11 Αυγ. 2012 Οι κίνδυνοι των μεγάλων αλλαγών
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 11/8/2012
Αυτό που εν μέσω χρεοκοπίας, και λόγω αυτής, επιχειρείται στον ελληνικό δημόσιο τομέα δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη οικονομική ιστορία των κρατών-μελών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ. Το «επιχειρείται» είναι συζητήσιμο διότι, εντέλει, δεν είναι ακόμη σαφές εάν, σε ποιόν βαθμό, και τίνος είναι «κτήμα» («ιδιοκτησία» που έλεγε ο πρωθυπουργός σε πρόσφατη επιστολή του προς την Ευρωσύνοδο Κορυφής) το πρόγραμμα, τουλάχιστον στο σκέλος του για τον ελληνικό δημόσιο τομέα. Tης τριμερούς κυβέρνησης; Της τριμερούς Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ;
Το εν λόγω πρόγραμμα περιγράφεται «επί χάρτου» στο 2ο Μνημόνιο Οικονομικής και
Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής που υπέβαλε και ψήφισε, η Ελλάδα για να αναχρηματοδοτηθεί, και αναλύεται, κυρίως, στις τεχνικές εκθέσεις του ΔΝΤ και της Ε.Ε. για το 2ο Μνημόνιο. Μπορεί να συνοψισθεί σε τρεις κύριες συνιστώσες, εκ των οποίων κάθε μία, από μόνη της, διακρίνεται ως άνευ προηγουμένου έναντι άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ.
Πρώτη συνιστώσα είναι η δημοσιονομική συστολή. Στόχος είναι οι πρωτογενείς δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ να μειωθούν από 48,3% του 2009, και 43,4% του 2011 (ήδη η μείωση 2009-2011 φέρνει την Ελλάδα στο βάθρο των μεταλλίων), σε 40,4% το 2013 και σε 35,6% το 2015 (σχεδόν 13% του ΑΕΠ χαμηλότερα έναντι του 2009!). Στην πρόσφατη διεθνή οικονομική ιστορία δεν έχει υπάρξει «ομαλή» δημοσιονομική προσαρμογή τέτοιου εύρους. Στην διεθνή βιβλιογραφία η Νέα Ζηλανδία των αρχών της δεκαετίας του 1990 είναι η ακραία περίπτωση δημοσιονομικής προσαρμογής όπου με το «Mother of all Budgets» του 1991 «δοκιμάζονταν τα όρια» οικονομίας και κοινωνίας. Το ελληνικό εγχείρημα είναι ευρύτερο και πολλαπλάσιο.
Δεύτερη συνιστώσα είναι η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης (Public Management Reform) η οποία περιλαμβάνει «τα πάντα όλα». Κεντρική κυβέρνηση και διοίκηση, περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση, χρηματοοικονομική διαχείριση δημοσίου, σύστημα υγείας, σύστημα ασφάλισης, συντάξεων, κοκ. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες σε όλα τα κράτη της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ εφαρμόσθηκαν, υπό την επιρροή των ιδεών και της μόδας του New Public Management, εκτενείς μεταρρυθμίσεις σε τομείς εκ των ανωτέρω. Η Ελλάδα μοιάζει μοναδική καθώς όλες οι μεταρρυθμίσεις επιχειρούνται ταυτοχρόνως. Συχνότατα χωρίς κατανόηση, και συνέχεια, από τους επίδοξους «μεταρρυθμιστές» στο τι θέλουν να κάνουν.
Τρίτη συνιστώσα είναι οι αποκρατικοποιήσεις. Το πρόγραμμα λέει ότι η Ελλάδα, τη δεκαετία 2011-2021, θα αποκρατικοποιήσει αξίες ύψους 50 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν της τάξης του 25% του τρέχοντος ΑΕΠ. Πρόκειται για μέγεθος που συγκρίνεται με εκείνα των κρατών του «υπαρκτού σοσιαλισμού», μετά την κατάρρευσή τους ή των κρατών της Λατινικής Αμερικής (Αργεντινή 1990-1999, Βολιβία 1995-2008) που μετέπειτα γνώρισαν, αντιστοίχως, χρεοκοπίες και κρίσεις.
Αυτή είναι η «μεγάλη εικόνα» του (ψηφισμένου) προγράμματος. Αγνοώντας την, ή μη λαμβάνοντάς την υπόψη (αφενός τους στόχους, αφετέρου τα μέσα) καμιά εκ των τριμερών «δεν πάει» ούτε μήνες μακριά.
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 11/8/2012
Αυτό που εν μέσω χρεοκοπίας, και λόγω αυτής, επιχειρείται στον ελληνικό δημόσιο τομέα δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη οικονομική ιστορία των κρατών-μελών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ. Το «επιχειρείται» είναι συζητήσιμο διότι, εντέλει, δεν είναι ακόμη σαφές εάν, σε ποιόν βαθμό, και τίνος είναι «κτήμα» («ιδιοκτησία» που έλεγε ο πρωθυπουργός σε πρόσφατη επιστολή του προς την Ευρωσύνοδο Κορυφής) το πρόγραμμα, τουλάχιστον στο σκέλος του για τον ελληνικό δημόσιο τομέα. Tης τριμερούς κυβέρνησης; Της τριμερούς Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ;
Το εν λόγω πρόγραμμα περιγράφεται «επί χάρτου» στο 2ο Μνημόνιο Οικονομικής και
Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής που υπέβαλε και ψήφισε, η Ελλάδα για να αναχρηματοδοτηθεί, και αναλύεται, κυρίως, στις τεχνικές εκθέσεις του ΔΝΤ και της Ε.Ε. για το 2ο Μνημόνιο. Μπορεί να συνοψισθεί σε τρεις κύριες συνιστώσες, εκ των οποίων κάθε μία, από μόνη της, διακρίνεται ως άνευ προηγουμένου έναντι άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ.
Πρώτη συνιστώσα είναι η δημοσιονομική συστολή. Στόχος είναι οι πρωτογενείς δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ να μειωθούν από 48,3% του 2009, και 43,4% του 2011 (ήδη η μείωση 2009-2011 φέρνει την Ελλάδα στο βάθρο των μεταλλίων), σε 40,4% το 2013 και σε 35,6% το 2015 (σχεδόν 13% του ΑΕΠ χαμηλότερα έναντι του 2009!). Στην πρόσφατη διεθνή οικονομική ιστορία δεν έχει υπάρξει «ομαλή» δημοσιονομική προσαρμογή τέτοιου εύρους. Στην διεθνή βιβλιογραφία η Νέα Ζηλανδία των αρχών της δεκαετίας του 1990 είναι η ακραία περίπτωση δημοσιονομικής προσαρμογής όπου με το «Mother of all Budgets» του 1991 «δοκιμάζονταν τα όρια» οικονομίας και κοινωνίας. Το ελληνικό εγχείρημα είναι ευρύτερο και πολλαπλάσιο.
Δεύτερη συνιστώσα είναι η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης (Public Management Reform) η οποία περιλαμβάνει «τα πάντα όλα». Κεντρική κυβέρνηση και διοίκηση, περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση, χρηματοοικονομική διαχείριση δημοσίου, σύστημα υγείας, σύστημα ασφάλισης, συντάξεων, κοκ. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες σε όλα τα κράτη της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ εφαρμόσθηκαν, υπό την επιρροή των ιδεών και της μόδας του New Public Management, εκτενείς μεταρρυθμίσεις σε τομείς εκ των ανωτέρω. Η Ελλάδα μοιάζει μοναδική καθώς όλες οι μεταρρυθμίσεις επιχειρούνται ταυτοχρόνως. Συχνότατα χωρίς κατανόηση, και συνέχεια, από τους επίδοξους «μεταρρυθμιστές» στο τι θέλουν να κάνουν.
Τρίτη συνιστώσα είναι οι αποκρατικοποιήσεις. Το πρόγραμμα λέει ότι η Ελλάδα, τη δεκαετία 2011-2021, θα αποκρατικοποιήσει αξίες ύψους 50 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν της τάξης του 25% του τρέχοντος ΑΕΠ. Πρόκειται για μέγεθος που συγκρίνεται με εκείνα των κρατών του «υπαρκτού σοσιαλισμού», μετά την κατάρρευσή τους ή των κρατών της Λατινικής Αμερικής (Αργεντινή 1990-1999, Βολιβία 1995-2008) που μετέπειτα γνώρισαν, αντιστοίχως, χρεοκοπίες και κρίσεις.
Αυτή είναι η «μεγάλη εικόνα» του (ψηφισμένου) προγράμματος. Αγνοώντας την, ή μη λαμβάνοντάς την υπόψη (αφενός τους στόχους, αφετέρου τα μέσα) καμιά εκ των τριμερών «δεν πάει» ούτε μήνες μακριά.
