Σάββατο 4 Οκτωβρίου 2014

Αναλύσεις: Διαιτησία: Μία περιπεπλεγμένη περιπλοκή

4 Οκτ. 2014 Διαιτησία: Μία περιπεπλεγμένη περιπλοκή

Ημερησία  του Σαββάτου - Οικονομία, 4/10/2014

Το περασμένο Ιούνιο δημοσιεύτηκε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τη νομιμότητα και τη συνταγματικότητα των ρυθμίσεων που εισήχθησαν τον Φεβρουάριο του 2012 στις συλλογικές εργασιακές σχέσεις και στις συλλογικές διαπραγματεύσεις με το δεύτερο μνημόνιο και ειδικότερα με την παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 4046/2012 και με την πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 6 της 28.2.2012.


Μεταξύ άλλων είχε μειωθεί τότε ο κατώτατος μισθός, είχε τροποποιηθεί ριζικά ο τρόπος λήξης της ισχύος των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και, μεταξύ άλλων, είχε καταργηθεί η δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία όταν οι, απευθείας ή κατά το στάδιο της μεσολάβησης, συλλογικές διαπραγματεύσεις εργοδοτών και εργαζομένων δεν ευοδώνονταν με συμφωνία.

Το σύνολο αυτών των παρεμβάσεων έγινε αποδεκτό από την απόφαση του ΣτΕ πλην της κατάργησης της μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία, την οποία έκρινε αντισυνταγματική και την ακύρωσε. Σημειωτέον ότι μετά την ΠΥΣ 6 του 2012 η λειτουργία της διαιτησίας είχε εκλείψει, καθώς η προσφυγή σε αυτήν προϋπέθετε συμφωνία και των δύο διαπραγματευόμενων μερών. Αυτό με τη σειρά του είχε αποτέλεσμα την αδυναμία ανανέωσης πολλών δεκάδων συλλογικών συμβάσεων εργασίας σε κλάδους και επαγγέλματα, οι οποίες τα προηγούμενα χρόνια αναπαράγονταν μέσω της διαιτητικής διαδικασίας.

Μετά την ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ ήταν, και είναι, ασαφές το τι ακριβώς θα ίσχυε για τους εργαζομένους και τις συνδικαλιστικές τους ενώσεις, για τις επιχειρήσεις και τους συνδέσμους τους, όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους έναντι της διαιτησίας. Αιτία αυτού ήταν όχι μόνο οι αποκλίνουσες νομικές ερμηνείες σχετικά με τις επιπτώσεις της απόφασης του ΣτΕ, αλλά και το γεγονός ότι της ΠΥΣ 6 του 2012 είχε προηγηθεί το 2010-2011 σειρά νομοθετικών «κακοτεχνιών» σχετικών με τη διαιτησία, οι οποίες δημιουργούσαν περισσότερα προβλήματα από όσα ήθελαν να λύσουν.

Η διαιτησία ήταν συστατικό των ελληνικών εργασιακών σχέσεων από την εποχή της 4ης Αυγούστου, ενισχύθηκε και συστηματοποιήθηκε στην Ελλάδα του 1950, για να έχει έκτοτε και έως το 1990 πρωταρχικό ρόλο στη ρύθμιση της αμοιβής της εργασίας. Τροποποιήθηκε για να έχει κυρίως επικουρικό ρόλο το 1990, και υποχώρησε αφήνοντας περιθώριο για ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις, αλλά όχι σε όλους τους κλάδους και σε όλα τα επαγγέλματα. Δεν αξιοποιήθηκε επικουρικά αλλά, στην ελληνική πορεία προς τη χρεοκοπία, επαναλήφθηκε, κατά περίπτωση, η πρωτοκαθεδρία της κατά τα ειωθότα της νομικοδιοικητικής μονομέρειας, όπως στα εργασιακά της Ελλάδας του 1950, του 1960, του 1970, του 1980.

Μετά την απόφαση του ΣτΕ η κυβέρνηση οφείλει να φέρει, σε συνεννόηση με τους κοινωνικούς εταίρους, προς ψήφιση νομοθετική ρύθμιση η οποία θα αποσαφηνίζει τι ισχύει και τι δεν ισχύει για τη διαιτησία στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Ώστε να επιλύσει την υφιστάμενη περιπλοκή περί του τι ισχύει. Παρότι η διαιτησία αποτελεί ζήτημα που απασχολεί επισήμως την ελληνική πολιτεία από το 2003, λόγω σχετικής προσφυγής εργοδοτών στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας, η πολιτεία δεν εμφανίζεται προετοιμασμένη για βιώσιμες λύσεις και αποτελεσματικές επιλογές.