23 Φεβρ. 2013 Έχουν ένα πρόβλημα για κάθε λύση
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 23/2/2013
Στις πολλαπλές αναλύσεις που επιχειρούνται για όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στη χρεοκοπημένη ελληνική οικονομία και κοινωνία, υπάρχει μία πλευρά η οποία αν και χρήζει δεν έχει τύχει προσοχής. Η διαφορά μεταξύ μιας αδιέξοδης παρακμιακής πολυετούς κατάστασης και μιας κρίσης και προσαρμογής επώδυνης και υψηλού κόστους, που συνοδεύεται, όμως, από «φως στο βάθος του τούνελ» ή καλύτερα από «φως στον ορίζοντα», συνδέεται και με το ποια κατηγορία προσώπων -γιατί εντέλει όλα ανάγονται στα πρόσωπα- «έχει το πάνω χέρι» στην εξέλιξη των πραγμάτων.
Στην κοινωνική συναναστροφή, στις συναλλαγές, στους ζωντανούς οργανισμούς, στις επιχειρήσεις, στους θεσμούς, στην οικονομία, στην πολιτική, σχεδόν παντού, τα πρόσωπα μπορούν να καταταχθούν σε δύο καθαρά διακριτές κατηγορίες. Σε αυτά που για κάθε πρόβλημα αναζητούν, επιδιώκουν, έχουν μία λύση, και σε εκείνα που για κάθε ενδεχόμενη λύση έχουν, αναζητούν, επιδιώκουν ένα πρόβλημα. Είναι μεν θέμα χαρακτήρων, είναι δε θέμα περιβάλλοντος και συνθηκών, ρόλων και στάσεων, και (για τους ποιο μεθοδικούς γίνεται και) θέμα συνειδητής τακτικής και στρατηγικής.
Αυτή είναι μία κρίσιμη αλλά αγνοημένη πλευρά της σύγχρονης Οδύσσειας στην οποία βρίσκονται η ελληνική οικονομία και κοινωνία, πλευρά η οποία θα επηρεάσει (ή καθορίσει;) και τη διάρκειά της και την έκβασή της. Εχουν όλα τα πρόσωπα την ίδια ευθύνη σε αυτό; Απλοποιώντας διακρίνουμε τρεις κατηγορίες. Από την μια πλευρά είναι όσα πρόσωπα κατέχουν δημόσιες θέσεις ή θέσεις ευθύνης στην οικονομία και την κοινωνία. Από την άλλη πλευρά είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών που συμμετείχαν π.χ. στις 5.654 κινητοποιήσεις που κατέγραψε η Ελληνική Αστυνομία το 2012.
Μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών βρίσκονται τα εκατομμύρια των πολιτών της χώρας οι οποίοι, καίτοι το βιοτικό επίπεδό τους έχει υποβαθμισθεί, καίτοι η ανισοκατανομή εισοδήματος τείνει ενδεχομένως να προσεγγίσει το κρίσιμο «κατώφλι κοινωνικών εκρήξεων» 0,4 του δείκτη ανισοκατανομής Gini, καίτοι η ανισοκατανομή πλούτου ενισχύεται, καίτοι 1,5 εκατομμύριο πλήττεται από αυξανόμενης διάρκειας δομική και ενδημική ανεργία, δεν είναι όλοι ή, ακόμη, οι περισσότεροι πρόσωπα που έχουν «ένα πρόβλημα για κάθε λύση».
Ομως, όσο σε συνθήκες πλαναισθησίας και θεσμικής ανεπάρκειας το μείγμα των τριών ομάδων προσώπων κατανέμεται ανισομερώς, όσο δηλαδή στη δημόσια σφαίρα και στις θέσεις ευθύνης προεξάρχουν συστηματικά τα πρόσωπα και οι ρόλοι με «ένα πρόβλημα για κάθε λύση», τότε δεν (θα) είναι έκπληξη ότι και στις άλλες δύο ομάδες, είτε σε εκείνη του συγκριτικά μικρότερου, έναντι του συνολικού πληθυσμού, αριθμού προσώπων που κινητοποιούνται, είτε στο μεγάλο πλήθος των πολιτών αυτής της χώρας, να εδραιωθούν, να προεξάρχουν, να κυριαρχούν, μέχρι νεωτέρας, αυτές οι στάσεις.
Οι στάσεις του «ένα πρόβλημα για κάθε λύση» δεν είναι συνώνυμες των αντιθέσεων και των συγκρούσεων. Οι αντιθέσεις και οι συγκρούσεις μπορεί να είναι δημιουργικές λύσεων. Ομως, με το πολιτ(ευτ)ικό σύστημα στερούμενο λύσεων, και με το ίδιο και τα συμπαρομαρτούντα του (ΜΜΕ και «διανόηση») εξειδικευμένα και εδραιωμένα στο «ένα πρόβλημα για κάθε λύση», μπορεί να είναι καταστροφικές.
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 23/2/2013
Στις πολλαπλές αναλύσεις που επιχειρούνται για όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στη χρεοκοπημένη ελληνική οικονομία και κοινωνία, υπάρχει μία πλευρά η οποία αν και χρήζει δεν έχει τύχει προσοχής. Η διαφορά μεταξύ μιας αδιέξοδης παρακμιακής πολυετούς κατάστασης και μιας κρίσης και προσαρμογής επώδυνης και υψηλού κόστους, που συνοδεύεται, όμως, από «φως στο βάθος του τούνελ» ή καλύτερα από «φως στον ορίζοντα», συνδέεται και με το ποια κατηγορία προσώπων -γιατί εντέλει όλα ανάγονται στα πρόσωπα- «έχει το πάνω χέρι» στην εξέλιξη των πραγμάτων.
Στην κοινωνική συναναστροφή, στις συναλλαγές, στους ζωντανούς οργανισμούς, στις επιχειρήσεις, στους θεσμούς, στην οικονομία, στην πολιτική, σχεδόν παντού, τα πρόσωπα μπορούν να καταταχθούν σε δύο καθαρά διακριτές κατηγορίες. Σε αυτά που για κάθε πρόβλημα αναζητούν, επιδιώκουν, έχουν μία λύση, και σε εκείνα που για κάθε ενδεχόμενη λύση έχουν, αναζητούν, επιδιώκουν ένα πρόβλημα. Είναι μεν θέμα χαρακτήρων, είναι δε θέμα περιβάλλοντος και συνθηκών, ρόλων και στάσεων, και (για τους ποιο μεθοδικούς γίνεται και) θέμα συνειδητής τακτικής και στρατηγικής.
Αυτή είναι μία κρίσιμη αλλά αγνοημένη πλευρά της σύγχρονης Οδύσσειας στην οποία βρίσκονται η ελληνική οικονομία και κοινωνία, πλευρά η οποία θα επηρεάσει (ή καθορίσει;) και τη διάρκειά της και την έκβασή της. Εχουν όλα τα πρόσωπα την ίδια ευθύνη σε αυτό; Απλοποιώντας διακρίνουμε τρεις κατηγορίες. Από την μια πλευρά είναι όσα πρόσωπα κατέχουν δημόσιες θέσεις ή θέσεις ευθύνης στην οικονομία και την κοινωνία. Από την άλλη πλευρά είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών που συμμετείχαν π.χ. στις 5.654 κινητοποιήσεις που κατέγραψε η Ελληνική Αστυνομία το 2012.
Μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών βρίσκονται τα εκατομμύρια των πολιτών της χώρας οι οποίοι, καίτοι το βιοτικό επίπεδό τους έχει υποβαθμισθεί, καίτοι η ανισοκατανομή εισοδήματος τείνει ενδεχομένως να προσεγγίσει το κρίσιμο «κατώφλι κοινωνικών εκρήξεων» 0,4 του δείκτη ανισοκατανομής Gini, καίτοι η ανισοκατανομή πλούτου ενισχύεται, καίτοι 1,5 εκατομμύριο πλήττεται από αυξανόμενης διάρκειας δομική και ενδημική ανεργία, δεν είναι όλοι ή, ακόμη, οι περισσότεροι πρόσωπα που έχουν «ένα πρόβλημα για κάθε λύση».
Ομως, όσο σε συνθήκες πλαναισθησίας και θεσμικής ανεπάρκειας το μείγμα των τριών ομάδων προσώπων κατανέμεται ανισομερώς, όσο δηλαδή στη δημόσια σφαίρα και στις θέσεις ευθύνης προεξάρχουν συστηματικά τα πρόσωπα και οι ρόλοι με «ένα πρόβλημα για κάθε λύση», τότε δεν (θα) είναι έκπληξη ότι και στις άλλες δύο ομάδες, είτε σε εκείνη του συγκριτικά μικρότερου, έναντι του συνολικού πληθυσμού, αριθμού προσώπων που κινητοποιούνται, είτε στο μεγάλο πλήθος των πολιτών αυτής της χώρας, να εδραιωθούν, να προεξάρχουν, να κυριαρχούν, μέχρι νεωτέρας, αυτές οι στάσεις.
Οι στάσεις του «ένα πρόβλημα για κάθε λύση» δεν είναι συνώνυμες των αντιθέσεων και των συγκρούσεων. Οι αντιθέσεις και οι συγκρούσεις μπορεί να είναι δημιουργικές λύσεων. Ομως, με το πολιτ(ευτ)ικό σύστημα στερούμενο λύσεων, και με το ίδιο και τα συμπαρομαρτούντα του (ΜΜΕ και «διανόηση») εξειδικευμένα και εδραιωμένα στο «ένα πρόβλημα για κάθε λύση», μπορεί να είναι καταστροφικές.
