12 Απριλ. 2014 Έξοδος από το μέτρο και τη λογική;
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 12/4/2014
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 12/4/2014
Ενας λόγος να μείνει στην ιστορία η περιώνυμη «έξοδος» του ελληνικού δημοσίου στις αγορές, δεν είναι το γεγονός καθεαυτό, αλλά όσα εγχωρίως εξελίχθησαν περί αυτό: η μυθοποίηση ή η δαιμονοποίησή του. Ευτυχώς η «έξοδος» δεν προγραμματίσθηκε να λάβει χώρα ανήμερα του Λαζάρου ή ανήμερα της Αναστάσεως, ώστε να έχει είτε ισχυρότερους συμβολισμούς για τους μεν, είτε ακόμη βαθύτερες διχαστικές συνέπειες περιδίνησης και απομάκρυνσης από την πραγματικότητα για τους δε.
Μα δεν είναι σημαντικό να πραγματοποιηθεί η «έξοδος» στις αγορές; Βεβαίως και είναι. Διότι τα «προγράμματα στήριξης», μεταξύ των οποίων και το ελληνικό, έχουν ορισμένο χρονικό ορίζοντα και πεπερασμένους πόρους. Η παραμονή σε κατάσταση διαρκούς χρεοκοπίας και διαρκούς διακρατικού δανεισμού, ούτως ή άλλως, δεν είναι επιλογή για καμία κυβέρνηση, πουθενά στον κόσμο. Παρά την εγχωρίως υπαρκτή απαίτηση, το δημόσιο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος να χρηματοδοτείται αενάως από ξένους (κρατικούς, διακρατικούς ή άλλους) δανειστές.
Υπάρχει όμως μία ουσιώδης διαφορά μεταξύ «εξόδου» και «επιστροφής» στις αγορές. Και η Ελλάδα κάποια στιγμή θα έπρεπε να πράξει αυτό που έπραξαν και άλλες χώρες (Ιρλανδία, Πορτογαλία) που προσέφυγαν σε «προγράμματα στήριξης» και σε «μνημόνια», καίτοι δεν τηρήθηκε μεταξύ τους το first in first out, καθώς οι άλλες χώρες, εφαρμόζοντας τα προγράμματά τους αποτελεσματικότερα, οδήγησαν στο last in first out.
Η Ιρλανδία π.χ. που «βγήκε από το μνημόνιο» τον Δεκέμβριο 2013, «επέστρεψε» εν συνεχεία στις αγορές, ενώ είχε πραγματοποιήσει «εξόδους» κατά την διάρκεια του 2013: τον Ιανουάριο με ομόλογο 2,5 δισ. ευρώ λήξης το 2017 με επιτόκιο 3,32% και τον Μάρτιο με 10ετές ομόλογο 5 δισ. ευρώ, το πρώτο μετά τον Ιανουάριο 2010, με επιτόκιο 4,15%. Μέσω αυτών των «εξόδων», και βασιζόμενη στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής και στα θεμελιώδη της οικονομίας της, εντέλει «επέστρεψε» στις αγορές το 2014.
Η προχθεσινή ελληνική «έξοδος» είναι κάτι ανάλογο της ιρλανδικής «εξόδου» τον Ιανουάριο του 2013, αν και στο ελληνικό πρόγραμμα υπάρχουν (ακόμη) σημαντικές εκκρεμότητες και τα παραγωγικά θεμελιώδη της ελληνικής οικονομίας είναι δυσμενέστερα. Η Ελλάδα πραγματοποίησε μεν μία «έξοδο» στις αγορές, αλλά έχει μακρύ δρόμο για να «επιστρέψει» σε αυτές, και, εν τω μεταξύ, η εξυπηρέτηση του χρέους της τον Μάιο 2014 και στη συνέχεια εξαρτάται από την, σε υποδόσεις, εκταμίευση των (προηγουμένων) δόσεων του «Μνημονίου».
Γι' αυτό παρά τα θρυλούμενα ένθεν κακείθεν, η χώρα και η (όποια) κυβέρνηση, δεν έχουν περιθώρια αναπαραγωγής με έργα γνωστών παθογενειών περί τον δημόσιο δανεισμό, οι οποίες αναπαράγονται, ωστόσο, στα λόγια λόγω ροπής αδρανείας. Τις τελευταίες δεκαετίες οι κυβερνώντες, ενστικτωδώς σχεδόν, κάθε φορά που αντιμετώπιζαν κάποια δυσκολία, αντί να προσπαθήσουν να την αντιμετωπίσουν με πρακτικές διευθετήσεις και μεταρρυθμίσεις, προτιμούσαν να στραφούν στο εξωτερικό δανεισμό προκειμένου να λύσουν το πρόβλημα, «εξαγοράζοντας» με τα δανεικά εχθρούς και φίλους που βρίσκονταν πίσω από αυτό. Πρόσκαιρα βεβαίως, έως ότου το πρόβλημα επιστρέψει σε μεγαλύτερες ακόμα διαστάσεις.
