6 Ιουνίου 2015 Χωρίς θεσμούς και χωρίς ηγεσία
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 6/6/2015
Η (χρεοκοπημένη από το 2010) Γ’ Ελληνική Δημοκρατία κινδυνεύει να «εορτάσει», σε μερικές εβδομάδες, τα σαράντα ένα χρόνια από τη Μεταπολίτευση σε συνθήκες κοινωνικοοικονομικά τραγικές και ιδεολογικοπολιτικά κωμικές. Ο καθεύδων μνημονιακο-αντιμνημονιακός κομματισμός θα αλληλοκατηγορείται για το ποιος έφταιξε και φταίει για τη συνεχιζόμενη χρεοκοπία, ενώ για τη χώρα θα ισχύει πλήρως και ολοσχερώς το «εκαταντήσαμεν μπαίγνιον», που έλεγε ο Μακρυγιάννης.
Το ερώτημα είναι γιατί «εκαταντήσαμεν μπαίγνιον», παρά τους τόσους και αλλεπάλληλους «διαπραγματευτές» και η χώρα βρίσκεται διεθνώς, όχι για καλό, ξανά στα πρωτοσέλιδα. Μα για τον ίδιο λόγο που οδηγήθηκε στη χρεοκοπία: πληρώνει τη μετεμφυλιακή και μεταπολιτευτική κλεισούρα της, επιβιώνοντας μεν, διολισθαίνοντας δε, αργά αλλά σταθερά, σε κατάσταση έθνους σε παρακμή, στερούμενη επί σειρά δεκαετιών και ηγεσίας και θεσμών. Η αδυναμία ή η έλλειψη του ενός εξ αυτών θα μπορούσε να υποκαθίσταται/συμπληρώνεται από τη λειτουργία του άλλου, αλλά εν προκειμένω η έλλειψη και των δύο απεδείχθη και αποδεικνύεται καταστροφική.
Για τους θεσμούς, δηλαδή το νομικό πλαίσιο, ο βαθμός γραφειοκρατίας, το ρυθμιστικό πλαίσιο, η διαφθορά, η δίκαιη διαχείριση των δημόσιων συμβάσεων, η διαφάνεια, η λογοδοσία και η πολιτική εξάρτηση/ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, όπως είχαμε επισημάνει προ ετών (βλ. Θεσμοί, Διακυβέρνηση και Ανταγωνιστικότητα, ΗτΣ 18/9/2010 στην παρούσα στήλη), η Ελλάδα και οι περιφέρειές της κατατάσσονταν, σύμφωνα με στοιχεία του 2008 και 2009, στην τελευταία 27η θέση των τότε κρατών μελών της Ε.Ε. Αυτό συνδεόταν κυρίως με τη χείριστη 27η θέση της χώρας στη διαφθορά, τη συχνότητα της διαφθοράς και τις καταχρήσεις στον δημόσιο προϋπολογισμό.
Σημειωτέον δε ότι εάν η Εξεταστική για το δημόσιο χρέος, τη χρεοκοπία και τα μνημόνια χρειάζεται πρωτογενές υλικό για τα αίτια και την πορεία προς την καταστροφή δεν έχει παρά να επαναπροβάλει και να παρακολουθήσει καμιά σαρανταριά κοινοβουλευτικές συζητήσεις/ψηφοφορίες για τον ετήσιο προϋπολογισμό του κράτους, καθώς και τις αντίστοιχες συζητήσεις/ψηφοφορίες εγκρίσεων του ετήσιου απολογισμού του κράτους.
Έκτοτε εγχωρίως ως προς τη λειτουργία και την αξιοπιστία των θεσμών τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Σημειολογικώς είναι άξιον λόγου ότι κρίθηκε σκόπιμο να αποδοθεί η έννοια των θεσμών στη γνωστή τρόικα -τριμερή Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ οι οποίοι, καλώς ή κακώς, ως θεσμοί είναι αυτοί που είναι. Και οι οποίοι αντί να έχουν ως συνομιλητές τους σοβαρούς εγχώριους θεσμούς, απλά συνάντησαν απέναντί τους μια μνημονιο-αντιμνημονιακή αθεσμία, η οποία απλά εξυπηρετεί τον διαρκέστερο θεσμό του πελατειακού κράτους.
Για την ηγεσία τα πράγματα δεν ήταν και δεν είναι καλύτερα. Όπως έχουμε αναλύσει (βλ. Ηγεσία σε περίοδο κρίσης, ΗτΣ 24/4/2010), η ηγεσία δεν είναι η κατοχή της θέσης αλλά δραστηριότητα που κινητοποιεί τις δυνάμεις της προσαρμογής και της αλλαγής. Στις σημερινές (τότε) συνθήκες η αποτελεσματική ηγεσία προϋποθέτει πολιτική-πολιτισμική σύγκρουση με τη μεταπολιτευτική ιδεολογική και πολιτική κλεισούρα που εμποδίζει την ορατότητα σε προβλήματα, δυνατότητες και ευκαιρίες ώστε να συναντηθεί με την απαιτητική διάθεση των πολιτών για ριζικές τομές σε ό,τι ευθύνεται για την κρίση. Και, δυστυχώς, τέτοια ηγεσία δεν υπήρξε.
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 6/6/2015
Η (χρεοκοπημένη από το 2010) Γ’ Ελληνική Δημοκρατία κινδυνεύει να «εορτάσει», σε μερικές εβδομάδες, τα σαράντα ένα χρόνια από τη Μεταπολίτευση σε συνθήκες κοινωνικοοικονομικά τραγικές και ιδεολογικοπολιτικά κωμικές. Ο καθεύδων μνημονιακο-αντιμνημονιακός κομματισμός θα αλληλοκατηγορείται για το ποιος έφταιξε και φταίει για τη συνεχιζόμενη χρεοκοπία, ενώ για τη χώρα θα ισχύει πλήρως και ολοσχερώς το «εκαταντήσαμεν μπαίγνιον», που έλεγε ο Μακρυγιάννης.
Το ερώτημα είναι γιατί «εκαταντήσαμεν μπαίγνιον», παρά τους τόσους και αλλεπάλληλους «διαπραγματευτές» και η χώρα βρίσκεται διεθνώς, όχι για καλό, ξανά στα πρωτοσέλιδα. Μα για τον ίδιο λόγο που οδηγήθηκε στη χρεοκοπία: πληρώνει τη μετεμφυλιακή και μεταπολιτευτική κλεισούρα της, επιβιώνοντας μεν, διολισθαίνοντας δε, αργά αλλά σταθερά, σε κατάσταση έθνους σε παρακμή, στερούμενη επί σειρά δεκαετιών και ηγεσίας και θεσμών. Η αδυναμία ή η έλλειψη του ενός εξ αυτών θα μπορούσε να υποκαθίσταται/συμπληρώνεται από τη λειτουργία του άλλου, αλλά εν προκειμένω η έλλειψη και των δύο απεδείχθη και αποδεικνύεται καταστροφική.
Για τους θεσμούς, δηλαδή το νομικό πλαίσιο, ο βαθμός γραφειοκρατίας, το ρυθμιστικό πλαίσιο, η διαφθορά, η δίκαιη διαχείριση των δημόσιων συμβάσεων, η διαφάνεια, η λογοδοσία και η πολιτική εξάρτηση/ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, όπως είχαμε επισημάνει προ ετών (βλ. Θεσμοί, Διακυβέρνηση και Ανταγωνιστικότητα, ΗτΣ 18/9/2010 στην παρούσα στήλη), η Ελλάδα και οι περιφέρειές της κατατάσσονταν, σύμφωνα με στοιχεία του 2008 και 2009, στην τελευταία 27η θέση των τότε κρατών μελών της Ε.Ε. Αυτό συνδεόταν κυρίως με τη χείριστη 27η θέση της χώρας στη διαφθορά, τη συχνότητα της διαφθοράς και τις καταχρήσεις στον δημόσιο προϋπολογισμό.
Σημειωτέον δε ότι εάν η Εξεταστική για το δημόσιο χρέος, τη χρεοκοπία και τα μνημόνια χρειάζεται πρωτογενές υλικό για τα αίτια και την πορεία προς την καταστροφή δεν έχει παρά να επαναπροβάλει και να παρακολουθήσει καμιά σαρανταριά κοινοβουλευτικές συζητήσεις/ψηφοφορίες για τον ετήσιο προϋπολογισμό του κράτους, καθώς και τις αντίστοιχες συζητήσεις/ψηφοφορίες εγκρίσεων του ετήσιου απολογισμού του κράτους.
Έκτοτε εγχωρίως ως προς τη λειτουργία και την αξιοπιστία των θεσμών τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Σημειολογικώς είναι άξιον λόγου ότι κρίθηκε σκόπιμο να αποδοθεί η έννοια των θεσμών στη γνωστή τρόικα -τριμερή Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ οι οποίοι, καλώς ή κακώς, ως θεσμοί είναι αυτοί που είναι. Και οι οποίοι αντί να έχουν ως συνομιλητές τους σοβαρούς εγχώριους θεσμούς, απλά συνάντησαν απέναντί τους μια μνημονιο-αντιμνημονιακή αθεσμία, η οποία απλά εξυπηρετεί τον διαρκέστερο θεσμό του πελατειακού κράτους.
Για την ηγεσία τα πράγματα δεν ήταν και δεν είναι καλύτερα. Όπως έχουμε αναλύσει (βλ. Ηγεσία σε περίοδο κρίσης, ΗτΣ 24/4/2010), η ηγεσία δεν είναι η κατοχή της θέσης αλλά δραστηριότητα που κινητοποιεί τις δυνάμεις της προσαρμογής και της αλλαγής. Στις σημερινές (τότε) συνθήκες η αποτελεσματική ηγεσία προϋποθέτει πολιτική-πολιτισμική σύγκρουση με τη μεταπολιτευτική ιδεολογική και πολιτική κλεισούρα που εμποδίζει την ορατότητα σε προβλήματα, δυνατότητες και ευκαιρίες ώστε να συναντηθεί με την απαιτητική διάθεση των πολιτών για ριζικές τομές σε ό,τι ευθύνεται για την κρίση. Και, δυστυχώς, τέτοια ηγεσία δεν υπήρξε.
