22 Φεβρ. 2014 Mία ασταθέστατη ισορροπία
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 22/2/2014
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 22/2/2014
Τα πρόσφατα και τα αναμενόμενα στοιχεία δείχνουν την ελληνική οικονομία να βρίσκεται σε κατάσταση εξάλειψης των «διδύμων ελλειμμάτων» (του πρωτογενούς δημοσιονομικού και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών) με τα οποία συνδέθηκε η πορεία προς τη χρεοκοπία του 2009-2010 και η έκτοτε αναγκαία προσαρμογή δια του περιορισμού τους. Η ελληνική οικονομία, μετά τη χρεοκοπία, οδηγήθηκε σε αυτήν την ισορροπία, δεν θα μπορούσε να κάνει και αλλιώς. Το ερώτημα είναι εάν αυτή η ισορροπία είναι βιώσιμη.
Κατ' αρχήν, αυτή η ισορροπία επετεύχθη μέσα από τη συρρίκνωση του ΑΕΠ και της απασχόλησης κατά 20% - 25% σε μία πενταετία. Δυστυχώς φαίνεται ότι αυτά περίπου είναι τα επίπεδα του ΑΕΠ της χώρας και της απασχόλησης που αντιστοιχούν στην υφιστάμενη παραγωγική δομή της. Από αυτήν την άποψη δεν είναι μία προσωρινή κατάσταση αλλά η κατάσταση των πραγμάτων με την οποία η χώρα θα πορευθεί τα επόμενα χρόνια.
Είναι μία αυταπάτη ότι η οικονομία θα αρχίσει να πορεύεται πλέον προς το ένδοξο παρελθόν της. Η αυταπάτη αυτή συχνά συνοδεύεται και από αριθμητικές ψευδαισθήσεις. Το να έχεις απωλέσει το 1/4 του ΑΕΠ και της απασχόλησης δεν σημαίνει ότι για να επανέλθεις στην προτέρα κατάσταση χρειάζεσαι απλά μία ανάλογη αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης κατά επίσης 1/4. Για λόγους απλής αριθμητικής, χρειάζεσαι πολύ περισσότερο από το 1/4 ή το 25% της αύξησης, ακριβώς επειδή ξεκινάς από χαμηλότερη βάση.
Πέρα όμως από την αριθμητική λεπτομέρεια υπάρχουν κρισιμότερα ζητήματα. Τα οποία δεν χρειάζεται να ολοκληρωθεί και να δημοσιοποιηθεί η εκκρεμούσα αξιολόγηση του προγράμματος Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ για να αναδειχθούν και να γίνουν κατανοητά. Κι αυτά αφορούν τη βιωσιμότητα των υφιστάμενων ισορροπιών στο πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Λόγω προεκλογικής περιόδου στην Ευρώπη και την Ελλάδα οι εκθέσεις αξιολόγησης του προγράμματος θα το θέσουν διπλωματικά, αλλά θα το θέσουν, λιγότερο οι των Ε.Ε. - ΕΚΤ και περισσότερο οι του ΔΝΤ.
Μία γεύση μπορεί να πάρει κανείς διαβάζοντας την 10η αξιολόγηση από το ΔΝΤ του πορτογαλικού προγράμματος Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ που δημοσιοποιήθηκε την 19η Φεβρουαρίου 2014. Εκεί λοιπόν, μέσα στα πολλά θετικά και υποστηρικτικά του προγράμματος και της χώρας, η αξιολόγηση σημειώνει ότι στην περίπτωση της Πορτογαλίας, όπου επετεύχθη και πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αυτό δεν είναι αρκετό για να θεωρηθεί ότι η Πορτογαλία είναι σε πορεία βιώσιμης εξωστρεφούς -βασισμένης στις εξαγωγές- ανάκαμψης.
Το πορτογαλικό πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών βασίζεται αφενός σε, μεγαλύτερη από την ελληνική, αύξηση των εξαγωγών προϊόντων -οι πορτογαλικές είναι σχεδόν διπλάσιες των ελληνικών, αφετέρου σε μεγάλη μείωση των εισαγωγών- ανάλογη με την Ελλάδα. Επίσης (κι) εκεί το πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών συνδέεται με την ανάκαμψη του τουρισμού και τις εξαγωγές καυσίμων. Εν τω μεταξύ, παρά το πλεόνασμα, ημερησίως 200 εκπαιδευμένοι νέοι αναχωρούν μεταναστεύοντας προς τον βορρά.
