20 Ιουλίου 2013 «Μεταπολίτευση» έγινε στην οικονομία;
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 20/7/2013
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 20/7/2013
Καθώς στις 24 Ιουλίου 2013 θα «εορτασθεί», σε συνθήκες (ελεγχόμενης) χρεοκοπίας, η 39η επέτειος της Μεταπολίτευσης, ευρισκόμενοι πλέον σχεδόν τέσσερις δεκαετίες από αυτήν, είναι καιρός να αναρωτηθούμε για, και να διερευνήσουμε χωρίς προκαταλήψεις, τα στοιχεία συνέχειας και τα στοιχεία μεταπολίτευσης που υπήρξαν στον τομέα της οικονομίας, ιδιαίτερα στα θεμελιώδη της. Υπήρξαν στην οικονομία τομές ανάλογες των της πολιτικής που περιόρισαν εγχώριες παθογένειες δεκαετιών;
Το ζήτημα είναι εάν η Ελλάδα μετά τη Μεταπολίτευση, μαζί με την κυρίως ενδογενή δημοκρατική πολιτική ζωή, απέκτησε, ή μετακινήθηκε προς, μία «ενδογενή» αναπτυξιακή δυναμική ικανή να στηρίζει την βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ευημερία και τη σταθερή και βελτιούμενη θέση της στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας και της παραγωγής; Οι κρίσεις το 1979, το 1983, το 1985 - 1986, το 1990 - 1992, κ.ο.κ. και εντέλει η τρέχουσα διαρθρωτική κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας το 2009 - 2013 οδηγούν σε αρνητική απάντηση.
Τα αίτια της τρέχουσας διαρθρωτικής κατάρρευσης δεν είναι συγκυριακά, αλλά έχουν βαθιές ρίζες πέρα από τις συγκυρίες/περιόδους που ακολούθησαν από τη Μεταπολίτευση του 1974 μέχρι σήμερα. Βαθιές ρίζες που συνδέονται σε σημαντικό βαθμό με το ότι η μεταπολίτευση δεν έλαβε χώρα, δεν άγγιξε τα παραδοσιακά θεμελιώδη της μεταπολεμικής μετεμφυλιακής ελληνικής οικονομίας. Συντήρησε τις αρχές και τα αντανακλαστικά μιας κλειστής και προστατευμένης οικονομίας, παρά τις ριζικές και ραγδαίες αλλαγές που ελάμβαναν χώρα διεθνώς.
Η μεταπολίτευση δεν ολοκληρώθηκε δίνοντας προτεραιότητα στην προστασία του πολίτη ως παραγωγού και ως δυνητικού παραγωγού, αρκούμενη στο να ενισχύσει και να επεκτείνει τη λογική της προστασίας των υφιστάμενων θέσεων απασχόλησης και αυτών που τις κατείχαν, ακόμη κι όταν ήταν μη ανταγωνιστικές και μη ανταποδοτικές. Η προστασία των κλειστών επαγγελμάτων της μετεμφυλιακής περιόδου και των κλειστών αγορών εργασίας με επίκεντρο τον δημόσιο τομέα, στη μακρά περίοδο της μεταπολίτευσης απλά «άνοιξαν» για να μαζικοποιηθούν, δεν άνοιξαν για να καταργηθούν, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στις γνώσεις, στις δεξιότητες, στην παραγωγή, στη δημιουργία.
Στα θεμελιώδη της οικονομικής πολιτικής η μεταπολίτευση δεν ολοκληρώθηκε θέτοντας σε προτεραιότητα τα δικαιώματα των πολιτών ως καταναλωτών για τις προσφερόμενες δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες και προϊόντα. Συνέχισε να διασφαλίζει, στο μέτρο του δυνατού, τα συμφέροντα των «παραγωγών» τους (του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα), συχνά βαφτίζοντάς τους όλους ως «στρατηγικού χαρακτήρα». Μπορεί να άλλαξαν τα «οικονομικά τζάκια», αλλά στους μηχανισμούς του ανταγωνισμού και της αγοράς δεν υπήρξε μεταπολίτευση: ο παραγωγικός ιστός της χώρας στερήθηκε τον δυναμισμό των κοσμογονικών εξελίξεων που ελάμβαναν χώρα διεθνώς και καθηλώθηκε από τον μεταπολιτευτικό προστατευτισμό, ο οποίος ήταν απλή συνέχεια του μεταπολεμικού, αλλά πολύ λιγότερο αναγκαίος και αποδοτικός εκείνου.
Σχεδόν τίποτε από ό,τι βασανίζει σήμερα την ελληνική οικονομία και τους πολίτες στην τρέχουσα διαρθρωτική κατάρρευση και χρεοκοπία δεν είναι ασυσχέτιστο με τη μεταπολίτευση που στην οικονομία ... δεν έγινε.
