17 Δεκεμβρίου 2016 Οι συστάσεις των ξένων εμπειρογνωμόνων
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 17/12/2016
Δεν έχει υπάρξει άλλη χώρα στον σύγχρονο κόσμο που να αποτελεί για τόσα χρόνια, για τέτοιο εύρος θεμάτων, αντικείμενο τόσων συστάσεων από ξένους εμπειρογνώμονες, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο εφήμερου, ρηχού, και συχνότατα άστοχου σχολιασμού, όπως η Ελλάδα των τελευταίων επτά ετών, ενώ οι ενδογενείς προσεγγίσεις και λύσεις απουσιάζουν παντελώς. Κι αυτό ισχύει είτε για τους αυτόκλητους, είτε για τους επιλεγμένους από τους λεγόμενους «θεσμούς» αλλά και από τις λεγόμενες εθνικές κυβερνήσεις.
Ισχύει τόσο για θέματα όχι ευρείας δημοσιότητας όσο και για τα υποτιθέμενα μείζονος πολιτικού ενδιαφέροντος, τις λεγόμενες «κόκκινες γραμμές», όπως π.χ. εργασιακά. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελούν οι Συστάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την αναθεώρηση των θεσμών της ελληνικής αγοράς εργασίας (Recommendations Expert Group for the Review of Greek Labour Market Institutions, 27 September 2016), επιτροπής που ορίσθηκε μεταξύ Υπουργείου Εργασίας και «θεσμών», και παρακολουθούσε η νυν Υπουργός.
Για το θέμα των ομαδικών απολύσεων οι συστάσεις των προταθέντων από το υπουργείο εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι έχουν αναμφισβήτητα καλές προθέσεις, προτείνεται (βλ. σελ. 14) η επιλογή του συντομότερου, και ευέλικτου, χρόνου εργασίας για περιόδους εποχικών οικονομικών δυσκολιών για τις επιχειρήσεις, ώστε να προλαμβάνονται οι ομαδικές απολύσεις, να υπάρχει επιδότηση για την απώλεια χρόνου εργασίας και εισοδήματος, και εντέλει όταν αποκαθίσταται η ομαλότητα να επιστρέφουν οι εργαζόμενοι στην πλήρη κανονική απασχόληση.
Οι καλές συστάσεις του εκλεκτού Γερμανού εμπειρογνώμονα που τις συνέταξε, και όσων τις συνυπέγραψαν, αγνοούν ότι ο περιορισμός του χρόνου εργασίας εφαρμόσθηκε εκτενώς και στην Ελλάδα αμέσως μετά την κατάρρευση του 2010. Με την εκ περιτροπής εργασία που αφορά είτε μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη απασχόληση σε εκ περιτροπής απασχόληση με συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη, είτε μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη απασχόληση σε εκ περιτροπής απασχόληση με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Τα πρώτα χρόνια της κατάρρευσης μηνιαίως κατά μέσο όρο 2 έως 3 χιλιάδες ατομικές συμβάσεις και θέσεις εργασίας μετατρέπονταν για πολύμηνες και διαδοχικές περιόδους σε εκ περιτροπής. Η επιδότηση δεν ήταν εφικτή λόγω της μεγαλειώδους χρεοκοπίας του ελληνικού δημοσίου. Εν συνεχεία αυτό γενικεύθηκε με τον μηχανισμό των νέων προσλήψεων με συμβάσεις εκ περιτροπής και μερικής απασχόλησης.
Υπάρχει όμως μία δομική διαφορά μεταξύ των ωραίων προτάσεων που λειτούργησαν διαφορετικά στη Γερμανία και αλλού στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, και στην Ελλάδα. Εκείνοι, εργοδότες, συνδικάτα και οικονομική πολιτική είχαν φροντίσει να διατηρούν και να ενισχύουν τις εγχώριες επιχειρήσεις τους παραγωγής διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, ενώ εδώ τις καταστρέφαμε ακόμη και την περίοδο της υποτιθέμενης ανάπτυξης. Σε αυτές τις επιχειρήσεις μπορούσαν να ανακτηθούν οι θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Κι εδώ λειτούργησε μόνο σε εκείνες τις επιχειρήσεις διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών που με αναπροσαρμογές κατάφεραν να επιβιώσουν και από την κατάρρευση του 2010-2013 και από τα capital controls του 2015. Όμως όπου οι σχέσεις ήταν και παρέμειναν συγκρουσιακές και αδιέξοδες, χαθήκαν και οι θέσεις εργασίας και οι επιχειρήσεις ολόκληρες, μικρές, μεσαίες, μεγάλες.
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 17/12/2016
Δεν έχει υπάρξει άλλη χώρα στον σύγχρονο κόσμο που να αποτελεί για τόσα χρόνια, για τέτοιο εύρος θεμάτων, αντικείμενο τόσων συστάσεων από ξένους εμπειρογνώμονες, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο εφήμερου, ρηχού, και συχνότατα άστοχου σχολιασμού, όπως η Ελλάδα των τελευταίων επτά ετών, ενώ οι ενδογενείς προσεγγίσεις και λύσεις απουσιάζουν παντελώς. Κι αυτό ισχύει είτε για τους αυτόκλητους, είτε για τους επιλεγμένους από τους λεγόμενους «θεσμούς» αλλά και από τις λεγόμενες εθνικές κυβερνήσεις.
Ισχύει τόσο για θέματα όχι ευρείας δημοσιότητας όσο και για τα υποτιθέμενα μείζονος πολιτικού ενδιαφέροντος, τις λεγόμενες «κόκκινες γραμμές», όπως π.χ. εργασιακά. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελούν οι Συστάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την αναθεώρηση των θεσμών της ελληνικής αγοράς εργασίας (Recommendations Expert Group for the Review of Greek Labour Market Institutions, 27 September 2016), επιτροπής που ορίσθηκε μεταξύ Υπουργείου Εργασίας και «θεσμών», και παρακολουθούσε η νυν Υπουργός.
Για το θέμα των ομαδικών απολύσεων οι συστάσεις των προταθέντων από το υπουργείο εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι έχουν αναμφισβήτητα καλές προθέσεις, προτείνεται (βλ. σελ. 14) η επιλογή του συντομότερου, και ευέλικτου, χρόνου εργασίας για περιόδους εποχικών οικονομικών δυσκολιών για τις επιχειρήσεις, ώστε να προλαμβάνονται οι ομαδικές απολύσεις, να υπάρχει επιδότηση για την απώλεια χρόνου εργασίας και εισοδήματος, και εντέλει όταν αποκαθίσταται η ομαλότητα να επιστρέφουν οι εργαζόμενοι στην πλήρη κανονική απασχόληση.
Οι καλές συστάσεις του εκλεκτού Γερμανού εμπειρογνώμονα που τις συνέταξε, και όσων τις συνυπέγραψαν, αγνοούν ότι ο περιορισμός του χρόνου εργασίας εφαρμόσθηκε εκτενώς και στην Ελλάδα αμέσως μετά την κατάρρευση του 2010. Με την εκ περιτροπής εργασία που αφορά είτε μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη απασχόληση σε εκ περιτροπής απασχόληση με συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη, είτε μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη απασχόληση σε εκ περιτροπής απασχόληση με μονομερή απόφαση του εργοδότη.
Τα πρώτα χρόνια της κατάρρευσης μηνιαίως κατά μέσο όρο 2 έως 3 χιλιάδες ατομικές συμβάσεις και θέσεις εργασίας μετατρέπονταν για πολύμηνες και διαδοχικές περιόδους σε εκ περιτροπής. Η επιδότηση δεν ήταν εφικτή λόγω της μεγαλειώδους χρεοκοπίας του ελληνικού δημοσίου. Εν συνεχεία αυτό γενικεύθηκε με τον μηχανισμό των νέων προσλήψεων με συμβάσεις εκ περιτροπής και μερικής απασχόλησης.
Υπάρχει όμως μία δομική διαφορά μεταξύ των ωραίων προτάσεων που λειτούργησαν διαφορετικά στη Γερμανία και αλλού στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, και στην Ελλάδα. Εκείνοι, εργοδότες, συνδικάτα και οικονομική πολιτική είχαν φροντίσει να διατηρούν και να ενισχύουν τις εγχώριες επιχειρήσεις τους παραγωγής διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, ενώ εδώ τις καταστρέφαμε ακόμη και την περίοδο της υποτιθέμενης ανάπτυξης. Σε αυτές τις επιχειρήσεις μπορούσαν να ανακτηθούν οι θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Κι εδώ λειτούργησε μόνο σε εκείνες τις επιχειρήσεις διεθνώς εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών που με αναπροσαρμογές κατάφεραν να επιβιώσουν και από την κατάρρευση του 2010-2013 και από τα capital controls του 2015. Όμως όπου οι σχέσεις ήταν και παρέμειναν συγκρουσιακές και αδιέξοδες, χαθήκαν και οι θέσεις εργασίας και οι επιχειρήσεις ολόκληρες, μικρές, μεσαίες, μεγάλες.
