16 Απριλίου 2016 Το Εθνικό Σύμφωνο στη Φινλανδία
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 16/4/2016
Ας αφήσουμε για λίγο στην άκρη τις εγχώριες εξελίξεις, που περιλαμβάνουν πολλές «επαναλήψεις προηγουμένων», καίτοι οι πρωταγωνιστές φαίνεται να το αγνοούν. Τα οικονομικά και κοινωνικά πράγματα, αν και δύσκολα, δεν είναι το ίδιο στάσιμα, και αδιέξοδα, παντού στην Ευρώπη. Η Φινλανδία, χώρα εταίρος εν ΕΕ και ευρώ, και δανειστής του χρεοκοπημένου ελληνικού δημοσίου, με πληθυσμό μισό της Ελλάδος, αντιμετωπίζει την δική της κρίση και τις δικές της πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις.
Ο τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός (Κέντρου, Εθνικής Συμμαχίας, Αληθινών Φινλανδών) που προέκυψε προ έτους, από τις εκλογές του Απριλίου 2015, ενόψει των επιδεινούμενων οικονομικών και κοινωνικών δεικτών έθεσε ως προτεραιότητα να αντιμετωπίσει το χάσμα ανταγωνιστικότητας (που εκτιμάται μεταξύ 10 και 15%) έναντι των ανταγωνιστριών χωρών της.
Ακολουθώντας την παράδοση δεκαετιών, που και στο παρελθόν έβγαλε την Φινλανδία από τα δύσκολα, η κυβέρνηση κάλεσε την άνοιξη του 2015 σε εθνικό τριμερή διάλογο τις εθνικές συνομοσπονδίες εργαζομένων και εργοδοτών με σκοπό ένα κοινωνικό συμβόλαιο που θα μείωνε το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος και θα βελτίωνε την σχετική οικονομική ανταγωνιστικότητα της Φινλανδίας. Οι διαπραγματεύσεις δεν ευοδώθηκαν και το φθινόπωρο του 2015 η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα κινηθεί μονομερώς νομοθετώντας δημοσιονομικά και φορολογικά μέτρα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, καθώς και αλλαγές στην αγορά εργασίας. Εξ αυτού του λόγου ο περασμένος Σεπτέμβριος στην Φινλανδία ήταν «θερμός», με απεργίες και διαδηλώσεις που στρεφόταν εναντίον και του περιεχομένου των μέτρων αλλά και κατά της διαδικασίας μονομερούς νομοθέτησής τους.
Οι διαπραγματεύσεις επανεκκίνησαν τον Ιανουάριο 2016 και στο τέλος Μαρτίου επετεύχθη τριμερής συμφωνία με την μορφή Εθνικού Συμφώνου για την Ανταγωνιστικότητα, που έχει ως στόχους α) βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εργασίας και των επιχειρήσεων στη Φινλανδία, β) ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, γ) δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δ) στήριξη της δημοσιονομικής προσαρμογής, και ε) προώθηση των τοπικών συλλογικών διαπραγματεύσεων μέσω των εθνικών συλλογικών συμβάσεων.
Για την επίτευξη αυτών των στόχων τα φινλανδικά συνδικάτα (από τα ισχυρότερα στην ΕΕ) συμφώνησαν, μεταξύ άλλων, να αυξηθεί ο ετήσιος χρόνος εργασίας των εργαζομένων κατά 24 ώρες χωρίς αυξήσεις μισθών, ούτε το επόμενο έτος, το κόστος ορισμένων εργοδοτικών εισφορών (1,2% και 0,85%) να μεταφερθεί στους εργαζόμενους, και το επίδομα αδείας των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα θα μειωθεί κατά 30%. Το Σύμφωνο υιοθέτησε την λογική της «δημοσιονομικής υποτίμησης» με σκοπό την στήριξη της φινλανδικής παραγωγής και ανταγωνιστικότητας.
Η απομείωση του επιδόματος αδείας στον φινλανδικό δημόσιο τομέα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ως γνωστόν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καταβάλλονται 12 μισθοί ετησίως. Σε Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία καταβάλλονται 14 μισθοί (Δώρα Χριστουγέννων, ½ για Πάσχα και ½ για Επίδομα Αδείας). Στην Φινλανδία είχε εισαχθεί μεταπολεμικά το Επίδομα Αδείας στην βιομηχανία (ως κίνητρο των εργατών που έφευγαν για την καλοκαιρινή άδειά τους και δεν επέστρεφαν, μεταναστεύοντας στην Σουηδική βιομηχανία, και καταβαλλόταν μετά την επιστροφή τους από την άδεια). Για λόγους ισότητας είχε επεκταθεί και στον δημόσιο τομέα.
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 16/4/2016
Ας αφήσουμε για λίγο στην άκρη τις εγχώριες εξελίξεις, που περιλαμβάνουν πολλές «επαναλήψεις προηγουμένων», καίτοι οι πρωταγωνιστές φαίνεται να το αγνοούν. Τα οικονομικά και κοινωνικά πράγματα, αν και δύσκολα, δεν είναι το ίδιο στάσιμα, και αδιέξοδα, παντού στην Ευρώπη. Η Φινλανδία, χώρα εταίρος εν ΕΕ και ευρώ, και δανειστής του χρεοκοπημένου ελληνικού δημοσίου, με πληθυσμό μισό της Ελλάδος, αντιμετωπίζει την δική της κρίση και τις δικές της πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις.
Ο τρικομματικός κυβερνητικός συνασπισμός (Κέντρου, Εθνικής Συμμαχίας, Αληθινών Φινλανδών) που προέκυψε προ έτους, από τις εκλογές του Απριλίου 2015, ενόψει των επιδεινούμενων οικονομικών και κοινωνικών δεικτών έθεσε ως προτεραιότητα να αντιμετωπίσει το χάσμα ανταγωνιστικότητας (που εκτιμάται μεταξύ 10 και 15%) έναντι των ανταγωνιστριών χωρών της.
Ακολουθώντας την παράδοση δεκαετιών, που και στο παρελθόν έβγαλε την Φινλανδία από τα δύσκολα, η κυβέρνηση κάλεσε την άνοιξη του 2015 σε εθνικό τριμερή διάλογο τις εθνικές συνομοσπονδίες εργαζομένων και εργοδοτών με σκοπό ένα κοινωνικό συμβόλαιο που θα μείωνε το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος και θα βελτίωνε την σχετική οικονομική ανταγωνιστικότητα της Φινλανδίας. Οι διαπραγματεύσεις δεν ευοδώθηκαν και το φθινόπωρο του 2015 η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα κινηθεί μονομερώς νομοθετώντας δημοσιονομικά και φορολογικά μέτρα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, καθώς και αλλαγές στην αγορά εργασίας. Εξ αυτού του λόγου ο περασμένος Σεπτέμβριος στην Φινλανδία ήταν «θερμός», με απεργίες και διαδηλώσεις που στρεφόταν εναντίον και του περιεχομένου των μέτρων αλλά και κατά της διαδικασίας μονομερούς νομοθέτησής τους.
Οι διαπραγματεύσεις επανεκκίνησαν τον Ιανουάριο 2016 και στο τέλος Μαρτίου επετεύχθη τριμερής συμφωνία με την μορφή Εθνικού Συμφώνου για την Ανταγωνιστικότητα, που έχει ως στόχους α) βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εργασίας και των επιχειρήσεων στη Φινλανδία, β) ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, γ) δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δ) στήριξη της δημοσιονομικής προσαρμογής, και ε) προώθηση των τοπικών συλλογικών διαπραγματεύσεων μέσω των εθνικών συλλογικών συμβάσεων.
Για την επίτευξη αυτών των στόχων τα φινλανδικά συνδικάτα (από τα ισχυρότερα στην ΕΕ) συμφώνησαν, μεταξύ άλλων, να αυξηθεί ο ετήσιος χρόνος εργασίας των εργαζομένων κατά 24 ώρες χωρίς αυξήσεις μισθών, ούτε το επόμενο έτος, το κόστος ορισμένων εργοδοτικών εισφορών (1,2% και 0,85%) να μεταφερθεί στους εργαζόμενους, και το επίδομα αδείας των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα θα μειωθεί κατά 30%. Το Σύμφωνο υιοθέτησε την λογική της «δημοσιονομικής υποτίμησης» με σκοπό την στήριξη της φινλανδικής παραγωγής και ανταγωνιστικότητας.
Η απομείωση του επιδόματος αδείας στον φινλανδικό δημόσιο τομέα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ως γνωστόν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καταβάλλονται 12 μισθοί ετησίως. Σε Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία καταβάλλονται 14 μισθοί (Δώρα Χριστουγέννων, ½ για Πάσχα και ½ για Επίδομα Αδείας). Στην Φινλανδία είχε εισαχθεί μεταπολεμικά το Επίδομα Αδείας στην βιομηχανία (ως κίνητρο των εργατών που έφευγαν για την καλοκαιρινή άδειά τους και δεν επέστρεφαν, μεταναστεύοντας στην Σουηδική βιομηχανία, και καταβαλλόταν μετά την επιστροφή τους από την άδεια). Για λόγους ισότητας είχε επεκταθεί και στον δημόσιο τομέα.
