1 Αυγούστου 2015 Μισθoί σε ευρώ ή σε δραχμές;
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 1/8/2015.
Ενώ η οικονομία συνεχίζει να βυθίζεται, σε συνθήκες πολιτικής παρακμής και αποσύνθεσης, τελικά το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή» δεν είναι μόνον θεωρητικού/ ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. Είναι πραγματικό, αναδεικνύεται σε αντικείμενο κομματικών και ενδοκομματικών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων, και ενδέχεται να το αντιμετωπίσουμε σε επόμενη στροφή του ελληνικού ζητήματος. Ας αρχίσουμε λοιπόν να το συζητάμε και με πρακτικούς όρους.
Η επίδραση του ευρώ και των μνημονίων του στους μισθούς, ειδικότερα η μείωσή τους με σκοπό την «εσωτερική υποτίμηση», ήταν (και είναι) κρίσιμο σημείο της μνημονιακο-αντιμνημονιακής αντιπαράθεσης. Βεβαίως, η «εσωτερική υποτίμηση» είναι εξαιρετικά ανακόλουθη με την από δεκαπενταετίας, και επί δεκαετία, κορυφαία εγχώρια αυταπάτη και προσδοκία περί «μισθολογικής σύγκλισης» προς τα μισθολογικά επίπεδα των κρατών-μελών του «σκληρού πυρήνα» (της εν τοις πράγμασι «πρώτης ταχύτητας») της ΟΝΕ.
Αν οι σε ευρώ αποτιμώμενοι, αλλά «εσωτερικά υποτιμημένοι» από το 2012, ελληνικοί μισθοί είναι μείζον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα, βρίσκεται η λύση αυτού του πολυσχιδούς προβλήματος στους σε δραχμές αποτιμημένους ελληνικούς μισθούς; Ακόμη κι αν αφαιρέσουμε την εξαιρετικά σοβαρή επίδραση της διαδικασίας εισαγωγής εθνικού νομίσματος στους μισθούς μίας οικονομίας, όπως η ελληνική, που βρίσκεται σε κρίση και σε αλλεπάλληλες καταρρεύσεις, οι σε δραχμές αποτιμώμενοι ελληνικοί μισθοί θα αντιμετώπιζαν πολλαπλάσια προβλήματα έναντι αυτών που έφερε το τρίπτυχο «ευρώ - μνημόνιο - εσωτερική υποτίμηση».
Η αποτίμηση των ελληνικών μισθών σε ένα αδιαμφισβήτητα πληθωριστικό νόμισμα με ισχυρές υποτιμητικές τάσεις, που θα υιοθετούνταν και θα τροφοδοτούνταν για να καταστεί η ελληνική οικονομία πιο ανταγωνιστική, θα είχε επιπτώσεις εξαιρετικά δυσμενέστερες της «εσωτερικής υποτίμησης» του 2012-2014. Το μόνο που η νομισματική υποτίμηση κάνει πιο ανταγωνιστικό, δηλαδή πιο φτηνό, είναι η εργασία. Και κάνει πιο φτωχούς όσους την προσφέρουν. Αυτό δεν το λέει μόνον η θεωρία, αλλά και η ελληνική εμπειρία υποτιμήσεων της δραχμής στις δεκαετίες του '80 και του '90.
Οι οπαδοί της δραχμής καταγγέλλουν ότι η τιμή της εργασίας, οι μισθοί, έχουν ήδη μειωθεί πάρα πολύ, μέσω της «εσωτερικής υποτίμησης», και δεν πρέπει να μειωθούν άλλο! (Πράγματι, δεν πρέπει, κι εάν η οικονομία διατηρεί και αυξάνει ένα επίπεδο παραγωγής και παραγωγικότητας, μπορούν και οι μισθοί να διαμορφώνονται αναλόγως). Επιμένουν, μάλιστα, ότι η ανταγωνιστικότητα δεν είναι θέμα χαμηλού εργατικού κόστους αλλά «άλλων παραγόντων». Ξεχνούν, όμως, πως αυτοί οι «άλλοι παράγοντες» της ανταγωνιστικότητας ή είναι πλήρως ασυσχέτιστοι με τη συναλλαγματική ισοτιμία ή δυσχεραίνονται από ένα υποτιμημένο νόμισμα (π.χ. η αγορά και εισαγωγή πρώτων υλών ή ενδιαμέσων προϊόντων, τεχνογνωσίας ή τεχνολογίας, κ.λπ.).
Η αντίφαση στην υποστήριξη της δραχμής προς εξασφάλιση των μισθών είναι θεμελιώδης. Ή η «εσωτερική υποτίμηση» ήταν πολύ μεγάλη, οπότε δεν χρειαζόμαστε άλλη, ούτε και νέο νόμισμα (δραχμή) προς τούτο, ή δεν ήταν αρκετά μεγάλη για να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα, οπότε οι οπαδοί της δραχμής τάσσονται απλά υπέρ της περαιτέρω υποτίμησης της εργασίας με άλλα, νομισματικά, μέσα!
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 1/8/2015.
Ενώ η οικονομία συνεχίζει να βυθίζεται, σε συνθήκες πολιτικής παρακμής και αποσύνθεσης, τελικά το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή» δεν είναι μόνον θεωρητικού/ ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. Είναι πραγματικό, αναδεικνύεται σε αντικείμενο κομματικών και ενδοκομματικών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων, και ενδέχεται να το αντιμετωπίσουμε σε επόμενη στροφή του ελληνικού ζητήματος. Ας αρχίσουμε λοιπόν να το συζητάμε και με πρακτικούς όρους.
Η επίδραση του ευρώ και των μνημονίων του στους μισθούς, ειδικότερα η μείωσή τους με σκοπό την «εσωτερική υποτίμηση», ήταν (και είναι) κρίσιμο σημείο της μνημονιακο-αντιμνημονιακής αντιπαράθεσης. Βεβαίως, η «εσωτερική υποτίμηση» είναι εξαιρετικά ανακόλουθη με την από δεκαπενταετίας, και επί δεκαετία, κορυφαία εγχώρια αυταπάτη και προσδοκία περί «μισθολογικής σύγκλισης» προς τα μισθολογικά επίπεδα των κρατών-μελών του «σκληρού πυρήνα» (της εν τοις πράγμασι «πρώτης ταχύτητας») της ΟΝΕ.
Αν οι σε ευρώ αποτιμώμενοι, αλλά «εσωτερικά υποτιμημένοι» από το 2012, ελληνικοί μισθοί είναι μείζον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα, βρίσκεται η λύση αυτού του πολυσχιδούς προβλήματος στους σε δραχμές αποτιμημένους ελληνικούς μισθούς; Ακόμη κι αν αφαιρέσουμε την εξαιρετικά σοβαρή επίδραση της διαδικασίας εισαγωγής εθνικού νομίσματος στους μισθούς μίας οικονομίας, όπως η ελληνική, που βρίσκεται σε κρίση και σε αλλεπάλληλες καταρρεύσεις, οι σε δραχμές αποτιμώμενοι ελληνικοί μισθοί θα αντιμετώπιζαν πολλαπλάσια προβλήματα έναντι αυτών που έφερε το τρίπτυχο «ευρώ - μνημόνιο - εσωτερική υποτίμηση».
Η αποτίμηση των ελληνικών μισθών σε ένα αδιαμφισβήτητα πληθωριστικό νόμισμα με ισχυρές υποτιμητικές τάσεις, που θα υιοθετούνταν και θα τροφοδοτούνταν για να καταστεί η ελληνική οικονομία πιο ανταγωνιστική, θα είχε επιπτώσεις εξαιρετικά δυσμενέστερες της «εσωτερικής υποτίμησης» του 2012-2014. Το μόνο που η νομισματική υποτίμηση κάνει πιο ανταγωνιστικό, δηλαδή πιο φτηνό, είναι η εργασία. Και κάνει πιο φτωχούς όσους την προσφέρουν. Αυτό δεν το λέει μόνον η θεωρία, αλλά και η ελληνική εμπειρία υποτιμήσεων της δραχμής στις δεκαετίες του '80 και του '90.
Οι οπαδοί της δραχμής καταγγέλλουν ότι η τιμή της εργασίας, οι μισθοί, έχουν ήδη μειωθεί πάρα πολύ, μέσω της «εσωτερικής υποτίμησης», και δεν πρέπει να μειωθούν άλλο! (Πράγματι, δεν πρέπει, κι εάν η οικονομία διατηρεί και αυξάνει ένα επίπεδο παραγωγής και παραγωγικότητας, μπορούν και οι μισθοί να διαμορφώνονται αναλόγως). Επιμένουν, μάλιστα, ότι η ανταγωνιστικότητα δεν είναι θέμα χαμηλού εργατικού κόστους αλλά «άλλων παραγόντων». Ξεχνούν, όμως, πως αυτοί οι «άλλοι παράγοντες» της ανταγωνιστικότητας ή είναι πλήρως ασυσχέτιστοι με τη συναλλαγματική ισοτιμία ή δυσχεραίνονται από ένα υποτιμημένο νόμισμα (π.χ. η αγορά και εισαγωγή πρώτων υλών ή ενδιαμέσων προϊόντων, τεχνογνωσίας ή τεχνολογίας, κ.λπ.).
Η αντίφαση στην υποστήριξη της δραχμής προς εξασφάλιση των μισθών είναι θεμελιώδης. Ή η «εσωτερική υποτίμηση» ήταν πολύ μεγάλη, οπότε δεν χρειαζόμαστε άλλη, ούτε και νέο νόμισμα (δραχμή) προς τούτο, ή δεν ήταν αρκετά μεγάλη για να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα, οπότε οι οπαδοί της δραχμής τάσσονται απλά υπέρ της περαιτέρω υποτίμησης της εργασίας με άλλα, νομισματικά, μέσα!
