Αναλύσεις: Το βαθύ παραγωγικό πρόβλημα

5 Ιουλίου 2014, Το βαθύ παραγωγικό πρόβλημα

Ημερησία  του Σαββάτου - Οικονομία, 5/7/2014
 
Μέχρι σήμερα η Ελλάδα απώλεσε το 1/5 του ΑΕΠ και το 1/5 των θέσεων εργασίας που είχε το 2008. Αυτό δεν συνέβη σε καμία άλλη οικονομία από όσες είχαν επίσης υπαχθεί, επίσημα ή ανεπίσημα, σε προγράμματα διάσωσης και προσαρμογής των ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ. Στο τέλος του 2013 - αρχές του 2014 ισορροπεί ασταθώς ισοσκελίζοντας, ενδεχομένως μόνον στιγμιαία, τα ισοζύγια (δημοσιονομικά και τρεχουσών συναλλαγών) και στο τρέχον τρίμηνο παλεύει να παύσει την απομείωση του ΑΕΠ.


Αν η Ελλάδα επιτύγχανε σταθερά συνθήκες πρωτογενούς πλεονάσματος (όπως άλλωστε έχει δεσμευθεί), σταθεροποιούσε το ΑΕΠ της και άρχιζε να το αυξάνει εκ νέου και υγιώς, θα ήταν σε θέση να σταθεροποιήσει και τον λόγο δημόσιου χρέους/ΑΕΠ που είναι βασικό κριτήριο του αξιόχρεου της χώρας. Ναι μεν η νέα (3η) αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους είναι αναγκαία, δεν είναι δε αφεαυτής ικανή να θέσει την ελληνική οικονομία σε τροχιά βιώσιμης μεγέθυνσης και ανάπτυξης, συγκρίσιμης, κατά τι, με τις επιδόσεις άλλων «μνημονιακών», και σε κρίση, οικονομιών.

Τι φταίει και η ελληνική οικονομία υποαποδίδει έναντι των άλλων; Η στενή και υποβαθμισμένης προστιθέμενης αξίας παραγωγική βάση της. Η Ελλάδα μπορεί να υποστηρίζει, στην προσπάθειά της να παρουσιάσει βελτιωμένες επιδόσεις, ότι από το 2009 έως το 2013 οι εξαγωγές της αυξήθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ, πράγματι αυξήθηκαν από 19,3% σε 29,1% (το επιχείρημα χρησιμοποίησε και ο τότε απερχόμενος Διοικητής της ΤτΕ σε άρθρο του στην Wall Street Journal, 19/5/2014), αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στην κατά 21% μείωση του ΑΕΠ την ίδια περίοδο.

Κρίσιμος δείκτης που διαφοροποιεί την Ελλάδα από τις άλλες «μνημονιακές» χώρες είναι ακριβώς η ασθενική επίδοσή της στον τομέα των εξαγωγών λόγω της στενής, και υποβαθμισμένης προστιθέμενης αξίας, παραγωγικής βάσης της. Στην Ελλάδα το 2013 το μερίδιο των εξαγωγών στο ΑΕΠ είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρωζώνη, που έχει μέσο όρο (ΕΖ-17) 45,9%, έναντι 30,4% της Ιταλίας, 34,1% της Ισπανίας, 40,7% της Πορτογαλίας, 50,6% της Γερμανίας.

Η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών κατά 5,6% που έλαβε χώρα το 2009-2013, μετά τη μείωση του 2008-2009, δεν είναι για πανηγυρισμούς, όταν όλες οι λοιπές χώρες τις Ευρωζώνης είχαν καλύτερες / ισχυρότερες επιδόσεις στον εξαγωγικό τομέα, με αυξήσεις π.χ. της Γερμανίας 30%, της Ισπανίας 26%, της Ιταλίας 21%, της Γαλλίας 19%, της Ιρλανδίας 14%, κοκ.

Η ανάλυση ανά κατηγορία προϊόντων δείχνει ότι η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προκύπτει κυρίως από τη μεγάλη αύξηση του μεριδίου των πετρελαιοειδών (κατά 39,2%), και εν μέρει του μεριδίου των τροφίμων και ποτών (κατά 16%), ενώ το μερίδιο λοιπών κατηγοριών (εξοπλισμού μεταφοράς, κεφαλαιουχικών αγαθών, καταναλωτικών αγαθών, κλπ) μειώθηκε. Μετά το 2008, το μερίδιο των πετρελαιοειδών στο σύνολο των εξαγωγών υπερδιπλασιάσθηκε από 16% σε 38%, ενώ μειώθηκε του μηχανολογικού εξοπλισμού από 12% σε 8%, και των λοιπών προϊόντων μεταποίησης από 31% σε 20%.