Αναλύσεις: Η επιμονή της ανεργίας

11 Μαΐου 2013 Η επιμονή της ανεργίας

Ημερησία  του Σαββάτου - Οικονομία, 11/5/2013

Η νέα μηνιαία αύξηση της ανεργίας του Φεβρουαρίου του 2013 στο 27% ήρθε να αμφισβητήσει τις προσπάθειες διάγνωσης προδρόμων ενδείξεων βελτίωσης του κλίματος στην οικονομία και την αγορά εργασίας. Ήρθε να υπογραμμίσει το περιεχόμενο της «μεγάλης εικόνας» της πενταετίας 2008-2013 για την απασχόληση και την ανεργία. Για όποιον μπορεί και θέλει να δει, από τον Φεβρουάριο του 2008, στον Φεβρουάριο του 2013, η ανεργία στην Ελλάδα υπετριπλασιάσθηκε από το 8% στο 27%.

Είναι ευδιάκριτο ότι την ίδια περίοδο μήνα μήνα, χρόνο χρόνο, ο αριθμός των απασχολουμένων μειώθηκε σχεδόν κατά 1 εκατομμύριο, το οποίο προσετέθη στον αριθμό των ανέργων. Είναι ευδιάκριτο ότι τα χαρακτηριστικά της υφιστάμενης μήτρας της ανεργίας τον Φεβρουάριο του 2008 ενισχύθηκαν, πολλαπλασιάσθηκαν, επιτάθηκαν: υψηλή και πρωτεύουσα ανεργία των νέων, υψηλότερη ανεργία των γυναικών, αυξανόμενη μακροχρόνια ανεργία.

Για την ανεργία, τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα όσο φαίνονται, είναι πολύ χειρότερα. Υπάρχουν στον ορίζοντα των επομένων μηνών δύο ειδών τρένα: ένα με νέες φουρνιές ανέργων - από κλάδους όπου η κατάρρευση και η προσαρμογή συνεχίζεται, από απολύσεις που δεν γίνονται γιατί οι επιχειρήσεις οφείλουν μήνες δεδουλευμένων και δεν έχουν να πληρώσουν ούτε αποζημιώσεις, από «προγράμματα» επιδότησης που λήγουν, κ.ο.κ. Και ένα τρένο εποχικής απασχόλησης με αιχμή τον τουρισμό. Όποιο κι αν είναι το καθαρό ισοζύγιο σε έξι μήνες, τα διαρθρωτικά προβλήματα της ανεργίας θα είναι εκεί.

Για να τα αντιμετωπίσουμε πρέπει να σταθούμε σε ένα κρίσιμο σημείο προσανατολισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής για την απασχόληση. Η ανεργία είναι πρόβλημα και στην Ε.Ε., είναι μεγαλύτερο πρόβλημα στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, αλλά η εξέλιξή της και οι διαστάσεις της στην Ελλάδα δεν είναι κάτι που μπορεί να κρυφθεί πίσω από μέσους όρους. Στην Ελλάδα παρουσιάζονται «ακραίες τιμές», οι οποίες υποδεικνύουν και ένα μείζον ενδογενές πρόβλημα. Δεν ζούμε την ανεργία μιας «ύφεσης», αλλά την ανεργία μιας «διαρθρωτικής κατάρρευσης».

Η κατάρρευση της απασχόλησης οφείλεται στην κατάρρευση του τομέα των διεθνώς μη εμπορευσίμων (ΤΔΜΕ) προϊόντων και υπηρεσιών, τον οποίο μέχρι το 2008-2009 συντηρούσε τεχνητά ο δανεισμός και η εγχώρια παραγωγή εξωτερικού χρέους. Εκεί οφείλεται και το, από το 2008, άλμα της ανεργίας κατά ένα εκατομμύριο άτομα. Δυστυχώς δεν μπορούμε να τα αποδώσουμε όλα σε εξωγενείς παράγοντες. Ιδιαίτερα όταν θα πρέπει να αναζητηθούν, επειγόντως, και λύσεις. Λύσεις που να έχουν αντίκρισμα στην καθημερινή πραγματικότητα των πραγματικών ανέργων.

Για να διακοπεί και να αναστραφεί βιώσιμα αυτή η πορεία υπάρχει μόνο ένας τρόπος: η αύξηση της δυναμικότητας και του μεγέθους του τομέα διεθνώς εμπορευσίμων (ΤΔΕ), διότι για κάθε μία μονάδα του ΑΕΠ που θα αυξάνεται ο ΤΔΕ, το ΑΕΠ θα αυξάνει άλλες δυόμισι με τρεις, τουλάχιστον, μονάδες. Εάν δημιουργηθούν 375.000 νέες θέσεις εργασίας στον ΤΔΕ θα δημιουργήσουν, δευτερογενώς, άλλο ένα εκατομμύριο τουλάχιστον στον ΤΔΜΕ και θα ελαχιστοποιήσουν τη στρατοσφαιρική σημερινή ανεργία. Για να συμβεί, όμως, κάτι τέτοιο χρειάζεται η κατάλληλη οικονομική πολιτική, η κατάλληλη πολιτική απασχόλησης, πολλή προσπάθεια και πολύς χρόνος.