14 Σεπτ. 2013 Τα στοιχειώδη της πολιτικής Απασχόλησης
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 14/9/2013
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 14/9/2013
Παρά την υπερπενταετή, και μείζονα, διαρθρωτική κατάρρευση της οικονομίας που έφερε το ΑΕΠ στο μείον 25% και την ανεργία στο 27,9% η πολιτική απασχόλησης μένει καθηλωμένη σε παθογένειες του παρελθόντος, στερούμενη ακόμη και στοιχειωδών αποσαφηνίσεων. Υπήρχε και υπάρχει ρητή ή άρρητη συστηματική εμμονή στο ότι αυτό που θα πρέπει να προστατευθεί δεν ήταν και δεν είναι ο μεμονωμένος πολίτης, ως δυνητική παραγωγική μονάδα, αλλά η συγκεκριμένη θέση απασχόλησης που κάλυπτε/καλύπτει, ακόμη και αν ήταν/είναι μη-ανταγωνιστική και μη-αποδοτική, οικονομικά και κοινωνικά.
Οι θεσμοί και οι πολιτικές που ρυθμίζουν το ανθρώπινο κεφάλαιο και την απασχόληση αντί να μεριμνούν ώστε να εφοδιάζουν τον πολίτη με δεξιότητες και γνώσεις για την καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του σε μία συνεχώς εξελισσόμενη διεθνή κοινωνία και αγορά, μέρος της οποίας είναι και η ελληνική, επί δεκαετίες μεριμνούσαν, αντίθετα, για τη διασφάλιση της «διά βίου» απασχόλησής του ασχέτως παραγωγικής συμβολής.
Στη μετεμφυλιακή περίοδο και στη δικτατορία αυτό πήρε, κυρίως, τη μορφή της θεσμοθέτησης των δεκάδων «κλειστών επαγγελμάτων», τα οποία παραμένουν μέχρι σήμερα. Αυτά, μαζί με τις περιζήτητες θέσεις στο Δημόσιο, ήταν η «ανταμοιβή» των εθνικοφρόνων για την πίστη τους στο σύστημα. Στη μεταπολιτευτική περίοδο πήρε τη μορφή της «δημοκρατικής κατάκτησης» της μαζικής εισόδου «εργαζομένων» στο ευρύτερο Δημόσιο.
Γι' αυτό ακόμη αγνοείται ότι δεν υπάρχουν διά βίου εξασφαλισμένες απασχολήσεις. Ότι το κράτος πρέπει να συνδράμει τον οικονομικά ενεργό πολίτη να ακολουθεί τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Όχι να επιχειρεί να του προσφέρει σταθερό εισόδημα και απασχόληση για το υπόλοιπο της ζωής του ασχέτως παραγωγικότητας και συνεισφοράς στην κοινωνία και την οικονομία. Αυτό καταλήγει (όπως κατέληξε) να είναι καταστροφικό για τον ίδιο τον πολίτη και αυτοκτονικό για την κοινωνία.
Ενας εργαζόμενος που έχοντας εξασφαλισμένη διά βίου απασχόληση και εισοδήματα δεν «υποχρεούται» από τις συνθήκες να προσαρμόσει τις γνώσεις, τις δεξιότητές του και τη δραστηριότητά του στις εξελισσόμενες ανάγκες της πραγματικότητας, δεν είναι σε θέση να συνεισφέρει θετικά στην οικονομική προσπάθεια της χώρας. Αντιστοίχως, ένας πολίτης που σε όλη του τη ζωή έμαθε να θεωρεί το εισόδημα κυρίως ως πρόσοδο από το κράτος και όχι ως αμοιβή της προσπάθειάς του είναι φυσικό να προσαρμόζει αναλόγως τις πολιτικές επιλογές και την πολιτική πράξη του.
Στην οικονομία οι άνθρωποι ενεργούν αντιδρώντας σε κίνητρα και ευκαιρίες, η μακροχρόνια επανάληψη των οποίων εμπεδώνει νοοτροπίες, συμπεριφορές και στερεότυπες κοινωνικές πρακτικές. Τα κίνητρα και οι ευκαιρίες που προσέφερε η ελληνική οικονομική πολιτική της περιόδου 1949-2009 διαμόρφωσαν μια μεταπρατική οικονομία και μια φοβική, έναντι της παραγωγής, κοινωνία με κύριο χαρακτηριστικό την αβυσσαλέα διάσταση μεταξύ πραγματικών δυνατοτήτων και (καταναλωτικών) φιλοδοξιών και απαιτήσεων. Η διέξοδος βρίσκεται αποκλειστικά σε οικονομικές πολιτικές και πολιτικές απασχόλησης στον αντίποδα των σφαλμάτων της μεταπολεμικής και της μεταπολιτευτικής περιόδου.
