7 Δεκ. 2013 «Ανατολικά του Σουέζ»
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 7/12/2013
Η έκφραση «Ανατολικά του Σουέζ» εισήλθε στη διεθνή πολιτική ορολογία όταν μεταξύ 1968 και 1971 διαδοχικοί Βρετανοί πρωθυπουργοί, ο Εργατικός Χάρολντ Ουίλσον το 1968 και ο Συντηρητικός Έντουαρντ Χηθ μετά το 1970, παρά τις διαφορές τους, αποφάσισε ο μεν και υλοποίησε ο δε την απόφαση απόσυρσης της (πάλαι ποτέ αυτοκρατορικής) Βρετανίας από κάθε στρατιωτική παρουσία της ανατολικά του Σουέζ. Ακόμη συζητείται εάν και πώς η προηγηθείσα υποτίμηση της στερλίνας, στις αρχές του 1968, ήταν αιτία ή αιτιατό αυτής της ιστορικής υποχώρησης.
Η έκφραση «στιγμές Ανατολικά του Σουέζ» γίνεται σήμερα χρήσιμη στην ανάλυση της δημοσιονομικής κρίσης και των επιπτώσεών της στο εύρος, στη βιωσιμότητα και στη λειτουργία του κράτους και του κοινωνικού κράτους του μεταπολεμικά αναπτυγμένου δυτικού κόσμου. Εν μέσω της τρέχουσας ιστορικής κρίσης, καθώς περιορίζονται τα δημόσια έσοδα και οι δημόσιες δαπάνες, οι επιλογές πολιτικής για τον περιορισμό του κόστους του δημόσιου τομέα μπορούν να συνοψισθούν σε τρεις εκδοχές.
Πρώτον, σε επιλογές επανεκκίνησης και ενίσχυσης των μεταρρυθμίσεων του δημοσίου που έλαβαν χώρα τα προηγούμενα έτη, δεύτερον, σε επιλογές συνολικού ανασχεδιασμού των δημοσίων τομέων και των υπηρεσιών τους, και τρίτον, (και αυτό είναι ένα νέο στοιχείο) σε επιλογές τύπου «στιγμές Ανατολικά του Σουέζ». Οι επιλογές για «στιγμές Ανατολικά του Σουέζ» αφορούν την οριστική, και ιστορική, απόσυρση του κράτους από την παροχή υπηρεσιών από πεδία όπου πριν υπήρχε εδραιωμένη η παρουσία του. Ο συνδυασμός των τριών επιλογών ποικίλλει από χώρα σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό είναι το συμπέρασμα των αναλύσεων που περιλαμβάνονται στο ειδικό τεύχος του European Journal of Industrial Relations, Vol. 19, No 4, Δεκεμβρίου 2013, που μόλις κυκλοφόρησε αφιερωμένο στο θέμα Reframing public service employment relations.
Εκεί αναλύεται το νέο πλαίσιο των σχέσεων εργασίας στις δημόσιες υπηρεσίες με αναφορά στις εμπειρίες και στις εξελίξεις στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, την Γερμανία, την Δανία και την Ελλάδα, όπως διαμορφώνεται υπό την επίδραση της οικονομικής κρίσης και της νέας οικονομικής διακυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μεταξύ αυτών αναλύεται και η ελληνική περίπτωση, στο Christos A. Ioannou, Greek public service employment relations: A Gordian knot in the era of sovereign default, European Journal of Industrial Relations, 19(4) 295-308.
Στην ελληνική περίπτωση οι επιλογές βασίζονται κυρίως στον (αναγκαίο και αναδυόμενο) συνολικό ανασχεδιασμό του δημόσιου τομέα και των υπηρεσιών του, περιλαμβάνουν δε και επιλογές τύπου «στιγμές Ανατολικά του Σουέζ», δηλαδή απόσυρση των κρατικών υπηρεσιών από περιοχές πολιτικής και παροχών όπου πριν αυτό θεωρούταν δεδομένο. Το εύρος αυτής της απόσυρσης συναρτάται από τον συνδυασμό μεταρρυθμίσεων και δημοσιονομικής προσαρμογής. Όσο αποτελεσματικότερες και αποδοτικότερες μεταρρυθμίσεις υλοποιηθούν, τόσο η δημοσιονομική προσαρμογή και βιωσιμότητα θα επιφέρουν λιγότερες αποσύρσεις de facto και de jure από την παροχή δημοσίων υπηρεσιών. Πρόκειται για μια συζήτηση που πρέπει να γίνει.
