17/10/2015 Χωρίς μεταρρυθμίσεις δεν χωρά βιώσιμη ανάπτυξη
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 17/10/2015
«Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι και εις το μέλλον ουδεμία πραγματική βελτίωσις των οικονομικών της χώρας θα καταστή δυνατή, εφόσον δεν αντιμετωπίζεται το βασικόν τούτο πρόβλημα της πλημμελώς λειτουργούσης διοικητικής μηχανής» υποστήριζε ο Κυριάκος Βαρβαρέσος, εν έτει 1952 (βλ. «Έκθεσις επί του Οικονομικού προβλήματος της Ελλάδος»). Δυστυχώς αυτό ισχύει εκ νέου 63 χρόνια μετά, στο επώδυνο (εν μέσω δημοσιονομικής χρεοκοπίας και τριών μνημονίων) «κλείσιμο» του μετεμφυλιακού και του μεταπολιτευτικού κύκλου.
Έχουν αλλάξει πολλά στην ελληνική κοινωνία, στην οικονομία και στη δημόσια διοίκηση, ωστόσο τινές των ειδικότερων διαπιστώσεων του Κυριάκου Βαρβαρέσου εξακολουθούν να είναι ακόμη επίκαιρες - καθώς συμπύκνωναν πληροφορίες για τον γενετικό κώδικα που καθόρισε, και καθορίζει, την ανάπτυξη όλων των μορφών εξέλιξης του μετεμφυλιακού και του μεταπολιτευτικού πελατειακού κράτους, που οργανώθηκε και οργανώνεται με επίκεντρο τον έλεγχο και την κατοχή της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
«Τα κύρια χαρακτηριστικά της σημερινής διοικητικής οργανώσεως δύνανται να συνοψισθούν ως εξής:», έγραφε ο Βαρβαρέσος, «(α) Υπερβολικός αριθμός υπαλλήλων εις ορισμένας υπηρεσίας και σοβαρά έλλειψις εις άλλας»...
«(β) ...τα ανώτατα και ανώτερα στελέχη της διοικήσεως κατά κανόνα δεν εστάθησαν στο ύψος της αποστολής των. ...εδέχθησαν να μεταβληθούν εις όργανα κομματικών και προσωπικών επιδιώξεων και ηγνόησαν τελείως την κυρίαν αυτών αποστολήν, ήτις είναι η εξυπηρέτησις του συνόλου και η προάσπισις του γενικού συμφέροντος»...
«(γ) Οι αθρόοι διορισμοί..., πολλοί των οποίων εγένοντο άνευ εγγυήσεων περί των προσόντων και του ήθους των διοριζομένων, εδημιούργησαν έναν νέον τύπον δημοσίου υπαλλήλου του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά είναι η έλλειψις ικανότητος και υπαλληλικής συνειδήσεως και η επιτηδειότης όπως εκμεταλλεύεται την θέσιν του δια προσωπικήν ωφέλειαν»...
«(δ) Το στενόν γραφειοκρατικό πνεύμα το οποίον ήτο πάντοτε γνώρισμα της δημοσίας υπηρεσίας έλαβεν επικινδύνους διαστάσεις και εις πολλάς περιπτώσεις μετετράπη εις τάσιν προς συστηματικήν ταλαιπώρησιν του κοινού και ιδία των αδυνάτων και των απροστάτευτων πολιτών»...
Ο γενετικός κώδικας της ελληνικής δημόσιας διοίκησης παρέμεινε ίδιος με τον διαγνωσθέντα το 1952 στην Έκθεσιν Βαρβαρέσου, παρά την οικονομική μεγέθυνση των επομένων δεκαετιών (μεγάλο μέρος της οποίας βασίσθηκε στην κατανάλωση υπέρογκων επιδοτήσεων και διεθνών δανείων, που οι γενεές της μεταπολίτευσης φόρτωσαν ως δημόσιο χρέος, στις επόμενες γενεές), παρά την επέκταση της μόνιμης δημόσιας απασχόλησης στον πληθυσμό (από 1,3 μονίμους δημοσίους υπαλλήλους ανά 100 κατοίκους το 1974, σε 6,2 το 2009), παρά τη συστηματική επέκταση του δημοσίου τομέα στον έλεγχο και τη διαχείριση άνω του 50% του ΑΕΠ της χώρας, παρά τις αλλεπάλληλες εξαγγελίες και τις αλλεπάλληλες «μεταρρυθμίσεις», ανεξαρτήτως κόμματος και χρώματος.
Αυτή η δημόσια διοίκηση που λειτουργεί ως εξάρτημα του πελατειακού κράτους ήταν και είναι πηγή και αιτία ιδεολογικής ευτέλειας, θεσμικών αναταράξεων, κοινωνικής ανισότητας και οικονομικής αστάθειας και καχεξίας. Δεν υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες όχι μόνον στροφής στη βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά ούτε, τουλάχιστον, οικονομικής και κοινωνικής σταθεροποίησης, «εφόσον δεν αντιμετωπίζεται το βασικόν τούτο πρόβλημα της πλημμελώς λειτουργούσης διοικητικής μηχανής».
Ημερησία του Σαββάτου - Οικονομία, 17/10/2015
«Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι και εις το μέλλον ουδεμία πραγματική βελτίωσις των οικονομικών της χώρας θα καταστή δυνατή, εφόσον δεν αντιμετωπίζεται το βασικόν τούτο πρόβλημα της πλημμελώς λειτουργούσης διοικητικής μηχανής» υποστήριζε ο Κυριάκος Βαρβαρέσος, εν έτει 1952 (βλ. «Έκθεσις επί του Οικονομικού προβλήματος της Ελλάδος»). Δυστυχώς αυτό ισχύει εκ νέου 63 χρόνια μετά, στο επώδυνο (εν μέσω δημοσιονομικής χρεοκοπίας και τριών μνημονίων) «κλείσιμο» του μετεμφυλιακού και του μεταπολιτευτικού κύκλου.
Έχουν αλλάξει πολλά στην ελληνική κοινωνία, στην οικονομία και στη δημόσια διοίκηση, ωστόσο τινές των ειδικότερων διαπιστώσεων του Κυριάκου Βαρβαρέσου εξακολουθούν να είναι ακόμη επίκαιρες - καθώς συμπύκνωναν πληροφορίες για τον γενετικό κώδικα που καθόρισε, και καθορίζει, την ανάπτυξη όλων των μορφών εξέλιξης του μετεμφυλιακού και του μεταπολιτευτικού πελατειακού κράτους, που οργανώθηκε και οργανώνεται με επίκεντρο τον έλεγχο και την κατοχή της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
«Τα κύρια χαρακτηριστικά της σημερινής διοικητικής οργανώσεως δύνανται να συνοψισθούν ως εξής:», έγραφε ο Βαρβαρέσος, «(α) Υπερβολικός αριθμός υπαλλήλων εις ορισμένας υπηρεσίας και σοβαρά έλλειψις εις άλλας»...
«(β) ...τα ανώτατα και ανώτερα στελέχη της διοικήσεως κατά κανόνα δεν εστάθησαν στο ύψος της αποστολής των. ...εδέχθησαν να μεταβληθούν εις όργανα κομματικών και προσωπικών επιδιώξεων και ηγνόησαν τελείως την κυρίαν αυτών αποστολήν, ήτις είναι η εξυπηρέτησις του συνόλου και η προάσπισις του γενικού συμφέροντος»...
«(γ) Οι αθρόοι διορισμοί..., πολλοί των οποίων εγένοντο άνευ εγγυήσεων περί των προσόντων και του ήθους των διοριζομένων, εδημιούργησαν έναν νέον τύπον δημοσίου υπαλλήλου του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά είναι η έλλειψις ικανότητος και υπαλληλικής συνειδήσεως και η επιτηδειότης όπως εκμεταλλεύεται την θέσιν του δια προσωπικήν ωφέλειαν»...
«(δ) Το στενόν γραφειοκρατικό πνεύμα το οποίον ήτο πάντοτε γνώρισμα της δημοσίας υπηρεσίας έλαβεν επικινδύνους διαστάσεις και εις πολλάς περιπτώσεις μετετράπη εις τάσιν προς συστηματικήν ταλαιπώρησιν του κοινού και ιδία των αδυνάτων και των απροστάτευτων πολιτών»...
Ο γενετικός κώδικας της ελληνικής δημόσιας διοίκησης παρέμεινε ίδιος με τον διαγνωσθέντα το 1952 στην Έκθεσιν Βαρβαρέσου, παρά την οικονομική μεγέθυνση των επομένων δεκαετιών (μεγάλο μέρος της οποίας βασίσθηκε στην κατανάλωση υπέρογκων επιδοτήσεων και διεθνών δανείων, που οι γενεές της μεταπολίτευσης φόρτωσαν ως δημόσιο χρέος, στις επόμενες γενεές), παρά την επέκταση της μόνιμης δημόσιας απασχόλησης στον πληθυσμό (από 1,3 μονίμους δημοσίους υπαλλήλους ανά 100 κατοίκους το 1974, σε 6,2 το 2009), παρά τη συστηματική επέκταση του δημοσίου τομέα στον έλεγχο και τη διαχείριση άνω του 50% του ΑΕΠ της χώρας, παρά τις αλλεπάλληλες εξαγγελίες και τις αλλεπάλληλες «μεταρρυθμίσεις», ανεξαρτήτως κόμματος και χρώματος.
Αυτή η δημόσια διοίκηση που λειτουργεί ως εξάρτημα του πελατειακού κράτους ήταν και είναι πηγή και αιτία ιδεολογικής ευτέλειας, θεσμικών αναταράξεων, κοινωνικής ανισότητας και οικονομικής αστάθειας και καχεξίας. Δεν υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες όχι μόνον στροφής στη βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά ούτε, τουλάχιστον, οικονομικής και κοινωνικής σταθεροποίησης, «εφόσον δεν αντιμετωπίζεται το βασικόν τούτο πρόβλημα της πλημμελώς λειτουργούσης διοικητικής μηχανής».
