινός τόπος όλων, εντός και εκτός, είναι η (καθ)υστέρηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Στον πυρήνα αυτών των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, εάν το συνοψίσουμε, βρίσκεται, εν τέλει, ο ελληνικός δημόσιος τομέας. Δεν σημαίνει αυτό ότι το ελληνικό ζήτημα εξαντλείται στο δίπολο «δημόσιος-ιδιωτικός» τομέας. Αντιθέτως, όπως έχουμε υποστηρίζει κατ' επανάληψιν το κυριότερο, το ριζικό, ζήτημα βρίσκεται στο ασθενές παραγωγικό υπόβαθρο της οικονομίας και της κοινωνίας, και στην ανισόρροπη κατανομή μεταξύ των τομέων «διεθνώς εμπορευσίμων» προϊόντων και υπηρεσιών και «διεθνώς μη εμπορευσίμων» προϊόντων και υπηρεσιών. Όμως ο δημόσιος τομέας, οι θεσμοί του, οι πολιτικές του επηρεάζουν αυτά τα θεμελιώδη.
Για τον ελληνικό δημόσιο τομέα, λοιπόν, έγιναν και προγραμματίζονται πολλά, σε τέσσερα πεδία: δαπάνες και έσοδα, εργασιακά και απασχόληση, παροχή υπηρεσιών, ιδιωτικοποιήσεις. Δαπάνες και έσοδα ήταν/είναι το «ευκολότερο» σκέλος, τα λοιπά αντιμετωπίζουν μικρές ή μεγάλες ή πλήρεις καθυστερήσεις και, εν τέλει, αποδεικνύονται τα δυσκολότερα «παραδοτέα» της πολιτικής, των δεσμεύσεων της χώρας και των μεταρρυθμίσεων. Πάνε από αναβολή σε αναβολή.
Κοινός τόπος στα αναβαλλόμενα είναι η ασάφεια στόχων και μέσων για το πώς θα εξασφαλισθούν τα δημόσια αγαθά, για το πώς ο δημόσιος τομέας θα ευθυγραμμισθεί με το δημόσιο συμφέρον. Αυτή η έλλειψη μεταφράζεται σε (και αναπαράγεται με) ρηχές και άγονες αντιπαραθέσεις «φίλων» και «εχθρών» του δημόσιου τομέα, για το εάν ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων είναι μεγάλος ή μικρός, για το εάν ιδιωτικοποιήσεις που έγιναν ή θα γίνουν θα αναστραφούν, κ.ο.κ.
Αυτό που αγνοείται στις ρηχές και άγονες αντιπαραθέσεις είναι η κατανόηση του γιατί ο ελληνικός δημόσιος τομέας κατέστη μέρος του προβλήματος, της χρεοκοπίας, και πώς μεταρρυθμιζόμενος ριζικά, μπορεί να γίνει μέρος της λύσης. Γιατί απέτυχε το μεταπολιτευτικό (ή ακόμη και το μεταπολεμικό) «πείραμα» του ελληνικού δημόσιου τομέα και γιατί η αναπαραγωγή αντιπαραθέσεων και στάσεων των πρόσφατων δεκαετιών δεν παρέχει ελπίδα διάσωσης και διεξόδου: διότι πολιτικές διοικήσεις και ομάδες συμφερόντων που παρενέβαιναν αρμοδίως ή ατύπως στις δημόσιες πολιτικές δεν απέδιδαν κατά τη λήψη των αποφάσεων εύλογο βάρος, και σημασία, στο ευρύτερο δημόσιο συμφέρον.
