11 Οκτωβρίου 2014, Συλλογικές διαπραγματεύσεις μετά το 2012
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 11/10/2014
Μετά τη διαρθρωτική κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και την ελληνική χρεοκοπία του 2010-2012, και υπό το βάρος των αλλεπάλληλων νομοθετικών παρεμβάσεων στις συλλογικές εργασιακές σχέσεις με σημαντικότερη της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 4046/2012 (2ο Μνημόνιο) και της πράξης Υπουργικού Συμβουλίου 6 της 28.2.2012, έχει αλλάξει άρδην το σκηνικό των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα. Ας δούμε τρία χαρακτηριστικά αυτών των αλλαγών.
Πρώτον, έχει παρατηρηθεί ραγδαία υποχώρηση, ή κατάρρευση, των Διεπιχειρησιακών ΣΣΕ, δηλαδή των, κατά μέσο όρο, 100 Κλαδικών και 90 Ομοιοεπαγγελματικών ΣΣΕ μέσω των οποίων ρυθμίζονταν ετησίως οι όροι αμοιβής και εργασίας σε ευρύτατους τομείς (κλάδους και επαγγέλματα) της ελληνικής οικονομίας. Μετά το πρώτο εξάμηνο του 2014 ούτε το 1/10 αυτών δεν τελούν σε ισχύ: Λιγότερες των 20 εξακολουθούν να αναπαράγονται από τα συμβαλλόμενα μέρη.
Έχει ωστόσο ενδιαφέρον το μισθολογικό περιεχόμενο σε αυτόν τον μικρό, αλλά υπαρκτό, αριθμό των Διεπιχειρησιακών (Κλαδικών και Ομοιοεπαγγελματικών) ΣΣΕ που αναπαράγονται από τα μέρη. Το 2012 μία στις δύο προβλέπουν μειώσεις αποδοχών και μία στις τέσσερις σταθερότητα αποδοχών. Το 2013 μία στις τρεις προβλέπουν μειώσεις αποδοχών, μία στις τρεις σταθερότητα αποδοχών, μια στις δέκα αυξήσεις. Το 2014 (9μηνο) έξι στις δέκα προβλέπουν σταθερότητα αποδοχών, δύο στις δέκα αυξήσεις.
Δεύτερον, ο αρχικός πολλαπλασιασμός των επιχειρησιακών ΣΣΕ, που με 976 το 2012 τετραπλασιάσθηκαν έναντι του μέσου όρου των παρελθόντων ετών, διατηρείται αλλά φθίνων (410 το 2013, 223 το εννεάμηνο 2014). Διατηρείται ο αριθμός των ΣΣΕ που συνάπτονται από Επιχειρησιακά Σωματεία και Επιχειρήσεις, αλλά φθίνει ο αριθμός αυτών που συνάπτονται από τις Ενώσεις Προσώπων. Με άλλα λόγια, δεν υφίσταται τάση γενικευμένης αποκέντρωσης των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε επίπεδο επιχειρήσεων - πέραν ενός ορισμένου πεδίου.
Έχει επίσης ενδιαφέρον το μισθολογικό περιεχόμενο των επιχειρησιακών ΣΣΕ που αναπαράγονται από τα μέρη. Το 2012 οι Επιχειρησιακές ΣΣΕ ήταν κυρίως μηχανισμός εφαρμογής μειώσεων άνω του 15%. Η προσαρμογή στα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων της ΕΓΣΣΕ ήταν η κεντρική τάση τους, ιδιαίτερα σε κλάδους που είχαν καταρρεύσει (εμπόριο, κατασκευές, ξενοδοχεία). Το 2013 μία στις τρεις Επιχειρησιακές ΣΣΕ προέβλεπε σταθερότητα αποδοχών. Συρρικνώθηκε έναντι του 2012 το μερίδιο των μειώσεων και εξ αυτών το άνω του 15%, όπως επίσης αυτών για προσαρμογή στα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων της ΕΓΣΣΕ. Το 2014 κεντρική τάση γίνεται η σταθερότητα των αποδοχών.
Τρίτον, η αδυναμία αναπαραγωγής Κλαδικών και Ομοιοεπαγγελματικών ΣΣΕ συνδέεται α) με τη διαπραγματευτική ασυμφωνία μεταξύ των μερών για το ύψος των μισθών και των λοιπών παροχών ανά κλάδο ή επάγγελμα, β) με τις νομικές - θεσμικές αλλαγές που ίσχυσαν την περίοδο 2012-2014 με προεξάρχουσα την απουσία δυνατότητας μονομερούς προσφυγής στην Διαιτησία, μέσω της οποίας αναπαραγόταν το ένα τέταρτο των Κλαδικών και το ένα τρίτο των Ομοιοεπαγγελματικών ΣΣΕ, γ) με δομικά αίτια: με τη διαρθρωτική κατάρρευση της οικονομίας το 2008-2013 χάθηκαν στον ιδιωτικό τομέα 1 εκατ. θέσεις εργασίας και το 37% των επιχειρήσεων.
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 11/10/2014
Μετά τη διαρθρωτική κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και την ελληνική χρεοκοπία του 2010-2012, και υπό το βάρος των αλλεπάλληλων νομοθετικών παρεμβάσεων στις συλλογικές εργασιακές σχέσεις με σημαντικότερη της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 4046/2012 (2ο Μνημόνιο) και της πράξης Υπουργικού Συμβουλίου 6 της 28.2.2012, έχει αλλάξει άρδην το σκηνικό των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα. Ας δούμε τρία χαρακτηριστικά αυτών των αλλαγών.
Πρώτον, έχει παρατηρηθεί ραγδαία υποχώρηση, ή κατάρρευση, των Διεπιχειρησιακών ΣΣΕ, δηλαδή των, κατά μέσο όρο, 100 Κλαδικών και 90 Ομοιοεπαγγελματικών ΣΣΕ μέσω των οποίων ρυθμίζονταν ετησίως οι όροι αμοιβής και εργασίας σε ευρύτατους τομείς (κλάδους και επαγγέλματα) της ελληνικής οικονομίας. Μετά το πρώτο εξάμηνο του 2014 ούτε το 1/10 αυτών δεν τελούν σε ισχύ: Λιγότερες των 20 εξακολουθούν να αναπαράγονται από τα συμβαλλόμενα μέρη.
Έχει ωστόσο ενδιαφέρον το μισθολογικό περιεχόμενο σε αυτόν τον μικρό, αλλά υπαρκτό, αριθμό των Διεπιχειρησιακών (Κλαδικών και Ομοιοεπαγγελματικών) ΣΣΕ που αναπαράγονται από τα μέρη. Το 2012 μία στις δύο προβλέπουν μειώσεις αποδοχών και μία στις τέσσερις σταθερότητα αποδοχών. Το 2013 μία στις τρεις προβλέπουν μειώσεις αποδοχών, μία στις τρεις σταθερότητα αποδοχών, μια στις δέκα αυξήσεις. Το 2014 (9μηνο) έξι στις δέκα προβλέπουν σταθερότητα αποδοχών, δύο στις δέκα αυξήσεις.
Δεύτερον, ο αρχικός πολλαπλασιασμός των επιχειρησιακών ΣΣΕ, που με 976 το 2012 τετραπλασιάσθηκαν έναντι του μέσου όρου των παρελθόντων ετών, διατηρείται αλλά φθίνων (410 το 2013, 223 το εννεάμηνο 2014). Διατηρείται ο αριθμός των ΣΣΕ που συνάπτονται από Επιχειρησιακά Σωματεία και Επιχειρήσεις, αλλά φθίνει ο αριθμός αυτών που συνάπτονται από τις Ενώσεις Προσώπων. Με άλλα λόγια, δεν υφίσταται τάση γενικευμένης αποκέντρωσης των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε επίπεδο επιχειρήσεων - πέραν ενός ορισμένου πεδίου.
Έχει επίσης ενδιαφέρον το μισθολογικό περιεχόμενο των επιχειρησιακών ΣΣΕ που αναπαράγονται από τα μέρη. Το 2012 οι Επιχειρησιακές ΣΣΕ ήταν κυρίως μηχανισμός εφαρμογής μειώσεων άνω του 15%. Η προσαρμογή στα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων της ΕΓΣΣΕ ήταν η κεντρική τάση τους, ιδιαίτερα σε κλάδους που είχαν καταρρεύσει (εμπόριο, κατασκευές, ξενοδοχεία). Το 2013 μία στις τρεις Επιχειρησιακές ΣΣΕ προέβλεπε σταθερότητα αποδοχών. Συρρικνώθηκε έναντι του 2012 το μερίδιο των μειώσεων και εξ αυτών το άνω του 15%, όπως επίσης αυτών για προσαρμογή στα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων της ΕΓΣΣΕ. Το 2014 κεντρική τάση γίνεται η σταθερότητα των αποδοχών.
Τρίτον, η αδυναμία αναπαραγωγής Κλαδικών και Ομοιοεπαγγελματικών ΣΣΕ συνδέεται α) με τη διαπραγματευτική ασυμφωνία μεταξύ των μερών για το ύψος των μισθών και των λοιπών παροχών ανά κλάδο ή επάγγελμα, β) με τις νομικές - θεσμικές αλλαγές που ίσχυσαν την περίοδο 2012-2014 με προεξάρχουσα την απουσία δυνατότητας μονομερούς προσφυγής στην Διαιτησία, μέσω της οποίας αναπαραγόταν το ένα τέταρτο των Κλαδικών και το ένα τρίτο των Ομοιοεπαγγελματικών ΣΣΕ, γ) με δομικά αίτια: με τη διαρθρωτική κατάρρευση της οικονομίας το 2008-2013 χάθηκαν στον ιδιωτικό τομέα 1 εκατ. θέσεις εργασίας και το 37% των επιχειρήσεων.
