9 Φεβρ. 2013 Το άλλοθι του «πολλαπλασιαστή»
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 9/2/2013
Ο Ολιβιέ Μπλανσάρ επιστημονικός διευθυντής του ΔΝΤ και ο οικονομολόγος του ΔΝΤ Ντάνιελ Λη, διαπίστωσαν, και δημοσιοποίησαν, ότι οι αρνητικές επιπτώσεις που προκάλεσαν στο ΑΕΠ τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής στις ευρωπαϊκές οικονομίες το 2010 - 11 ήταν μεγαλύτερες των εκτιμήσεων/προβλέψεων του 2010. Αυτή η διαπίστωση δεν αξιοποιήθηκε εγχωρίως για καλύτερη κατανόηση του τι συνέβη/συμβαίνει στην ελληνική οικονομία προς αναζήτηση των βέλτιστων επιλογών.
Καταρχήν η διαπίστωση δεν είναι πρόσφατη, απλά εδώ η «φασαρία» καθυστέρησε εξάμηνο και πλέον. Είχε δημοσιοποιηθεί ήδη παγκοσμίως σε ένθετο κείμενο στο World Economic Outlook του ΔΝΤ τον Οκτώβριο του 2012. Τον Ιανουάριο 2013 δημοσιεύθηκε η πληρέστερη ανάλυση, η μεθοδολογία και τα στοιχεία της. Ως διαπίστωση ήταν, επί της ουσίας, στο τραπέζι διαμόρφωσης πολιτικής του ΔΝΤ από εξαμήνου και πλέον- αυτή άλλωστε είχε οδηγήσει στην επιλογή του ΔΝΤ για «επιμήκυνση» της δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα, για μείωση του δημόσιου χρέους της, για διαφοροποίηση από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες.
Η εκτιμηθείσα μεγαλύτερη αρνητική σχέση (ο «πολλαπλασιαστής») μεταξύ μεγέθους δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταβολής στο ΑΕΠ αφορά ομάδες χωρών, είναι ο μέσος όρος αυτών και μεμονωμένες χώρες (μπορούν να) παρουσιάζουν μικρότερους ή μεγαλύτερους «πολλαπλασιαστές». Οι Μπλανσάρ και Λη παρέχουν χρήσιμες ερμηνείες, αλλά για τον «πολλαπλασιαστή» της Ελλάδας, η οποία ήταν/είναι περίπτωση «ακραίων τιμών», η συζήτηση αν δεν γίνει (και) από τους Ελληνες οικονομολόγους και τους αρμόδιους της οικονομικής πολιτικής τότε από ποιους θα γίνει;
«Άρχισε αναθεώρηση των αρχικά άστοχων εκτιμήσεων του ΔΝΤ για την κάμψη του εισοδήματος στην Ελλάδα, που εξέταζαν την ελληνική περίπτωση με κλασικά μηχανιστικό και δογματικό τρόπο βγάζοντας από «το κουτί των εργαλείων» του (toolkit) έναν κλασικό πολλαπλασιαστή δημόσιας δαπάνης, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι εδώ υπήρχε ένα τελείως διαφορετικό πρόβλημα μακροχρόνιων δομικών ανισορροπιών που καταρρέουν (αδυναμία ορατή και στις προ της κρίσεως εκθέσεις ΔΝΤ και Ε.Ε. για την Ελλάδα, που ανακύκλωναν γνωστές κοινοτοπίες)» γράφαμε σε τούτη την στήλη στις 12/11/2011 (βλ. Οι 100 ημέρες της αλήθειας, «ΗτΣ»).
Ο «πολλαπλασιαστής» αλλάζει από χώρα σε χώρα και από συγκυρία σε συγκυρία - τον επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό η εκάστοτε οικονομική δομή και πολιτική. Στην ελληνική περίπτωση τον μεγαλύτερο αρνητικό «πολλαπλασιαστή» συνδιαμόρφωσαν και οι εξής παράγοντες:
Πρώτον, η καθυστέρηση αναδιάρθρωσης του χρέους και ο επιμερισμός της ζημίας από αυτήν, με ξεφόρτωμα, εν τω μεταξύ, χρέους από βορειοευρωπαϊκές ιδιωτικές τράπεζες σε ελληνικούς φορείς, κυρίως του Δημοσίου.
Δεύτερον, η ανισορροπία μείωσης δαπανών και νέας έκτακτης φορολογίας. Αντί της εμπροσθοβαρούς περικοπής δαπανών, προεκρίθη η φορολογία στα συνήθη υποζύγια. Η περικοπή δαπανών όσο και όταν άρχισε, με καθυστέρηση και οριζόντια, κλάδευε αναλογικά περισσότερο «τα χλωρά» αντί «τα ξερά» και «τα τοξικά».
Τρίτον, η καθυστέρηση στην αντιμετώπιση του ελληνικού τραπεζικού ζητήματος - προεκρίθη η προστασία βορειοευρωπαϊκών τραπεζών.
Τέταρτον, οι δημόσιοι (και κοινοτικοί) επενδυτικοί πόροι ούτε απορροφήθηκαν εγκαίρως, ούτε αξιοποιήθηκαν ώστε να αντιρροπήσουν τη μείωση του ΑΕΠ.
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 9/2/2013
Ο Ολιβιέ Μπλανσάρ επιστημονικός διευθυντής του ΔΝΤ και ο οικονομολόγος του ΔΝΤ Ντάνιελ Λη, διαπίστωσαν, και δημοσιοποίησαν, ότι οι αρνητικές επιπτώσεις που προκάλεσαν στο ΑΕΠ τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής στις ευρωπαϊκές οικονομίες το 2010 - 11 ήταν μεγαλύτερες των εκτιμήσεων/προβλέψεων του 2010. Αυτή η διαπίστωση δεν αξιοποιήθηκε εγχωρίως για καλύτερη κατανόηση του τι συνέβη/συμβαίνει στην ελληνική οικονομία προς αναζήτηση των βέλτιστων επιλογών.
Καταρχήν η διαπίστωση δεν είναι πρόσφατη, απλά εδώ η «φασαρία» καθυστέρησε εξάμηνο και πλέον. Είχε δημοσιοποιηθεί ήδη παγκοσμίως σε ένθετο κείμενο στο World Economic Outlook του ΔΝΤ τον Οκτώβριο του 2012. Τον Ιανουάριο 2013 δημοσιεύθηκε η πληρέστερη ανάλυση, η μεθοδολογία και τα στοιχεία της. Ως διαπίστωση ήταν, επί της ουσίας, στο τραπέζι διαμόρφωσης πολιτικής του ΔΝΤ από εξαμήνου και πλέον- αυτή άλλωστε είχε οδηγήσει στην επιλογή του ΔΝΤ για «επιμήκυνση» της δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα, για μείωση του δημόσιου χρέους της, για διαφοροποίηση από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες.
Η εκτιμηθείσα μεγαλύτερη αρνητική σχέση (ο «πολλαπλασιαστής») μεταξύ μεγέθους δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταβολής στο ΑΕΠ αφορά ομάδες χωρών, είναι ο μέσος όρος αυτών και μεμονωμένες χώρες (μπορούν να) παρουσιάζουν μικρότερους ή μεγαλύτερους «πολλαπλασιαστές». Οι Μπλανσάρ και Λη παρέχουν χρήσιμες ερμηνείες, αλλά για τον «πολλαπλασιαστή» της Ελλάδας, η οποία ήταν/είναι περίπτωση «ακραίων τιμών», η συζήτηση αν δεν γίνει (και) από τους Ελληνες οικονομολόγους και τους αρμόδιους της οικονομικής πολιτικής τότε από ποιους θα γίνει;
«Άρχισε αναθεώρηση των αρχικά άστοχων εκτιμήσεων του ΔΝΤ για την κάμψη του εισοδήματος στην Ελλάδα, που εξέταζαν την ελληνική περίπτωση με κλασικά μηχανιστικό και δογματικό τρόπο βγάζοντας από «το κουτί των εργαλείων» του (toolkit) έναν κλασικό πολλαπλασιαστή δημόσιας δαπάνης, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι εδώ υπήρχε ένα τελείως διαφορετικό πρόβλημα μακροχρόνιων δομικών ανισορροπιών που καταρρέουν (αδυναμία ορατή και στις προ της κρίσεως εκθέσεις ΔΝΤ και Ε.Ε. για την Ελλάδα, που ανακύκλωναν γνωστές κοινοτοπίες)» γράφαμε σε τούτη την στήλη στις 12/11/2011 (βλ. Οι 100 ημέρες της αλήθειας, «ΗτΣ»).
Ο «πολλαπλασιαστής» αλλάζει από χώρα σε χώρα και από συγκυρία σε συγκυρία - τον επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό η εκάστοτε οικονομική δομή και πολιτική. Στην ελληνική περίπτωση τον μεγαλύτερο αρνητικό «πολλαπλασιαστή» συνδιαμόρφωσαν και οι εξής παράγοντες:
Πρώτον, η καθυστέρηση αναδιάρθρωσης του χρέους και ο επιμερισμός της ζημίας από αυτήν, με ξεφόρτωμα, εν τω μεταξύ, χρέους από βορειοευρωπαϊκές ιδιωτικές τράπεζες σε ελληνικούς φορείς, κυρίως του Δημοσίου.
Δεύτερον, η ανισορροπία μείωσης δαπανών και νέας έκτακτης φορολογίας. Αντί της εμπροσθοβαρούς περικοπής δαπανών, προεκρίθη η φορολογία στα συνήθη υποζύγια. Η περικοπή δαπανών όσο και όταν άρχισε, με καθυστέρηση και οριζόντια, κλάδευε αναλογικά περισσότερο «τα χλωρά» αντί «τα ξερά» και «τα τοξικά».
Τρίτον, η καθυστέρηση στην αντιμετώπιση του ελληνικού τραπεζικού ζητήματος - προεκρίθη η προστασία βορειοευρωπαϊκών τραπεζών.
Τέταρτον, οι δημόσιοι (και κοινοτικοί) επενδυτικοί πόροι ούτε απορροφήθηκαν εγκαίρως, ούτε αξιοποιήθηκαν ώστε να αντιρροπήσουν τη μείωση του ΑΕΠ.
