10 Αυγ. 2013 Η λιτότητα ως άλλοθι και αυταπάτη
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 10/8/2013
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 10/8/2013
Σύμφωνα με την επικρατούσα «αφήγηση» για την κατάσταση της οικονομίας, η καταβύθιση του επιπέδου του ΑΕΠ κατά το 1/4 και η τάση ανεργίας άνω του 1/4 του εργατικού δυναμικού, ενώ η σοβαρότατη διαρθρωτική κατάρρευσή της ήδη διανύει το έκτο έτος, οφείλεται στο ότι η Ελλάδα είναι θύμα ακραίας λιτότητας και αποτελεί, απλώς, προϊόν άστοχων χειρισμών εκ μέρους της τριμερούς (βλ. «τρόικα»: ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ), η οποία εφάρμοσε μία λανθασμένης συλλήψεως συσταλτική δημοσιονομική πολιτική σε υφεσιακές συνθήκες.
Η «αφήγηση» αυτή είναι εξυπηρετική είτε για συμπολιτευτικά δημαγωγικούς είτε για αντιπολιτευτικούς λόγους, καθώς υπονοεί ότι αφενός μεν μόλις διορθωθεί το «μείγμα πολιτικής» αφετέρου δε μόλις αποκηρυχθεί η πολιτική της λιτότητας, «έρχονται καλύτερες μέρες» - αφού για τις άσχημες ευθύνονται οι «κακοί» είτε εντός της επικρατείας, είτε εκτός. Η «αφήγηση» στις διάφορες παραλλαγές της θεωρεί ότι η τρέχουσα κρίση είναι ασυσχέτιστη με τους διαρθρωτικούς μετασχηματισμούς που έλαβαν χώρα στην ελληνική οικονομία τα προηγούμενα έτη.
Ανάλογη είναι και η θεώρηση της υπερχρέωσης της χώρας και του δημόσιου χρέους, το οποίο, λιγότερο ή περισσότερο «απεχθές», θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί ώστε η οικονομία «να επανέλθει» στον (προηγούμενο) δρόμο της «ανάπτυξης», κ.ο.κ. Επίσης, το χρέος (και η κατανάλωσή του) θεωρείται ότι είναι ασυσχέτιστο με τους διαρθρωτικούς μετασχηματισμούς που έλαβαν χώρα στην ελληνική οικονομία κατά τα προηγούμενα έτη.
Η «αφήγηση» αυτή δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί με «διαρθρωτικά» θέματα (διότι πιστεύει ότι μόνο οι «ροές» έχουν σημασία στην οικονομία και όχι τα «αποθέματα»), και, σε όλες τις παραλλαγές της, θεωρεί ότι την προηγούμενη δεκαετία η οικονομία της Ελλάδας αναπτυσσόταν, με ένα ρυθμό ανάπτυξης της παραγωγικότητας ο οποίος ήταν ανώτερος του μέσου ευρωζωνικού, και έτσι ήταν σε διαδικασία «σύγκλισης» με τις περισσότερο αναπτυγμένες κεντροβορειοευρωπαϊκές.
Είναι όμως η «αφήγηση» αυτή ορθή; Στη μελέτη μας, με τον Δημήτρη Α. Ιωάννου, και υπό τον τίτλο «Ελλάδα: θύμα ακραίας λιτότητας ή δριμείας "ολλανδικής ασθένειας";» που δημοσιεύεται στο «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» τεύχος 18, Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 2013, αναλύουμε γιατί το προνόμιο της Ελλάδας να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης κατά τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, λειτούργησε, εντέλει, ως μηχανισμός δριμείας «ολλανδικής ασθένειας» στην ελληνική οικονομία.
Εξ αιτίας του σταθερά αυξανόμενου δημόσιου και ιδιωτικού δανεισμού από το εξωτερικό, υπό την επήρεια της αυταπάτης τόσο των δανειστών όσο και των δανειοληπτών, ότι μια χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης δεν μπορεί να πτωχεύσει και να χρεοκοπήσει, τα «οικονομούντα άτομα» στην Ελλάδα ενεργούσαν με την πεπλανημένη, μεν, σθεναρή, δε, πεποίθηση ότι το επίπεδο της συνολικής ζητήσεως που αντιμετώπιζαν, καθώς και η σύνθεσή της, αντιστοιχούσαν αυθεντικά και αντιπροσωπευτικά στο επίπεδο ανάπτυξης της οικονομίας. Αγνοώντας (και τότε και τώρα) ότι, ταυτόχρονα, η υπερχρέωση κατέτρωγε την παραγωγική βάση και τις παραγωγικές δυνατότητές της.
