9 Απριλίου 2016 Πόσο θα διαρκέσει η σύγχρονη ελληνική Οδύσσεια;
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 9/4/2016
Έξι χρόνια πριν, τέτοιες ημέρες, μία εβδομάδα πριν την ανακοίνωση της ελληνικής προσφυγής σε πρόγραμμα διάσωσης των ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ η παρούσα στήλη ανέλυε γιατί «Η ελληνική Οδύσσεια αρχίζει» (βλ. ΗτΣ, 17/4/2010). Υποστήριζα τότε ότι η ελληνική προσφυγή στον υπό σύσταση «Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης» για αναχρηματοδότηση του ελληνικού δημόσιου χρέους, με πλειοψηφική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέσω συντονισμένου διμερή δανεισμού από τα μέλη της ευρωζώνης και με χρηματοδότηση εκ μέρους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στα ανώτατα όρια της δικαιούμενης «ποσόστωσης», είναι λύση αναγκαία (αλλά όχι ικανή) για να αρχίσει η αντιμετώπιση αδιεξόδων μιας, τουλάχιστον, 35ετίας.
Σημείωνα τότε ότι σημαντικότερο ζήτημα των υψηλότατων spreads είναι ότι πρώτον η αναχρηματοδότηση του χρέους γίνεται για να καλύπτονται μισθοδοσίες, συντάξεις και καταναλωτικές δαπάνες του Δημοσίου, και όχι επενδύσεις, δεύτερον, προστίθεται και φρέσκο χρέος στο αναχρηματοδοτούμενο, τρίτον, η εικαζόμενη αδυναμία αναχρηματοδότησης-εξόφλησης χρεών την επόμενη τριετία ενισχύει την διαρροή κεφαλαίων από την χώρα επιτείνοντας την ταμειακή δυσχέρεια δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και το επενδυτικό κλίμα. Και, δυστυχώς, οι προ εξαετίας εκτιμήσεις σύντομα επιβεβαιώθηκαν.
Υπογράμμιζα τότε πως η ουσία είναι ότι με όρους 35ετίας (ή Μεταπολίτευσης) η κρατι(κομματι)κή «φούσκα» (με τους αυτονομημένους θύλακές της) δεν είναι βιώσιμη. Είτε «θα σκάσει» (διά της «χρεοκοπίας»), είτε θα πρέπει να «ξεφουσκώσει» σύντομα και μεθοδικά ώστε να μην συμπαρασύρει ό,τι παραγωγικό έχει απομείνει στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Η οικονομική πολιτική καλείται να επιτύχει (σε) ό,τι απέτυχε ή απέφυγε κατά την δεκαετία επιδίωξης σύγκλισης στα κριτήρια της ΟΝΕ και κατά την δεκαετία «ευδαιμονίας» εντός της ΟΝΕ. Και, δυστυχώς, έξι χρόνια μετά διαπιστώνουμε ότι, η παραγωγική συρρίκνωση συνεχίσθηκε και συνεχίζεται.
Κατέληγα τότε ότι μετά την ήδη πολύμηνη ύφεση και τις αναταράξεις στην ελληνική οικονομία για το «πού πάμε» και το «πού θα φθάσει η κρίση» γίνεται σαφές ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας οδύσσειας ετών που απαιτεί μία «αναδυόμενη» στρατηγική ως προς το «από πού (και πώς) πάμε για την μείωση του δημόσιου χρέους και την (νέα) ανάπτυξη». Ισχύει κι εδώ το «μία τόσο μεγάλη κρίση δεν πρέπει να πάει χαμένη». Και, δυστυχώς, έξι χρόνια μετά η απαίτηση για «αναδυόμενη» στρατηγική δεν έχει ικανοποιηθεί ούτε κατ’ ελάχιστον, και το κενό καλύπτεται με αλλεπάλληλα μνημόνια που φέρνουν ως «επιτυχία» οι εκάστοτε αντιμνημονιακοί. Κυρίως δε, η μεγάλη κρίση γίνεται μεγαλύτερη, και η κρίση ως ευκαιρία στροφής, έναρξης εθνικής, παραγωγικής και κοινωνικής ανόρθωσης έχει, μέχρι τώρα, πάει χαμένη.
Έξι χρόνια μετά η Ελλάδα «πέτυχε» την μεγάλη, και αναπόφευκτη, αλλά μονομερή, δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς δεν υπήρχε κανείς πλέον να χρηματοδοτήσει με δανεικά τα ευρέα δημοσιονομικά ελλείμματά της. «Πέτυχε» την μεγάλη, και αναπόφευκτη, εσωτερική υποτίμηση -επίσης μονομερώς. Απέτυχε όμως να μεταρρυθμίσει στα θεμελιώδη το (μεταπολεμικό/μετεμφυλιακό και μεταπολιτευτικό) πελατειακό κράτος με το οποίο, και για το οποίο, οδηγήθηκε στην χρεοκοπία, και στις μονομερείς, και γι αυτό μη βιώσιμες, προσαρμογές. Πριν έξι χρόνια η τρέχουσα δεκαετία δεν φαινόταν εκ των προτέρων χαμένη. Τώρα μοιάζει χαμένη.
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 9/4/2016
Έξι χρόνια πριν, τέτοιες ημέρες, μία εβδομάδα πριν την ανακοίνωση της ελληνικής προσφυγής σε πρόγραμμα διάσωσης των ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ η παρούσα στήλη ανέλυε γιατί «Η ελληνική Οδύσσεια αρχίζει» (βλ. ΗτΣ, 17/4/2010). Υποστήριζα τότε ότι η ελληνική προσφυγή στον υπό σύσταση «Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης» για αναχρηματοδότηση του ελληνικού δημόσιου χρέους, με πλειοψηφική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέσω συντονισμένου διμερή δανεισμού από τα μέλη της ευρωζώνης και με χρηματοδότηση εκ μέρους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στα ανώτατα όρια της δικαιούμενης «ποσόστωσης», είναι λύση αναγκαία (αλλά όχι ικανή) για να αρχίσει η αντιμετώπιση αδιεξόδων μιας, τουλάχιστον, 35ετίας.
Σημείωνα τότε ότι σημαντικότερο ζήτημα των υψηλότατων spreads είναι ότι πρώτον η αναχρηματοδότηση του χρέους γίνεται για να καλύπτονται μισθοδοσίες, συντάξεις και καταναλωτικές δαπάνες του Δημοσίου, και όχι επενδύσεις, δεύτερον, προστίθεται και φρέσκο χρέος στο αναχρηματοδοτούμενο, τρίτον, η εικαζόμενη αδυναμία αναχρηματοδότησης-εξόφλησης χρεών την επόμενη τριετία ενισχύει την διαρροή κεφαλαίων από την χώρα επιτείνοντας την ταμειακή δυσχέρεια δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και το επενδυτικό κλίμα. Και, δυστυχώς, οι προ εξαετίας εκτιμήσεις σύντομα επιβεβαιώθηκαν.
Υπογράμμιζα τότε πως η ουσία είναι ότι με όρους 35ετίας (ή Μεταπολίτευσης) η κρατι(κομματι)κή «φούσκα» (με τους αυτονομημένους θύλακές της) δεν είναι βιώσιμη. Είτε «θα σκάσει» (διά της «χρεοκοπίας»), είτε θα πρέπει να «ξεφουσκώσει» σύντομα και μεθοδικά ώστε να μην συμπαρασύρει ό,τι παραγωγικό έχει απομείνει στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Η οικονομική πολιτική καλείται να επιτύχει (σε) ό,τι απέτυχε ή απέφυγε κατά την δεκαετία επιδίωξης σύγκλισης στα κριτήρια της ΟΝΕ και κατά την δεκαετία «ευδαιμονίας» εντός της ΟΝΕ. Και, δυστυχώς, έξι χρόνια μετά διαπιστώνουμε ότι, η παραγωγική συρρίκνωση συνεχίσθηκε και συνεχίζεται.
Κατέληγα τότε ότι μετά την ήδη πολύμηνη ύφεση και τις αναταράξεις στην ελληνική οικονομία για το «πού πάμε» και το «πού θα φθάσει η κρίση» γίνεται σαφές ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας οδύσσειας ετών που απαιτεί μία «αναδυόμενη» στρατηγική ως προς το «από πού (και πώς) πάμε για την μείωση του δημόσιου χρέους και την (νέα) ανάπτυξη». Ισχύει κι εδώ το «μία τόσο μεγάλη κρίση δεν πρέπει να πάει χαμένη». Και, δυστυχώς, έξι χρόνια μετά η απαίτηση για «αναδυόμενη» στρατηγική δεν έχει ικανοποιηθεί ούτε κατ’ ελάχιστον, και το κενό καλύπτεται με αλλεπάλληλα μνημόνια που φέρνουν ως «επιτυχία» οι εκάστοτε αντιμνημονιακοί. Κυρίως δε, η μεγάλη κρίση γίνεται μεγαλύτερη, και η κρίση ως ευκαιρία στροφής, έναρξης εθνικής, παραγωγικής και κοινωνικής ανόρθωσης έχει, μέχρι τώρα, πάει χαμένη.
Έξι χρόνια μετά η Ελλάδα «πέτυχε» την μεγάλη, και αναπόφευκτη, αλλά μονομερή, δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς δεν υπήρχε κανείς πλέον να χρηματοδοτήσει με δανεικά τα ευρέα δημοσιονομικά ελλείμματά της. «Πέτυχε» την μεγάλη, και αναπόφευκτη, εσωτερική υποτίμηση -επίσης μονομερώς. Απέτυχε όμως να μεταρρυθμίσει στα θεμελιώδη το (μεταπολεμικό/μετεμφυλιακό και μεταπολιτευτικό) πελατειακό κράτος με το οποίο, και για το οποίο, οδηγήθηκε στην χρεοκοπία, και στις μονομερείς, και γι αυτό μη βιώσιμες, προσαρμογές. Πριν έξι χρόνια η τρέχουσα δεκαετία δεν φαινόταν εκ των προτέρων χαμένη. Τώρα μοιάζει χαμένη.
