14 Ιουνίου 2014, Η (ελληνική) κρίση στην Ευρωζώνη έχει μέλλον
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 14/6/2014
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 14/6/2014
Στη χώρα που πέντε χρόνια μετά τη χρεοκοπία της δεν έχει κατανοήσει τα θεμελιώδη αίτιά της, είναι ακόμη δυσκολότερο να γίνει αντιληπτό ότι αυτή η κρίση έχει μέλλον, και για την Ελλάδα και για την Ευρωζώνη, και τι αυτό συνεπάγεται. Πίσω από τις ετησίως εξελισσόμενες (και αναπόφευκτες) προσαρμογές στο δημοσιονομικό έλλειμμα και στο τρεχουσών συναλλαγών, υπάρχουν και μακροχρόνιες -αργόσυρτες- διαδικασίες οι οποίες βαρύνουν για δεκαετίες.
Η Ελλάδα είναι ακραία και μοναδική περίπτωση πρώτον, για τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα δημόσια χρέη που συσσώρευσε επί δεκαετίες στον μεταπολεμικό και στον μεταπολιτευτικό κύκλο της, και, δεύτερον, για τη συρρίκνωση και καταστροφή της παραγωγικής βάσης της. Είναι ταυτόχρονα οικονομία και κοινωνία του ευρωπαϊκού νότου που επέλεξε να συμμετάσχει σε μια οικονομική και νομισματική ένωση, στην οποία την πρωτοκαθεδρία είχαν, και έχουν, κοινωνίες και οικονομίες του αρχέτυπου των «ποικιλιών καπιταλισμού».
Οι νοτιοευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες, και κατεξοχήν η ελληνική, αποκλίνουν από τις πρότυπες «ποικιλίες καπιταλισμού» κι αυτή η απόκλιση έγκειται στην κοινωνικο-οικονομική δομή και την ιστορία τους, ακόμη και αυτή των τελευταίων δεκαετιών. Η συμμετοχή τους στη σύγχρονη νεωτερική παγκοσμιοποιημένη οικονομία βασίζεται, λιγότερο ή περισσότερο, σε παραδοσιακές οικονομικές και κοινωνικές δομές, θεσμούς και αξίες που έχουν τις ρίζες τους και τα χαρακτηριστικά τους στην πριν από την παγκοσμιοποίηση περίοδο.
H Ελλάδα είναι χαρακτηριστική περίπτωση, οικονομίας και κοινωνίας, που από νωρίς στην ευρωπαϊκή πορεία της προσπάθησε να μιμηθεί τα πολιτικά επιτεύγματα των μοντέλων από τις «ποικιλίες καπιταλισμού», είτε ριπτόμενη «στη θάλασσα για να μάθει να κολυμπάει», είτε (υποτίθεται) «εκσυγχρονιζόμενη». Και μετά από τέσσερεις δεκαετίες απεδείχθη ότι αυτό δεν κατέστη δυνατόν, λόγω της ανεπαρκούς στήριξης που μπορούσαν, και μπορούν, να προσφέρουν οι αξίες και οι θεσμοί της στις παραγωγικές δυνατότητες των πολιτών της.
Για το πώς και γιατί η Ελλάδα του μοντέλου 1949-2009 «συνετρίβη» ερχόμενη σε επαφή με την κοινή αγορά, την ενιαία αγορά, τη νομισματική ένωση, και τη σύγχρονη παγκοσμιοποίηση παραπέμπω στο περιεκτικό «Η παθογένεια της ελληνικής οικονομίας» (των Κ. Γάτσιου και Δ. Ιωάννου), Επιθεώρηση Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική, τεύχος 29, Ιούλιος-Οκτώβριος 2013, εκδόσεις Παπαζήση, (διαθέσιμο και στο διαδίκτυο). Η μετεμφυλιακή «απομυζητική» οικονομία και κοινωνία, ουδέποτε μετεξελίχθηκαν σε μία «ενσωματωτική» ανάπτυξη, που ενδογενώς αύξανε την ευημερία για να την διαχέει σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού. Και χρεοκόπησε.
Κρίσιμο για την επόμενη περίοδο είναι ότι η εξέλιξη του διεθνούς και ευρωπαϊκού περιβάλλοντος επιταχύνεται επιτείνοντας χαρακτηριστικά όπως το ακόμη μεγαλύτερο άνοιγμα των ευρωπαϊκών αγορών και η διεύρυνσή τους μέσω της διατλαντικής συμφωνίας, που σημαίνει ότι η κοινωνία-οικονομία που δεν έμαθαν να κολυμπούν στα 3 μποφόρ τώρα πρέπει να μάθουν να κολυμπούν στα 6-7 μποφόρ. Οι «προβληματικές» οικονομίες και χώρες, όπως η Ελλάδα, πρέπει να επαναπροσδιορίσουν την κοινωνική και οικονομική δομή τους με το πολιτικό σύστημά τους.
