Χρήστος A. Ιωάννου, Δημήτριος A. Ιωάννου, Σωτήρης Πέτρος
στα πλαίσια του έργου
ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
για λογαριασμό του Κέντρου Ερευνών Πανεπιστημίου Πειραιώς
επιστημονικός υπεύθυνος: Μιλτιάδης Νεκτάριος
Πακέτο Εργασίας 1ο: Γήρανση και 4η Βιομηχανική Επανάσταση (4η Β.Ε)
Απρίλιος
2022
ΓΗΡΑΝΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: 4η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.
Περιεχόμενα
Σύνοψη 6
ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ 8
ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ και ΔΡΑΣΕΩΝ 14
1ο Κεφάλαιο: ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1 Δημογραφία, οικονομία και ανάπτυξη 37
1.2 Η θεματική και η δομή της μελέτης 42
1.3 «Διεθνώς εμπορεύσιμα» και «διεθνώς μη εμπορεύσιμα» αγαθά και υπηρεσίες: ορισμοί και βασικές υποθέσεις 46
2ο Κεφάλαιο: ΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, Η ΚΛΑΔΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ
2.1 Δημογραφία και Παραγωγικότητα 68
2.2 Εκτίμηση της Μέσης Ηλικίας Απασχόλησης κατά τομέα και κλάδο (Τ, Ν, Baumol goods κτλ.) 75
2.3 Το επίπεδο δεξιοτήτων του απασχολούμενου εργατικού δυναμικού, μεταβολές 2008-2020, και ευρωπαϊκές συγκρίσεις 91
2.4 Το επίπεδο δεξιοτήτων του απασχολούμενου εργατικού δυναμικού, σε Μεταποίηση, ΤΠΕ, αγαθά Baumol, μεταβολές 2008-2020 και ευρωπαϊκές συγκρίσεις 103
2.5 Η σύνθεση της απασχόλησης κατά επαγγέλματα με διαφορετική συμπεριφορά παραγωγικότητας κατά την γήρανση 122
2.6. Συμπεράσματα και συνέπειες για την πολιτική ανθρωπίνων πόρων – ανθρωπίνου κεφαλαίου 127
3ο Κεφάλαιο: Η ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ KAI Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
3.1 Τάσεις πληθυσμού και επιδόσεις αγοράς εργασίας 2000-2019 135
3.2 Οι συνέπειες της γήρανσης πληθυσμού στην Ελλάδα: σταθερή και συστηματική πληθυσμιακή συρρίκνωση, συρρίκνωση εργατικού δυναμικού και απασχόλησης 155
3.3 Τα όρια κάλυψης απωλειών εργατικού δυναμικού και απασχόλησης με αύξηση των ποσοστών απασχόλησης και των συνολικών ωρών εργασίας 166
3.4 Ποσοστό απασχόλησης ανά τομέα και κλάδο και το «χάσμα» απασχόλησης 175
3.5 Πως θα συγκλίνει μια αποκλίνουσα αγορά εργασίας; Συμπεράσματα και συνέπειες για την πολιτική απασχόλησης 199
4ο Κεφάλαιο: Η ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
4.1 Η συνολική παραγωγικότητα και η παραγωγικότητα των τομέων και των κλάδων της ελληνικής οικονομίας, ευρωπαϊκές συγκρίσεις 206
4.2 Παραγωγικότητα ανά ώρα Εργασίας, μεταβολές 2000-2019, ευρωπαϊκές συγκρίσεις: Η Ελλάδα στην συνολική εικόνα 244
4.3 Αποδοτική Κατανομή (Allocative efficiency index) και Παραγωγικότητα ανά ώρα Εργασίας, ευρωπαϊκές συγκρίσεις 250
4.4 Αποδοτική Κατανομή (Allocative efficiency index) και Παραγωγικότητα ανά ώρα Εργασίας: Η πορεία της Ελλάδας 257
4.5 Συμπεράσματα και συνέπειες για την αύξηση της παραγωγικότητας 263
5ο Κεφάλαιο: ΟΙ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ
5.1 Η διαρθρωτική αλλαγή της οικονομικής δραστηριότητας ως μηχανισμός αύξησης της παραγωγικότητας και της ανάπτυξης 268
5.2 Η διάρθρωση της ευρωπαϊκής οικονομίας: κλάδοι υψηλής και χαμηλής παραγωγικότητας ανά κράτος-μέλος, θέσεις των ελληνικών κλάδων 272
5.3 Η διάρθρωση της οικονομίας και τα «κενά παραγωγικότητας» 280
5.4 Συσχέτιση κλαδικής παραγωγικότητας και αλλαγής του μεριδίου απασχόλησης 296
5.5. Τα συστατικά της μεταβολής της παραγωγικότητας στα κράτη-μέλη ΕΕ-28, εκτίμηση της συμβολής της διαρθρωτικής αλλαγής, 2000-2019 301
5.6 Τα οφέλη της παραγωγικής αναδιάρθρωσης στην Ελλάδα για την αύξηση της παραγωγικότητας στο σύνολο της οικονομίας. 316
5.7 Συμπεράσματα για την αύξηση της παραγωγικότητας με την αναδιάρθρωση της οικονομίας 321
6ο Κεφάλαιο: 4η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ – ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΜΕΙΟΥΜΕΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
6.1. Οι μεγάλες σύγχρονες τάσεις και η 4η βιομηχανική επανάσταση 328
6.2 Oι τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης ως μέσο αύξησης της παραγωγικότητας του μειουμένου εργατικού δυναμικού 339
6.3 Oι τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης στην Ελλάδα 349
6.4 Οι επενδύσεις και η σύνθεσή τους: η αντιμετώπιση της γήρανσης και η συμμετοχή στην 4η βιομηχανική επανάσταση προϋποθέτουν βιομηχανικές επενδύσεις και επενδύσεις στην τεχνολογία 356
6.5 Αξιοποίηση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης στην Ελλάδα έναντι της γήρανσης και την πληθυσμιακής συρρίκνωσης 363
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 379
