27 Απρ. 2013 Το μέλλον των συλλογικών διαπραγματεύσεων
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 27/4/2013
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 27/4/2013
Τρία χρόνια τώρα άλλαξε άρδην το οικονομικό και το νομικό περιβάλλον των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα. Οι κυριότερες νομικές αλλαγές επήλθαν τον Φεβρουάριο του 2012 με τις εργασιακές ρυθμίσεις του Ν. 4046 και της Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου 6/2012. Συνταγματικές πλευρές τους κρίνονται αυτές τις ημέρες στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά ενδιαφέρον για το μέλλον των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα έχουν και οι εν τω μεταξύ εξελίξεις.
Το 2012 παρατηρείται ραγδαία υποχώρηση στον βαθμό ανανέωσης των διεπιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, ενός πλέγματος 200 κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων, βάσει των οποίων ρυθμιζόταν οι όροι αμοιβής και εργασίας σε ευρύτατους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Εξ αυτών μόνον το ένα δέκατο τελούν εν ισχύι το α' τρίμηνο του 2013. Οι λοιπές βρίσκονται σε εκκρεμότητα ανανέωσης.
Ταυτόχρονα, από το τέλος του 2011 πολλαπλασιάζονται οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας σε επίπεδο επιχειρήσεων. Ενώ τα τελευταία χρόνια πριν την τεχνική χρεοκοπία και την διαρθρωτική κατάρρευση της οικονομίας συνάπτονταν ετησίως 200 - 250 επιχειρησιακές, από το τέλος του 2011 έχουν συναφθεί πλέον των 1.000 και συνεχίζουν μήνα μήνα να αυξάνονται. Αφορούν όχι μόνον μεγάλες, αλλά και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που στο παρελθόν «καλύπτονταν» από κλαδικές και επαγγελματικές συλλογικές συμβάσεις.
Αυτές οι εξελίξεις του 2012 οδηγούν σε εξαιρετικά χαμηλότερο βαθμό κάλυψης της αγοράς εργασίας, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Παράλληλα οι κάθε είδους συλλογικές συμβάσεις που συνάπτονται το 2012 δείχνουν ανατροπές έναντι του παρελθόντος. Μία στις δύο κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συλλογικές συμβάσεις του 2012 προβλέπουν μειώσεις αποδοχών. Από τις 30 διεπιχειρησιακές συμβάσεις του 2012 το μεγαλύτερο μέρος (16) αφορά τον ευρύτερο τομέα του Τουρισμού.
Το 2012 αλλάζει και η παράδοση που ήθελε τις επιχειρησιακές συμβάσεις ως μηχανισμό βελτίωσης έναντι των κλαδικών και επαγγελματικών ρυθμίσεων. Οι επιχειρησιακές συμβάσεις αποτελούν πλέον κυρίως μηχανισμό εφαρμογής μειώσεων άνω του 15%. Η προσαρμογή στα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων της ΕΓΣΣΕ είναι η κεντρική τάση τους.
Η κλαδική μορφολογία των μειώσεων στις αμοιβές παρουσιάζει διαφοροποιήσεις μεταξύ της Μεταποίησης, όπου παρατηρείται κάποιος βαθμός σταθερότητας (36,1% των συμβάσεων διατηρούν τις αποδοχές σταθερές). Σε άλλους κλάδους το ποσοστό σταθερότητας είναι ελάχιστο, όπως π.χ. στο Εμπόριο με 3,7%, στα Ξενοδοχεία και Εστιατόρια με 1%, ενώ στον κλάδο των Κατασκευών απουσιάζουν παντελώς επιχειρησιακές συμβάσεις που διατηρούν τις αποδοχές σταθερές.
Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα της μελέτης μας από κοινού με τον κ. Κώστα Δ. Παπαδημητρίου υπό τον τίτλο «Οι Συλλογικές Διαπραγματεύσεις στην Ελλάδα τα έτη 2011 και 2012: Τάσεις, τομές και προοπτικές». Περισσότερα για αυτήν στο www.omed.gr.
Μένει δε να αποσαφηνισθεί από τις εξελίξεις του 2013, σε ποιο βαθμό αυτά τα φαινόμενα συνδέονται με συγκυριακή διαπραγματευτική ασυμφωνία μεταξύ των μερών (συγκυριακό αίτιο) ή/και με γενικότερη διαπραγματευτική αδυναμία (δομικό αίτιο) των μερών για την συλλογική ρύθμιση της αγοράς εργασίας.
Μένει δε να αποσαφηνισθεί από τις εξελίξεις του 2013, σε ποιο βαθμό αυτά τα φαινόμενα συνδέονται με συγκυριακή διαπραγματευτική ασυμφωνία μεταξύ των μερών (συγκυριακό αίτιο) ή/και με γενικότερη διαπραγματευτική αδυναμία (δομικό αίτιο) των μερών για την συλλογική ρύθμιση της αγοράς εργασίας.
